အႏႈိင္းမဲ့အျဖည့္ခံယေသာဓရာ ( ၅ )

မဒၵီမိဖုရားဟာ သားေလးနဲ႔ သမီးေလးရဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္စြာေဆာ့ကစားေနၾကတဲ့ ၾကည္ႏူးဘြယ္ျမင္ကြင္းေလးကုိ မျမင္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ မိခင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ အလြန္တရာပဲ ပူပန္မိပါေတာ့တယ္။ ဒါနဲ႔ ေမာင္ေတာ္ ေဝႆႏၱရာကုိလဲ တရားက်င့္တာပ်က္မွာ စုိးရိမ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မေမးမိဘဲ သားေလးနဲ႔ သမီးေလးရဲ့ နာမည္ကုိ တေၾကာ္ေၾကာ္ေအာ္ေခၚကာ ေတာၾကီးမ်က္မည္းထဲမွာ တစ္ကုိယ္တည္း ရွာပုံေတာ္ဖြင့္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ရွာပုံေတာ္ခရီးကုိ တစ္ညလုံးလုံး မေနမနားၾကိဴးစားခဲ့ရေသာ္လည္း သားေလးနဲ႔ သမီးေလးရဲ့ အရိပ္အေယာင္ကုိမွ် မေတြ႔မိ မၾကားမိပါဘူး။ ဒါနဲ႔ သူမတုိ႔မိသားစု႔ ေနထုိင္ရာ ေက်ာင္းသခၤန္းေလးဆီကုိ နံနက္လင္းအားၾကီးမွာ ျပန္လာခဲ့ေတာ့တယ္။  ဒီအခါမွာ မဒၵီမိဖုရားရဲ့ ရင္ထဲမွာ ပူေလာင္မႈကလြဲလုိ႔ ဘာခံစားခ်က္ကုိမွ် မသိေတာ့ပါဘူး။ ေခါင္းထဲမွာလဲ မူးေဝေနာက္က်ိတာကလြဲလုိ႔ ဘာမွတ္သိစိတ္မွ ေကာင္းေကာင္းမရွိေတာ့ပါဘူး။ တစ္ေနကုန္ တစ္ေနခန္း ေမာၾကီးပန္းၾကီးနဲ႔ သစ္သီးၾကီးငယ္ သစ္ဥသစ္ဖုတုိ႔ကုိ ရွာခဲ့ရပီးပီ။ ေနာက္ပီးေတာ့ တစ္ညလုံးလုံး မစားႏုိင္ မအိပ္ႏိုင္ဘဲ သားနဲ႔သမီးကုိ ရွာပုံေတာ္ဖြင့္ခဲ့ရပီးပီ။ ဒီေတာ့ ရင္မွာလဲပူ ေခါင္းမွာလဲေဝ ကုိယ္မွာလဲႏြမ္းလ်ေနတဲ့ မဒၵီဟာ မထိ္န္းႏုိင္ေတာ့ဘဲ ေဝႆႏၱရာရဲ့ အနီးမွာ ေမ့ေမ်ာလဲက်သြားပါေတာ့တယ္။

           ဒါနဲ႔ ေဝႆႏၱရာဟာ မဒၵီမိဖုရားရဲ့ ရင္ကုိစမ္းၾကည့္ေတာ့ အပူေငြ႔ရွိေသးတာေၾကာင့္ အသက္ရွိေသးတယ္ဆုိတာသိရလုိ႔ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ားနဲ႔ျပဳစု ကုစားေပးလုိက္တဲ့အခါ မဒၵီမိဖုရားဟာ သတိျပန္ရလာပါေတာ့တယ္။ ဒီအခါမွာ မဒၵီက သားနဲ႔သမီးအေၾကာင္းကုိ ေမးေတာ့ ေဝႆႏၱရာက စိတ္ေအးေအးထားပီးနားေထာင္ဘုိ႔နဲ႔ ပါရမီကုသုိလ္အတြက္အေရးၾကီးေၾကာင္းကုိ နားခ်ပီးေတာ့မွ ဇူဇကာပုဏၰားကုိ လႈလုိက္ျပီျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာလုိက္ေတာ့တယ္။ မဒၵီရဲ့ ရင္ထဲမွာ သားနဲ႔သမီးအတြက္ ပူေလာင္လွပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ တျပိဳင္နက္ထဲမွာပဲ  ေမာင္ေတာ္ရဲ့ ေလာကကုိ ကယ္တင္ေရး ဘုရားျဖစ္ေရး ပါရမီျပည့္ဘုိ႔အတြက္ ျဖည့္ေပးရတာကုိ ေက်နပ္မိတယ္။ ဝမ္းထဲမွာ ဘာအစားအစာမွမရွိဘဲ တစ္ေနကုန္ တစ္ညလုံး အစာရွာထြက္ပီး သားနဲ႔သမီးအတြက္ ေမာပန္းခဲ့ရေသာ္လည္း ေမာင္ေတာ္ရဲ့ျမင့္ျမတ္လွတဲ့ အဂၢဗ်ဴဟာရည္မွန္းခ်က္အတြက္မုိ႔ ေျဖသိမ့္ႏုိင္ပါတယ္။ မိသားစုဘဝရဲ့ ေအးခ်မ္းတဲ့ သာယာေက်နပ္မႈေတြကုိ လုိခ်င္ေသာ္လည္း ေမာင္ေတာ္ရဲ့ ေလာကသာယာဝေျပာေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြက္မုိ႔ အံၾကိတ္ပီး ကုိယ့္ကိုယ္ကုိႏွစ္သိမ့္ရတယ္။ ေလာကအတြက္ သူမရဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္ေအးခ်မ္းတဲ့မိသားစုဘဝကုိ စေတးရတယ္။ ဒီကိစၥအတြက္ သာမန္အမ်ိဴးသမီးတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ျဖစ္ေစ၊ သားသမီးကုိ ခ်စ္တဲ့ မိခင္ေကာင္းတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ျဖစ္ေစ ေဝႆႏၱရာကုိ စူးရွတဲ့အၾကည့္ မာေက်ာတဲ့စကား ျပင္းထန္တဲ့ စကားလုံး မေက်တဲ့ ရန္ျငိဴးေတြနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းတုန္႔ျပန္မိေတာ့မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ မဒၵီဟာ သားနဲ႔သမီးကုိလဲ ခ်စ္တယ္။ ေမာင္ေတာ္ ေဝႆႏၱရာကုိလဲ ခ်စ္တယ္။ ေလာကကုိလဲ ခ်စ္တယ္။ ဒီအခ်စ္ေတြထဲမွာ ေလာကၾကီးအတြက္ ႏွလုံးသားကုိစေတးပီး ဦးေႏွာက္ကုိ ဥိးစားေပးခဲ့တယ္။ ခံစားခ်က္ထက္ အသိဥာဏ္ကုိ ျမွင့္တင္ခဲ့တယ္။  ဒါ့အျပင္ သူမရဲ့အခ်စ္ဟာ မိသားစုတစ္ခုတည္းအတြက္ ကြက္ကြက္ေလးမွ် ခ်စ္တာဟုတ္ဘဲ ေလာကကုိ ပုိလုိ႔အေလးေပးသူျဖစ္ေၾကာင္း လက္ေတြ႔ျပခဲ့တာပါပဲ။ ဒီလုိစံနမူနာေကာင္းေတြျပသႏုိင္ဘုိ႔ဆုိတာ တစ္ေခတ္မွတစ္ခါေပၚေပါက္တာမဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ကမၻာမွ တစ္ခါေပၚတာလဲမဟုတ္ပါဘူး။ သုံးဆယ့္တစ္ဘုံဆုိတဲ့ စၾကာဝဠာကုိ ကယ္တင္ေရးအတြက္ ပါရမီေတာ္ေတြကုိ ျဖည့္က်င့္ေတာ္မူၾကတဲ့ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ေတြရရဲ့ ပါရမီျဖည့္ဖက္ ျဖစ္ပါမွသာ ေပၚေပါက္တတ္တာပါ။ ဒီေနရာမွာ ခ်စ္သူစုံတြဲမ်ားကုိ  အသိေပးခ်င္တာက မိမိခ်စ္သူကုိ သာမန္အိမ္ေထာက္ဖက္ေလာက္မွ်သာ သေဘာမထားဘဲ ပါရမီျဖည့္ဖက္အေနျဖင့္ အျပန္အလွန္ ခ်စ္ၾကပါလုိ႔ မွာခ်င္ပါတယ္။

        မဒၵီဟာ သာမန္အမ်ိဴးသမီးမဟုတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သာမန္တုန္႔ျပန္မႈေတြနဲ႔ မတုန္႔ျပန္ခဲ့ဘူး။ ျမင့္ျမတ္လွတဲ့ အမ်ိဴးသမီးေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္တာမုိ႔ ဘဝရဲ့အရာရာအတြက္ ဘာကုိမွ ဘယ္လုိဆုကုိမွ မပန္ဆင္ဘဲ အျဖည့္ခံသက္သက္နဲ႔ ေလာကၾကီးအတြက္ ေမာင္ေတာ္နဲ႔အတူ ျဖည့္ဆည္းရင္း ဘဝခရီးကုိ ဆက္ခဲ့တယ္။ ဒီလုိဘဝမ်ိဴးေတြ ဒီလုိျဖစ္ရပ္ေတြဟာ ဘဝအၾကိမ္ၾကိမ္ ေတြ႔ၾကံဳခံစားခဲ့ဖူးပါပီ။ သုိ႔ေသာ္ ေမာင္ေတာ္ကုိ စိတ္မနာရက္ဘူး။ မပစ္ရက္ဘူး။ ဘယ္ပစ္ရက္ပါ့မလဲေလ။ ေလာကအတြက္ ကရုဏာၾကီးမားလွတဲ့ မဟာကရုဏာရွင္ေမာင္ေတာ္၊ ေလာကေကာင္းက်ိဴးသယ္ပုိးေရးအတြက္ ဘယ္ေတာ့မွ သစၥာမေဖာက္ဖ်က္ခဲ့တဲ့ ေမာင္ေတာ္၊ ေလာကကုိကယ္တင္ေရးအတြက္ ဘယ္လုိအေၾကာင္းေၾကာင္းနဲ႔မွ မူလရည္မွန္းခ်က္ကုိ မေျပာင္းလဲဘဲ စိတ္ဓါတ္တည္ၾကည္ခုိင္မွာလွတဲ့ ေမာင္ေတာ္၊ ေလာကရဲ႔ ခ်စ္တဲ့သူေတြကုိမဆုိထားနဲ႔ ရန္သူကုိေတာင္ သီးခံနားလည္ေပးႏုိင္တဲ့ စိတ္စြမ္းအားၾကီးမားလွတဲ့ေမာင္ေတာ္၊ ဘဝရဲ့ ဘယ္ေနရာ ဘယ္ေဒသပဲေရာက္ေရာက္ သူမဘဝရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာကုိ အျပည့္အဝျဖည့္စြမ္းေပးႏုိင္တဲ့ေမာင္ေတာ္၊ သူမအေပၚမွာ ဘယ္လုိအစြန္းအထင္းေလးမွ် မစြန္းထင္းရေလေအာင္ ခုိင္မာတဲ့ကုိယ္က်င့္တရားနဲ႔ ခ်စ္တတ္တဲ့ေမာင္ေတာ္၊  အုိ ေမာင္ရွိတဲ့ မဘဝဟာ အရာရာျပည့္စုံေနသလုိ ခံစားမႈကုိ ေပးႏုိင္တဲ့ ေမာင္ေတာ္ကုိ မဒၵီမိဖုရား မပစ္ႏုိင္ပါဘူး။ အျပစ္မတင္ရက္ဘူး။ ေမာင္ေတာ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳျပီးမွ သူမလဲ စိတ္ဓါတ္ေတြ ကိုယ္က်င့္ေတြ သတၱိေတြ ဥာဏ္ပညာေတြ တစ္ဘဝပီး တစ္ဘဝတုိးတက္ ရင့္က်က္လာခဲ့ရသူမုိ႔ ေမာင့္လုိပဲ အရာရာကုိ တည္ျငိမ္ေအာင္ ခံစားႏုိင္ ရင္ဆုိင္ႏုိင္ေနပါပီ။

       မဒၵီက မပစ္ႏုိင္မခြါရက္ ခ်စ္ေပမယ့္ ေဝႆႏၱရာက မဒၵီကုိ စြန္႔လႊတ္ဘုိ႔အေရး ထပ္မံေတြ႔ၾကဳံရျပန္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ သားနဲ႔သမီးကို လႈပီးလုိ႔ မၾကာခင္ေသာတစ္ေန႔မွာ သိၾကားမင္းဟာ ပုဏၰားေယာင္ေဆာင္ပီး မဒၵီမိဖုရားကုိ အလႈခံပါေတာ့တယ္။ ေဝႆႏၱာရာဟာ သဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ကုိရရွိေရးအတြက္ တုန္လႈပ္ျခင္း တုန္႔ဆုိင္းျခင္းအလ်ဥ္းမရွိဘဲ မဒၵီကုိလႈလုိက္ျပန္ပါေတာ့တယ္။ ဒီတစ္ၾကိမ္မွာလဲ မဒၵီေၾကကြဲရျပန္ပါပီ။ သုိ႔ေသာ္ မနာက်င္ပါဘူး။ ဆုိ႔နင့္ပူေလာင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တည္ျငိမ္ေအာင္ ေျဖသိမ့္ႏုိင္ပါတယ္။ သူမကုိစြန္႔လႈပစ္ရက္တယ္။ သုိ႔ေသာ္ မုန္းလုိ႔ရက္စက္တာမွမဟုတ္ဘဲေလ။ ေမာင္ေတာ္ရဲ့ ႏူးည့ံသိမ္ေမြ႔လွတဲ ႏွလုံးသားရယ္ ခုိင္မာတဲ့ ကုိယ္က်င့္တရားရယ္ ျပတ္သားတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြရယ္ ေလာကအတြက္ ၾကီးမားျမင့္ျမတ္လွတဲ့ ေမတၱာတရားရယ္ ဒါေတြ ဒါေတြကုိ သူမ နားလည္ထားသူမုိ႔ ေမာင္ေတာ္ကုိ ျမဴတစ္မႈန္ေလာက္မွ် အျပစ္ေတာ္မတင္ရက္ပါဘူး။ ခြင့္လႊတ္နားလည္တဲ့ စိတ္နဲ႔ပဲ ဆက္လက္ပီး ပါရမီျဖည့္ရင္း ခ်စ္ေနမွာပါ ေမာင္ေတာ္ လုိ႔စိတ္ထဲက ေရရြတ္ရင္း ေမာင္ေတာ္ရဲ့ အလႈေတာ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိလက္ခံခဲ့တယ္။ မဒၵီကုိလႈလုိ႔အပီးမွာ သိၾကားမင္းက သူဟာ ပုဏၰားမဟုတ္္ဘဲ သိၾကားမင္းျဖစ္ေၾကာင္းဖြင့္ေျပာလုိက္တဲ့အတြက္ ေဝႆႏၱရာနဲ႔ မဒၵီဟာ ျပန္လည္ေပါင္းထုတ္တဲ့ ပါရမီခရီးကုိ ဆက္ႏုိင္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ဇာတ္လမ္းကုိ ဒီေလာက္ပဲ အဆုံးသတ္ပါမယ္။ မဒၵီမိဖုရားရဲ့ အမ်ိဴးသမီးတုိင္း စံနမူနာယူေလာက္တဲ့ မိမိခ်စ္သူရဲ့အေပၚထားရွိတဲ့သေဘာထား ၾကီးျမတ္ပုံကုိ တင္ျပခ်င္တာေလာက္ပဲမုိ႔ပါ။ တစ္ခါ ေဝႆႏၱရာရဲ့ ေလာကအေပၚထားရွိတဲ့ မဟာကရုဏာစိတ္ေၾကာင့္ ပါရမီျဖည့္ရင္း မိသားစုဘဝေတြ အသက္အုိးအိမ္စည္းစိမ္ေတြ ကုိယ္ခႏၶာအစိတ္အပုိင္းေတြ စတဲ့ ဘဝရဲ့ အရာရာကုိ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံခဲ့ရပုံကုိသိေစခ်င္တာေလာက္မုိ႔ ဇာတ္လမ္းမဆုံးေသးေသာ္လည္း ရပ္တန္႔လုိက္ပါတယ္။ ( ဆက္လက္ေဖၚျပမယ္ )

အႏႈိင္းမဲ့အျဖည့္ခံ ယေသာဓရာ ( ၄ )

အရင္တစ္ပတ္တင္ခဲ့တဲ့ ပုိ႔စ္မွာ သုမိတၱာဆုိတဲ့ ယေသာဓရာအေလာင္းလ်ာမေလးရဲ့ အသိဥာဏ္နဲ႔ သတၱိစြမ္းပကား ၾကီးမားျပတ္သားမႈေၾကာင့္ ဗုဒၶဝါဒေပၚထြန္းခဲ့တဲ့အထိ ကူညီပ့ံပုိးျဖည့္ဆည္းႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီတစ္ပတ္ေတာ့ သူမရဲ့ အသိဥာဏ္နဲ႔ သတၱိစြမ္းပကားၾကီးမားပုံကုိ ေဝႆႏၱရာဇာတ္ေတာ္ကုိ အေျခခံျပီး ေတြးေတာႏုိင္သေလာက္ သုံးသပ္တင္ျပမွာပါ။ ဇာတ္ေတာ္အေၾကာင္းကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ျပန္လည္တင္ျပရင္း သုံးသပ္သြားမွာပါ။  ဒီဇာတ္ေတာ္မွာ တုိင္းျပည္က ႏွင္ထုတ္လုိ႔ ေဝႆႏၱရာဟာ တုိင္းျပည္ကေန ဟိမဝႏၱာရွိ ဝကၤဘာေတာင္တန္းကုိ ထြက္ခြါရတယ္။ ထြက္ခြါခါနီးမွာ ေဝႆႏၱရာက ပါရမီျဖည့္ဖက္ျဖစ္တဲ့ မဒၵီမိဖုရားကုိ မွာတယ္။ ခ်စ္ႏွမ ငါကုိယ္ေတာ္ျမတ္ကေတာ့ တုိင္းျပည္ကေနထြက္ရေတာ့မယ္။ ဒီလုိထြက္ခြါရတဲ့အခါမွာ ခ်စ္ႏွမအေနနဲ႔ မိဘေတြရွိရာ ကုိယ့္တုိင္းျပည္ကုိ ( ေဒဝဒဟ ) ျပန္ခ်င္လဲျပန္ပါ။ တုိင္းျပည္ျပန္ေရာက္လုိ႔ ေနာက္အိမ္ေထာင္ျပဳမယ္ဆုိလဲ ျပဳပါ။ ဒီအရာေတြအတြက္ အားလုံးကုိ နားလည္ခြင့္လႊတ္ပါတယ္။ သားေလး ဇာလီနဲ႔ သမီးေလး ကဏွာဇိန္တုိ႔ကုိလဲ ေလာကအလယ္ မ်က္ႏွာမငယ္ရေအာင္ ျပဳစုထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေနရစ္ပါေတာ့လုိ႔ မွာရွာတယ္။ ေဝႆႏၱရာမင္းဟာ မဒၵီမိဖုရားကုိ ပစ္ထားရက္တဲ့စိတ္နဲ႔ ဒီစကားေတြကုိ ေျပာေနတာမဟုတ္ပါဘူး။ မဒၵီမိဖုရားဟာ အလြန္ခ်စ္ခင္ေလးစားထုိက္တဲ့ မိန္းမသားတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ခ်စ္စိတ္ ေလးစားစိတ္ေတြနဲ႔ ေနရစ္ခဲ့ဘုိ႔ မွာတမ္းေခြ်ေနတာပါ။  ေဝႆႏၱရာရဲ့ စိတ္ထဲမွာ ဘယ္ေန႔ ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္ေသာခါမွ တုိင္းျပည္ကုိ ျပန္ေရာက္မယ္ဆုိတာလဲမသိ၊ ျပန္ေရာက္ခ်င္လဲ ေရာက္ႏုိင္သလုိ ျပန္မေရာက္ေတာ့ဘဲ တစ္သက္လုံး ဝကၤဘာေတာင္တန္းမွာပဲ ေနရေကာင္း ေနရႏိုင္တာကုိး။ ဒီလုိမွာတမ္းေခြ်ေတာ့ မဒၵီမိဖုရားက ျပန္ေျပာတယ္။ ေမာင္ေတာ္ ေဝႆႏၱရာ၊ ေမာင္ေတာ္မရွိတဲ့ ေလာကရဲ့ ဘယ္ေနရာမွာမွ တစ္ေယာက္ထည္းခြဲမေနပါဘူးတဲ့။  ႏွမေတာ္ရဲ့ တုိင္းျပည္ကုိလဲ မျပန္ဘူး။ ေမာင္ေတာ္ရဲ့ နန္းေတာ္ထဲမွာလဲ တစ္ေယာက္ထဲ က်န္မေနခဲ့ခ်င္ပါဘူး။ ေမာင္ေတာ္ ရွိရာအရပ္မွာပဲ မခြဲမခြာ လက္တြဲသြားမွာပါ။ ဝကၤဘာဆုိတဲ့ ေတာနက္ၾကီးထဲမွာ သားရဲ တိရစၦာန္ေတြ ဘယ္ေလာက္ဆုိးသြမ္းၾကမ္းတမ္းပါေစ ေမာင္ေတာ္ေနာက္ကုိ ႏွမေတာ္လုိက္မယ္။ လွ်ိဴေျမာင္ ေခ်ာက္ကမ္းပါးေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ ထူထပ္လုိ႔ နက္ရႈိင္းေနပါေစ ေမာင္ေတာ္နဲ႔ မခြဲဘူး လုိ႔ ေျပာျပေတာ့ ေဝႆႏၱရာကလက္ခံတယ္။ ဒါနဲ႔ သားေလးရယ္ သမီးေလးရယ္ ႏွစ္ေယာက္လုံးကုိေခၚပီးေတာ့ စုစုေပါင္း မိသားစုေလးေယာက္ ဟိမဝႏၱာရွိ ဝကၤဘာေတာင္တန္းကုိေရာက္ၾကတယ္။ ေရာက္ေတာ့ ဝကၤဘာေတာင္တန္းမွာ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းေနထုိင္ၾကတယ္။ ေဝႆႏၱရာက တရားက်င့္တယ္။ မဒၵီမိဖုရားက မိသားစု ေလးေယာက္ရဲ့ အစားအစာအတြက္ သစ္ဥ သစ္ဖု အရွာထြက္ရတယ္။ ေနကုန္ေနခန္း ေတာၾကီးမ်က္မဲထဲမွာ ပင္ပင္ပန္းပန္း ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် အစာရွာထြက္ရေသာ္လည္း မဒၵီမိဖုရား ေပ်ာ္ပါတယ္။ ေက်နပ္တယ္။ ဒီေနရာမွာ သတိျပဳမိတာက သူမဟာ ေဝႆႏၱရာကုိ တဏွာေပမသက္သက္နဲ႔ အရူးအမူး ခ်စ္ေနရုံသက္သက္မွ်ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ၊ ေဝႆႏၱရာရဲ့ ဘုရားျဖစ္ေရး ေလာကကုိ ကယ္တင္ေရးဆုိတဲ့ လမ္းစဥ္ကုိ ျမတ္ႏုိးလြန္းလုိ႔ ေလးစားလြန္းလုိ႔ ၾကည္ညုိလြန္းလုိ႔ သူမရဲ့ ခ်မ္းသာမႈေတြကုိ စြန္႔လႊတ္ပီး ေတာၾကီးမ်က္ထဲအေရာက္လုိက္လံျဖည့္ဆည္းေပးတာပါ။ တကယ္လုိ႔သာ သူမဟာ ေဝႆႏၱရာအေပၚမွာ ေလးစားၾကည္ညုိ တန္ဘုိးထားမႈေတြမပါဘဲ တဏွာေပမသက္သက္အတြက္နဲ႔သာခ်စ္ခဲ့တာဆုိရင္ မဒၵီဟာ ဒီေလာက္ထိဘဝကုိ ရင္းရဲ ရင္းႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဆင္းရဲခံႏုိင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။  တကယ္လုိ႔ တဏွာေပမသက္သက္ကုိ အေျခခံပီး ရင္းရဲ ရင္းႏုိင္ေစအုံးေတာ့၊ ေရရွည္မွာ ဒီေလာက္အထိ ေက်နပ္စြာ ျဖည့္ဆည္းႏုိင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ခုေတာ့ အရာရာဟာ ေလာကအတြက္ပဲ ျဖစ္ေစရမယ္ ဆုိတဲ့ ျမင့္ျမတ္လွတဲ့ သံဓိ႒ာန္နဲ႔ ဗ်ဴဟာအဆင့္ဆင့္ခ်မွတ္ျပီး ၾကိဴးစားေနတဲ့ ေမာင္ေတာ္ ေဝႆႏၱရာကုိ ခ်စ္ေမတၱာေရာ ေလးစားၾကည္ညုိစိတ္ပါ အားၾကီးမိသူမုိ႔ ဒီေလာက္အထိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္တာပါ။ သူမရဲ့ ေဝႆႏၱရာအေပၚထားရွိတဲ့ အခ်စ္စိတ္ ေမတၱာစိတ္ ေလးစားစိတ္ေတြဟာ ပါရမီျဖည့္ရာမွာ အလြန္ထိေရာက္တဲ့ စြမ္းအင္ေတြပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္လဲ သူမက ေမာင္ေတာ္ရဲ့ ေလာကတၳစရိယဆုိတဲ့ ေလာကေကာင္းက်ိဴးသယ္ပုိးေရး ခရီးလမ္းမွာ မျငီးမျငဴ ကူညီျဖည့္ဆည္းရင္း ေက်နပ္ေနသူရယ္ပါ။ သို္႔ေသာ္လဲ ဒီေက်နပ္ ပီတီျဖစ္ရတဲ့ အေျခအေနဟာ အမွတ္မထင္ ေပ်ာက္ကြယ္ပ်က္ဆီးဘုိ႔အေၾကာင္းဖန္လာေတာ့တယ္။ တစ္ေန႔မွာေတာ့ မဒၵီမိဖုရား အစားအစာအတြက္ သစ္ဥ သစ္ဖုအရွာထြက္ေနတုန္း ဇူဇကာပုဏၰားဟာ သားနဲ႔သမီးကုိလာပီး အလႈခံပါေတာ့တယ္။ သဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ ရရွိေရးကုိရည္မွန္းေတာင့္တျပီးေတာ့ အလြန္ခ်စ္ရတဲ့ သားေလးနဲ႔ သမီးေလးကုိ ေဝႆႏၱရာဟာ လႈလုိက္ပါေတာ့တယ္။ ညေနခ်မ္းေရာက္ေတာ့ မိသားစုအတြက္ သစ္ဥ သစ္ဖုေတြ မိသားစုအတြက္ အားပါးတရသယ္ေဆာင္လာခဲ့တဲ့ ယေသာဓရာဟာ ျမင္ေနက်ျမင္ကြင္းေလး မျမင္ရေတာ့ ရင္ထဲ ႏွလုံးထဲမွာ အလြန္ပဲ စုိးထိတ္မိခဲ့ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီျမင္ကြင္းေလးကေတာ့ သူမကုိ အေမာေျပေစတဲ့ သူမရဲ့ သားေလးနဲ႔ သမီးေလးတုိ႔ရဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေဆာ့ကစားေနၾကတဲ့ ျမင္ကြင္းေလးပါပဲ။ ( ဆက္လက္တင္ျပပါမည္။ )

အႏႈိင္းမဲ့အျဖည့္ခံ ယေသာဓရာ ( ၃ )

ယေသာဓရာဟာ ေလာကသားေတြအားလုံးအတြက္ အဂၢဗ်ဴဟာ သေဘာတရားအရ သုေမဓာရွင္ရေသ့နဲ႔အတူ ဘဝရဲ့အရာရာကုိ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံ ၾကိဴးစားေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုံျဖတ္ခဲ့တာကုိ စာဖတ္သူမ်ားသိခဲ့ၾကျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အရာရာကုိ စြန္႔လႊတ္မႈ အေၾကာင္း မေျပာခင္ အဂၢဗ်ဴဟာအထိ ေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္တဲ့ ဆုံးျဖတ္ရဲတဲ့ အမ်ိဴးသမီးငယ္ေလး သုမိတၱာရဲ့ အသိဥာဏ္အဆင့္အတန္းနဲ႔ သတၱိကုိ ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ေလာကရဲ့ ႏုိ္င္ငံေရး စီးပြါးေရး လူမႈေရး စစ္ေရးစတဲ့ အေရးအရာေတြကုိ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကိဴးပမ္းၾကရတဲ့အခါမွာ ဗ်ဴဟာ အဆင္႔ဆင့္ သတ္မွတ္ျပီး ေဆာင္ရြက္ၾကရတယ္ဆုိတာ ဗဟုသုတရွိသူတုိင္း နားလည္သေဘာေပါက္ၾကျပီးသားပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဗ်ဴဟာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ မိမိနားလည္သေလာက္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ၁။ နည္းဗ်ဴဟာ၊ ၂ ။ မဟာဗ်ဴဟာ နဲ႔ ၃ ။ အဂၢဗ်ဴဟာတု႔ိပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီသုံးမ်ိဴးအနက္က အဂၢဗ်ဴဟာဆုိတာ ဘယ္ေတာ့မွ ေအာက္တန္းကုိ နိမ့္က်ျခင္း ေလွ်ာက်ျခင္း မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့တဲ့ ထာဝရ တည္ျငိမ္ ေအးခ်မ္းစြာ ရပ္တည္ရင္း အဆုံးစြန္ ျမင့္ျမတ္ေသာ အေျခအေနကုိ ေရာက္ရွိသြားေရး ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခုပါပဲ။ မဟာဗ်ဴဟာဆုိတာကေတာ့ ေရရွည္ေအာင္ပြဲရဘုိ႔အတြက္ ေနာင္ဘယ္ႏွစ္ဘယ္ကာလမွာ ေအာင္ျမင္မႈအတုိင္းအတာ ဘယ္ေလာက္အထိေရာက္ရွိရမယ္ဆုိတဲ့ ေရရွည္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ နည္းဗ်ဴဟာဆုိတာကေတာ့ အဲဒီ အဂၢဗ်ဴဟာေတြ မဟာဗ်ဴဟာေတြ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ခ်မွတ္က်င့္သုံးၾကရတဲ့ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြ၊ နည္းစံနစ္ေတြ၊ စည္းကမ္းဥပေဒေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီရွင္းျပခ်က္ဟာ မိမိနားလည္သေလာက္ နားလည္ထားသလုိ ရွင္းျပလုိက္တာပါ။ ယေသာဓရာအေၾကာင္းျပန္ဆက္ပါမယ္။ ယေသာဓရာဟာ ခုေျပာျပခဲ့တဲ့ ဗ်ဴဟာသုံးမ်ိဴးလုံးကုိ ေလးအသေခ်ၤနဲ႔ ကမၻာတစ္သိန္းၾကာေအာင္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္နဲ႔လက္တြဲျပီး မေလွ်ာ့တမ္း ေနာက္မဆုတ္တမ္း မေနမနား ၾကိဴးစားေဆာင္ရြက္ခဲ့သူရယ္ပါ။ ဗုဒၶဝါဒရႈေထာင့္အရ ဒီဗ်ဴဟာသုံးမ်ိဴးကုိ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ႏႈိင္းယွဥ္သုံးသပ္ျပရမယ္ဆုိရင္ ၁။ အဂၢဗ်ဴဟာဆုိတာ လူမ်ိဴးမေရြး ဘာသာမေရြး ႏုိင္ငံမေရြး ဆင္းရဲခ်မ္းသာ အလႊာမေရြး ဘုံဗိမာန္မေရြး သတၱဝါမွန္သမွ် မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ကုိ ရရွိေရာက္ရွိေရးပါပဲ။ ၂။ မဟာဗ်ဴဟာဆုိတာကေတာ့ သတၱဝါမွန္သမွ် သံသရာတစ္ေလွ်ာက္လုံးမွာ အထက္တန္းက် မ်က္ႏွာပန္းလွလွျဖင့္ က်င္လည္ႏုိင္ေရး၊ လူျဖစ္ရင္လဲ အထက္တန္းလႊာ လူတန္းစားမ်ားအျဖစ္ တစ္ေျပးညီ ေနထုိင္ဆက္ဆံေပါင္းသင္းႏုိင္ေရး၊ ဒီထက္ နတ္ဘုံဆုိတဲ့ အထက္တန္းက်တဲ့ စည္းစိမ္ေတြျပည့္ဝလွတဲ့ ေကာင္းကင္ဘုံကုိေရာက္ရွိေရး၊ ျဗဟၼာဘုံဆုိတဲ့ ေကာင္းကင္ဘုံမွာ  ဈန္စည္းစိမ္ေတြနဲ႔ ကမၻာမ်ားစြာ ေအးခ်မ္းမႈကုိ ခံစားႏုိင္ေရးတုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ၃။ နည္းဗ်ဴဟာဆုိတာကေတာ့ အထက္ပါ ရည္မွန္းခ်က္ ႏွစ္ခုစလုံး ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ လက္ေတြ႔ခ်မွတ္က်င့္သုံးရတဲ့ ဒါန သီလ ဘာဝနာ ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘုရားအေလာင္းေတာ္နဲ႔ ယေသာဓရာတုိ႔အတြက္ေတာ့ ပါရမီဆယ္ပါးဟာ နည္းဗ်ဴဟာေတြပါပဲ။ ဒီပါရမီဆယ္ပါးဆုိတဲ့ နည္းဗ်ဴဟာေတြကုိ တစ္ဘဝတည္းလည္းမဟုတ္၊ တစ္ကမၻာလဲ မက၊ ကမၻာတစ္ေထာင္ထက္လဲ ေက်ာ္လြန္တဲ့ ေလးအသေခ်ၤနဲ႔ ကမၻာတစ္သိန္းၾကာေအာင္ ၾကိဴးစားရုန္းကန္ျဖည့္ဆည္းခဲ့ၾကရပါတယ္။ ေလာကသားေတြအတြက္ ဒီေလာက္အထိ အနစ္နာခံျပီး ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဴးသမီးေခါင္းေဆာင္ရယ္လုိ႔ ပိဋကတ္စာေပကလြဲရင္ ဘယ္သမုိင္းထဲမွာမွ ဘယ္စာေပထဲမွာမွ ရွာလုိ႔ေတြ႔ႏုိင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶဝါဒဆုိတာဟာ ေလာကသားေတြရဲ့ေကာင္းက်ိဴးေတြအတြက္ အဲဒီလုိ ဗ်ဴဟာေတြခ်မွတ္ လုပ္ေဆာင္ ျဖည့္က်င့္ျပီးမွ ေပၚေပါက္လာရတဲ့ ဘာသာတရားမ်ိဴးပါ။ ဥံဖြ ျဖစ္ေစ တည္ေစဆုိျပီး မန္းမႈတ္လုိ႔ျဖစ္တည္လာခဲ့တာမဟုတ္သလုိ တန္ခုိးရွင္ဆုိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ရဲ့ ဖန္ဆင္းမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတာလဲမဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ယေသာဓရာဟာ ဒီလုိဗ်ဴဟာေတြကုိ ခ်မွတ္ျပီး ဘဝဆက္တုိင္းက်င့္သုံးခဲ့တာဟာ သူမအတြက္ သက္သက္လုံးဝမဟုတ္ဘဲ ေလာကသားေတြအတြက္ကုိသာ အဓိကအားျဖင့္ ရည္းစူးျဖည့္က်င့္ခဲ့သူဆုိတာ ထင္ရွားလွပါတယ္။ တကယ္လုိ႔သာ သုမိတၱာဆုိတဲ့ အမ်ိဴးသမီးငယ္ေလးဘဝမွာ အသိဥာဏ္ အဆင့္အတန္းနိမ့္ေနခဲ့ရင္၊ အသိဥာဏ္ရွိအုံးေတာ့ သတၱိနည္းေနခဲ့ရင္ ေလာကသားေတြအတြက္ ဒီလုိ ဗ်ဴဟာေတြကုိ ခ်မွတ္က်င့္သုံးႏုိင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ သုေမဓာဆုိတဲ့ ရေသ့ေလးရဲ့ ဘုရားျဖစ္ေရး ဗ်ဴဟာေတြကုိ သူမ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။  ခုေတာ့ သူမရဲ့ အသိဥာဏ္နဲ႔ သတၱိစြမ္းပကားေၾကာင့္ ဗုဒၶဝါဒ ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့အထိ သတၱဝါအမ်ားကြ်တ္တန္းဝင္ၾကရတဲ့အထိ ေကာင္းက်ိဴးေတြ ေဝျဖာခဲ့ရတယ္။  ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ပုိပီးထင္ရွုားေအာင္ ဆက္လက္တင္ျပခ်င္ပါတယ္။

အႏႈိင္းမဲ့အျဖည့္ခံ ယေသာဓရာ ( ၂ )

ယေသာ္ဓယာလုိ႔အသံထြက္အေနနဲ႔ လူသိမ်ားလွတဲ့ ယေသာဓရာဟာ ဘယ္ေခတ္ ဘယ္ကာလ ဘယ္ဘဝ ဘယ္တုန္းကမွ အခြင့္ေရးမယူဘဲ လူေလာကအတြက္ ကမၻာၾကီးအတြက္ ထုိ႔ထက္ စၾကာဝဠာၾကီးတစ္ခုလုံးအတြက္ က်ရာေနရာကဘဝဆက္တုိင္းမွာ ေက်နပ္ၾကည္ႏူးစြာ
 ျဖည့္ဆည္းတာဝန္ယူခဲ့တဲ့ ကမၻာ့ထိပ္တန္း အမ်ိဴးသမီးေကာင္းတစ္ေယာက္ပါ။ 
သူမရဲ့ ဘဝဇာတ္ေၾကာင္းကုိ လက္လွမ္းမီသမွ် ဇာတ္ေၾကာင္းျပန္ေကာက္ရရင္ ဟုိးးးးး လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးအသေခ်ၤႏွင့္ ကမၻာတစ္သိန္းေက်ာ္ကာလက

 ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ့ ေရွ႔ေတာ္ေမွာက္မွာ သုေမဓာဆုိတဲ့ ရွင္ရေသ့တစ္ပါးနဲ႔အတူ ဆုေတာင္းခဲ့ဖူးတဲ့ မိန္းမျမတ္တစ္ေယာက္၊ ဒါ့အျပင္ ဗ်ာဒိတ္လုိ႔ေခၚတဲ့ တိက်တဲ့ အနာဂတ္ေဟာကိန္းကုိ ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ အလႊာမ်ိဴးစုံေသာပရိသတ္ရဲ့ အလယ္မွာ သုေမဓာရွင္ရေသ့နဲ႔အတူ တစ္ျပိဳက္နက္ ခံယူရရိွခဲ့ဖူးတဲ့ ကမၻာ့အာဇာနည္ အမ်ိဴးသမီးတစ္ေယာက္ရယ္ပါ။ ဒီအမ်ိဴးသမီးဟာ သုေမဓာဆုိတဲ့ ရေသ့တစ္ပါးကုိ ျမင္ေတြ႔လုိက္ရခ်ိန္မွာ ႏွလံုးသားနဲ႔ေရာ ဦးေႏွာက္နဲ႔ပါ ယွဥ္တြဲျပီး ခံစားခဲ့ရ သိျမင္ခဲ့ရတာက သုေမဓာဆုိတဲ့ ရေသ့ဟာ ဘယ္ဘဝ ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္ေခတ္ကာလ ဘယ္ကမၻာမွ မခြဲခြါသင့္ဘဲ ထာဝရလက္တြဲသင့္တဲ့ ရုပ္ပုိင္းေရာ စိ္တ္ပုိင္းပါ အရည္အေသြးျပည့္ဝလွတဲ့ အမ်ိဴးေကာင္းသား ေယာက်ာ္းသားတစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္ဆုိတာပါပဲ။ ဒါဟာလဲ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ မိန္းမေကာင္းတစ္ေယာက္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီလုိ ခံစားႏုိင္ သိျမင္နားလည္ႏုိင္တာပါ။ ဒီအျမင္ကုိ အေျခခံျပီး သူမဟာ သုေမဓာရွင္ရေသ့ကုိေတာင္ ခြင့္မေတာင္းေတာ့ဘဲ ယတိျပတ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်လုိက္ပါေတာ့တယ္။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္က သူ (သုေမဓာရွင္ရေသ့နဲ႔အတူ) နဲ႔အတူ ဘဝဆက္တုိင္း နိဗၺာန္ေရာက္တဲ့အထိ ေလာကေကာင္းက်ိဴးေတြကုိ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ေတာ့မယ္လုိ႔ေပါ့။ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိ ပူေဇာ္ဘုိ႔အတြက္ သူမယူေဆာင္လာခဲ့တဲ့ ၾကာပန္းရွစ္ခုိင္ကုိ သူမတစ္ေယာက္တည္း မပူေဇာ္ဘဲ ႏွစ္ေယာက္ေပါင္းျပီး ပူေဇာ္ဘုိ႔ အေၾကာင္းဖန္လာေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ၾကာပန္းရွစ္ခုိင္အနက္က ငါးခုိင္ကုိ သုေမဓာရွင္ရေသ့ကုိေပးျပီး က်န္သုံးခုိင္ကုိေတာ့ သူမကုိယ္တုိင္ကိုင္ေဆာင္ျပီး သူတုိ႔ႏွစ္ဦးပူးတြဲကာ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိ မမွိတ္မသုံေသာ ယုံၾကည္ခ်က္ျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးသယ္ပုိးဘုိ႔အေရး ေမွ်ာ္ေတြးကာ အသိဥာဏ္ပညာကုိ အရင္းတည္ အေျခခံလွ်က္ လႈဒါန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ယေသာဓရာဆုိတဲ့ နာမည္ကုိ မရရွိခဲ့ မပုိင္ဆုိင္ခဲ့ေသးပါဘူး။ ပုိင္ဆုိင္ခဲ့တဲ့ သူမရဲ့ နာမည္က သုမိတၱာ တဲ့။ သုေမဓာဆုိတဲ့ ရေသ့ေလးရဲ့ နာမည္ရဲ့ အဓိပၸါယ္က ေကာင္းေသာပညာရွိတဲ့ သုိ႔မဟုတ္ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္း။ သုမိတၱာဆုိတဲ့ အမ်ိဴးသမီးေကာင္းေလးရဲ့နာမည္က မိတ္ေဆြေကာင္း သူငယ္ခ်င္းေကာင္း သုိ႔မဟုတ္ ပါရမီျဖည့္ဖက္တဲ့။ ပါရမီျဖည့္ဖက္လုိ႔ ဘာသာျပန္တာက မူရင္းအဓိပၸါယ္မဟုတ္ပါဘူး။ မိတ္ေဆြေကာင္းျဖစ္မွေတာ့ ပါရမီျဖည့္ဖက္ျဖစ္ျပီေပါ့။ ဆင့္ပြါးအဓိပၸါယ္အရ ဘာသာျပန္လုိက္တာပါ။ ဒီေနရာမွာ ဘာသာျပန္နည္းကုိ ေျပာျပဘုိ႔မလုိတာေၾကာင့္ မေျပာျပေတာ့ပါဘူး။ သူတုိ႔ႏွစ္ေယာက္လုံးရဲ့ နာမည္က သဒၵါနဲ႔အနက္ ဗ်ဳပၸတ္ႏွင့္လုပ္ရပ္တုိ႔ ကိုက္ညီလွပါတယ္။ အေၾကာင္းက သုေမဓာဆုိတဲ့ ဘုရာအေလာင္းေတာ္ကေလးဟာ ေလာကအတြက္ ထုိ႔ထက္ စၾကာဝဠာအတြက္ ေကာင္းက်ိဴးရွိမည္မွန္လွ်င္ ဘယ္အရာကုိမဆုိ စြန္႔လႊတ္စေတးအနစ္နာခံျပီး ၾကိဴးစားဘုိ႔ ေလာကရဲ့ဘယ္အရာကုိမဆုိ ရင္ဆုိင္ဘုိ႔ ျမဴတစ္မႈန္ ႏွစ္တစ္စိမွ် ေႏွာင့္ေႏွး လက္တြန္႔ေနမည့္သူမဟုတ္သလုိ သုမိတၱာဆုိတဲ့ အမ်ိဴးသမီးေကာင္းေလးဟာလဲ ေလာကရဲ့ အရာရာအတြက္ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ထြန္းမည္မွန္လွ်င္ သူမဘဝရဲ့ အရာရာကုိ အစေတးခံဘု႔ိဆုံးျဖတ္ထားသူ၊ ဒီတစ္ဘဝအတြက္မွ်သာမက ဘဝအသိန္း အသန္း အကုေဋမက ဒီထက္.... ကမၻာ အသိန္း အသန္း အကုေဋမက ေပးဆပ္စြန္႔လႊတ္ရေသာ္လဲ ေက်နပ္ရဲရင္႔စြာ စြန္႔လႊတ္ေရးခရီးဆက္ဝန္႔သူ အႏႈိင္းမဲ့ အာဇာနည္ အမ်ိဴးသမီးကေလးပါပဲ။ ဒီလုိ ရဲ့ရင့္ျပီး စြန္႔လႊတ္ေရးစိတ္ဓာတ္အားေကာင္းလွတဲ့ အမ်ိဴးေကာင္းသမီးေလး သုမိတၱာဟာ အဲဒီဘဝမွာ သုေမဓာဆုိတဲ့ ပညာရွိသူေတာ္္ေကာင္းေလးနဲ႔ လက္ဆက္ခြင့္မရလုိက္ပါဘူး။ အေၾကာင္းက သုေမဓာဟာ ရေသ့သူေတာ္စင္ငယ္ေလး တစ္ပါးျဖစ္ေနခဲ့လုိ႔ပါပဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္ဆက္ခြင့္ရသည္ျဖစ္ေစ မရသည္ျဖစ္ေစ သူမရဲ့ အဓိကရည္မွန္းခ်က္က ေလာကေကာင္းက်ိဴးအတြက္ အတူတကြ ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္မဆုတ္တန္း လက္တြဲေလွ်ာက္လွမ္းဖုိ႔ပါပဲ။ ဒီအဂၢဗ်ဴဟာ ရည္မွန္းခ်က္ေၾကာင့္ပဲ သူမဟာ အဲဒီဘဝကတည္းက ေလာကေကာင္းက်ိဴးအတြက္ စတင္ျပီးလုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

အပုိင္း ၃ ေမွ်ာ္။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး ( ၁၂ ) ဗုဒၶ၏ တန္းတူအခြင့္အအေရးစံ သတ္မွတ္ခ်က္ ( ခ )

ဗုဒၶဓမၼအရ အရည္အခ်င္းဟူသည္ သဒၶါ သီလ သုတ စာဂ ပညာ ဟိရိ ၾသတၱပၸ ဟူေသာ သူေတာ္ေကာင္း တရားခုနစ္ပါးတုိ႔ပင္ျဖစ္၏။ ထုိတရား ခုနစ္ပါးကုိ ျမန္မာမႈျပဳပါက ၁။ ယုံၾကည္မႈခုိင္မာျခင္း၊ ၂။ ကုိယ္က်င့္တရားေကာင္းမြန္ျခင္း၊ ၃။ အၾကားအျမင္ဗဟုသုတ မ်ားျပားျခင္း၊ ၄။ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံစိတ္ရွိျခင္း၊ ၅။ က်ိဴးေၾကာင္းဆင္ျခင္ႏုိင္သည့္ ဥာဏ္ပညာရွိျခင္း၊ ၆။ မေကာင္းမႈ ျပဳလုပ္ေျပာဆုိၾကံစည္ရမည္ကုိရွက္ျခင္းႏွင့္ ၇။ မေကာင္းမႈ ျပဳလုပ္ေျပာဆုိၾကံစည္ရမည္ကုိ ေၾကာက္လန္႔ျခင္းတုိ႔ပင္ျဖစ္၏။ ထုိတရား ခုနစ္ပါးသည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ခြဲျခား၍ ရေကာင္းေသာ တရားမဟုတ္ေခ်။ အျမဲယွဥ္တြဲဆက္စပ္လွ်က္ရွိေသာ တရားတုိ႔ျဖစ္၏။ စိတ္ဓါတ္ေရးရာအရ အထက္တန္းက် ျမင့္ျမတ္လွသည့္ သူေတာ္သူျမတ္တုိ႔သာ ထာဝစဥ္က်င့္သုံးႏုိင္ေသာ သေဘာတရားတုိ႔ျဖစ္ပါ၏။ လူသားမွန္သမွ်တုိ႔၏ ရင္တြင္းႏွလုံးသားထဲဝယ္ သံမိႈစြဲသကဲ့သုိ႔စြဲရမည္လည္းျဖစ္သလုိ ဦးေခါင္းတြင္လဲ ထာဝစဥ္ဆင္ျခင္ႏုိင္သည့္ ဥာဏ္ပညာျဖင့္ ပန္ဆင္ထားရမည့္ တရားမ်ားလည္းျဖစ္၏။ လူသားတုိင္း၏ ႏွလုံးသားႏွင့္ဦးေႏွာက္တုိ႔ဝယ္ ထုိတရားမ်ား ကိန္းဝပ္ေနပါက အဘယ္မည္ေသာ မေကာင္းမႈ ဒုစရုိက္ကုိ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါေတာ့မည္နည္း။ သာယာျငိမ့္ေျငာင္း ေပ်ာ္ေမြ႔ဖြယ္ အတိေကာင္းသည့္ေလာကၾကီးျဖစ္ေနမည္မွာ ေသခ်ာလွေတာ့၏။ ထုိ႔ျပင္ အဆုိပါ တရားခုနစ္ပါးသည္ လူသားအရင္းအျမစ္ စစ္စစ္လဲျဖစ္၏။ ယေန႔ကမၻာဝယ္ လူသားအရင္းအျမစ္ ျဖစ္ထြန္းျပန္႔ပြါးေရးအတြက္ မ်ိဴးဆက္သစ္မ်ားကုိေမြးထုတ္ေနၾကရာဝယ္ ဤတရားခုနစ္ပါးကုိသာ မ်ိဴးဆက္သစ္တုိ႔၏ ႏွလုံးသားႏွင့္ ဦးေႏွာက္ဝယ္ ထည့္သြင္းေပးႏုိင္ပါက အမွန္တကယ္အားကုိးေလာက္သည့္ လူသားအရင္းအျမစ္ျပည့္ဝေသာ အနာဂတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္လာၾကမွာမလြဲပင္တည္း။ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဴးေဖာက္မႈဟူေသာ စကားလုံးသည္လည္း ဤကမၻာေျမမွ အျပီးအပုိင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားမည္သာတည္း။ ထုိ႔ျပင္ ဤတရားခုနစ္ပါးသည္ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း နတ္ျပည္ေရာက္ေၾကာင္းႏွင့္သာသက္ဆုိင္၏။ လူမႈႏုိင္ငံေရး စစ္ေရးစသည္တုိ႔ႏွင့္ မဆုိင္ဟု အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းစြာ ယူဆတတ္ၾကသည္လည္း ရွိပါ၏။ အမွန္စင္စစ္ ဤတရားခုနစ္ပါးကုိ ေသခ်ာစြာ ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါက ေလာကလူမႈနယ္ပယ္အသီးသီး၌ အျပည့္အစုံအသုံးခ်ႏုိင္ေသာ စြမ္းရည္ျပည့္သေဘာတရားမ်ားျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိတုိ႔ႏုိင္ငံဝယ္ ဒီမုိကေရစီေခတ္သုိ႔သြားၾကေသာ ယေန႔လုိ အခ်ိန္အခါမ်ိဴးတြင္ ဤသူေတာ္ေကာင္းတရားခုနစ္ပါးသည္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ပါ၏။ မက်င့္မျဖစ္ က်င့္သင့္ၾကပါ၏။ မသိမျဖစ္ သိသင့္လွၾကပါ၏။ လူသားအခ်င္းခ်င္းေခါင္းပုံျဖတ္ ေသြးစုပ္ခ်ယ္လွယ္ကာ အျမတ္ၾကီးစားေနၾကေသာ မိမိတုိ႔ဗမာျပည္ဝယ္ ဤတရားမ်ား ဒီထက္မက ျပန္႔ပြါးသင့္လွပါ၏။ ဗုဒၶဘာသာတုိင္းျပည္ဟု ဂုဏ္ယူဝင့္ၾကြားျပီး ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေလာကၾကီးပြါးေရး စီးပြါးေရး သေဘာတရားလမ္းစဥ္တုိ႔ကုိ ေသြဖည္ကာ လူသားမဆန္ေသာ Jungle Law အက်င့္မ်ားတုိးပြါးလာေနသည္မွာ အလြန္ဝမ္းနည္းဘြယ္ေကာင္းေသာ အခ်က္ၾကီးပင္ျဖစ္ေတာ့၏။ ထုိ႔ျပင္ ဤတရားခုနစ္ပါးသည္ ၾကီးပြါးေရးလမ္းညြန္လည္းျဖစ္၏။ စီးပြါးေရးလမ္းညြန္လည္းျဖစ္၏။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းညြန္လည္းျဖစ္၏။ ျမင့္ျမတ္ေရးလမ္းညြန္လည္းျဖစ္ပါ၏။ သူေတာ္ေကာင္းက်င့္စဥ္လဲျဖစ္၏။ ေအာင္ျမင္ေရးလမ္းညြန္လဲျဖစ္၏။ လူသားအရင္းအျမစ္လဲျဖစ္၏။ အဆင့္ျမင့္လူသားအျဖစ္သုိ႔ေရာက္ေအာင္လဲ တင္ေပးႏုိင္စြမ္း၏။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဗုဒၶဓမၼအရ အရည္အခ်င္းျပည့္လူသားဟူသည္ ဤတရားခုနစ္ပါး ျပည့္စုံသူပင္ျဖစ္ေတာ့၏။ ဤတရားခုနစ္ပါးကုိသာ ႏုိင္ငံသားအမ်ားစုက ပုိင္ဆုိင္ႏုိင္ေအာင္ ၾကိဴးစားၾကည့္စမ္းပါ။ ထုိႏုိင္ငံသည္ အမွန္ပင္တုိးတက္ ေအာင္ျမင္ ေအးခ်မ္းမည္မွာ ေျမၾကီးလက္ခတ္မလြဲပင္ျဖစ္ေၾကာင္း အာမခံပါ၏။ ယေန႔ၾကီးပြါးေအာင္ျမင္ေနၾကေသာ ကမၻာ့ႏုိင္ငံၾကီးမ်ားကုိ ၾကည့္လွ်င္ သူတုိ႔၏ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား ဥပေဒမ်ား စည္းကမ္းမ်ားသည္ ဤတရားခုနစ္ပါးကုိ ( အျပည့္အစုံမဟုတ္ေသာ္လည္း ေယဘုယ်အားျဖင့္ )
 အေျခခံထားၾကသည္ကုိ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ျမတ္ဗုဒၶသည္ ဓမၼပဒ ျဗဟၼဏဝဂ္၌ ယႆ ကာေယန ဝါစာယ၊ မနသာ နတၳိ ဒုကၠဋံ။ သံဝုတံ တီဟိ ဌာေနဟိ၊ တမဟံ ျဗဴမိ ျဗဟၼဏံ။ ဟူ၍ ေဟာေတာ္မူပါ၏။ အဓိပၸါယ္မွာ ကုိယ္ႏႈတ္စိတ္ သုံးပါးလုံး၌ အျပစ္မျဖစ္ေအာင္ က်င့္သုံးေနထုိင္သူသည္ ျဗဟၼဏျဖစ္၏ ဟူ၍ျဖစ္ပါ၏။ မွန္၏။ ဤကဲ့သုိ႔ေသာ သူေတာ္ဥစၥာခုနစ္ပါးဟု ေျပာဆုိေနၾကသည့္ ၾကီးပြါးေရး လမ္းညြန္ခုနစ္ပါးကုိ အေျခခံကာ ေနထုိင္က်င့္သုံးပါက ျဗဟၼဏစစ္စစ္မ်ားျဖစ္လာၾကမည္သာတည္း။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဴးေဖာက္မႈျပႆနာသည္လည္း ဤကမၻာ ဤေလာကမွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ့မည္သာတည္း။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဗုဒၶ၏တန္းတူအခြင့္အေရးစံဟူသည္ ဤသူေတာ္ေကာင္းတရား ခုနစ္ပါးကုိ အေျခခံတည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္၏။ ဤတရား ခုနစ္ပါးကုိသာ ႏုိင္ငံသားတုိင္းက်င့္သုံးၾကလွ်င္ သုိ႔မဟုတ္ အုပ္ခ်ဴပ္သူအစုိးရကုိယ္တုိင္မွ အစျပဳ၍ လူအမ်ားစုၾကီးက က်င့္သုံးၾကလွ်င္ လူသားတုိင္းတန္းတူ ရည္တူရွိမႈ ဟူေသာအခြင့္အေရးသည္ အလုိလုိျဖည့္က်င့္ျပီးသား ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။ တန္းတူရည္တူရွိမႈ ဟုဆုိေသာေၾကာင့္ ႏြားထီးငါးက်ပ္ ႏြားမငါးက်ပ္၊ ၾကက္သားလဲ တစ္မတ္၊ ဝက္သားလဲတစ္မတ္၊ ငွက္သားလဲ တစ္မတ္၊ ကန္စြန္းရြက္လဲတစ္မတ္၊ ဗူးသီးလဲ တစ္မတ္ ဟူေသာ တူညီမႈမ်ိဴးကုိဆုိလုိသည္ေတာ့မဟုတ္။ ဆုိလုိသည္မွာ ဤတရားခုနစ္ပါး သာလြန္သူသည္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းစြာ အထက္တန္းကုိေရာက္ေပလိမ့္မည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤအထက္တန္းေရာက္မႈသည္ တဖက္သားကုိ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကာ အျမတ္ၾကီးစားေသာ လူစားမ်ိဴးေတာ့ မဟုတ္ေခ်။ ဤတရားခုနစ္ပါး အားနည္းသူသည္ နိမ့္က်ေနေပလိမ့္မည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤနိမ့္က်မႈသည္ ဖိႏွိပ္ခံေသာအေနမ်ိဴးျဖင့္ နိမ့္က်မည္ေတာ့မဟုတ္ဘဲ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိျဖင့္ တည္ျငိမ္စြာ ေနထုိင္က်င့္သုံးႏုိင္မည္သာျဖစ္၏။ ဤသုိ႔ေသာ သူေတာ္ေကာင္းတရား ခုနစ္ပါး တန္းတူရည္တူက်င့္ႏုိင္မွာသာ ယေန႔ကမၻာ့လူသားမ်ား ေမွ်ာ္မွန္းခ်ီတက္ေနၾကေသာ တန္းတူရည္တူ အခြင့္အေရးပန္းခုိင္ၾကီးကုိ လူသားတုိင္းလွလွပပပန္ဆင္ႏုိင္ၾကေပမည္။

အႏႈိင္းမဲ့ အျဖည့္ခံ ယေသာဓရာ ( ၁ )

ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပြင့္ေတာ္မူလာတာဟာ ေလာကသုံးပါးအတြက္။ လူရယ္ နတ္ရယ္ ျဗဟၼာရယ္ ဆုိတဲ့ သုံးေလာကအတြက္။ မွန္ပါ၏။ အဲဒီ သုံးေလာကဆုိတာ စကားလုံးအရ က်ဥ္းေပမယ့္ သုိ႔မဟုတ္ ေဝါဟာရအရ က်ဥ္းေပမယ့္ အဓိပၸါယ္အရ အႏႈိင္းဆမဲ့ က်ယ္ျပန္႔လွပါတယ္။ ဒီလုိ အႏႈိင္းဆမဲ့ က်ယ္ျပန္႔လွတဲ့ အဓိပၸါယ္ေတြကုိ အကန္႔သတ္နဲ႔ အႏႈိင္းအဆၾကားထဲက ႏုိးၾကားရွင္သန္ေနရတဲ့ အကြ်န္ဳပ္လုိသာမန္လူသားတစ္ေယာက္က ေျပာျပရမွာဆုိေတာ့ နားမလည္နုိင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ၊

လက္လွမ္းမမီတဲ့ သေဘာတရားေတြ၊ မ်ားျပားလွတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ၊ သာမန္ေလာကလူသားေတြ နားလည္နုိင္ဘုိ႔ခက္ခဲလွတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ၊ အသိဥာဏ္ ဓာတ္ခံတကယ္ရွိသူေတြသာ ( က်က္စာ သက္သက္ စဥ္းစားရုံသက္သက္ မွ်မဟုတ္ဘဲ ) ထုိးထြင္း သိျမင္နားလည္နုိင္တဲ့ အသိဥာဏ္ေတြနဲ႔သာ သိျမင္ခံစား နားလည္ႏုိင္တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကုိ ေျပာျပရမွာဆုိေတာ့ အခက္အခဲၾကံဳရတာေတာ့ အမွန္ပါ။ သုိ႔ေသာ္ ဆုိေရးရွိက ဆုိအပ္လွ၏ ဆုိတဲ့အတုိင္း ေျပာျပခ်င္လြန္းလုိ႔သာ နစ္နစ္ေနာေနာ ခံစားေနရတဲ့ အေၾကာင္းအရာေလးကုိ ေဝငွလုိက္ရျခင္းပါ။ ဒီတင္ျပခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြထဲမွာ အဓိကအားျဖင့္ အမ်ိဴးသမီးေကာင္းေတြမ်ားစြာအနက္က လက္ရွိထင္ရွားေက်ာ္ၾကား လူသိမ်ားျပီး တကယ္လဲ ေတာ္ၾက တတ္ၾက၊ အသိဥာဏ္ပညာၾကီးမားလွၾကတဲ့ အမ်ိဴးသမီးမ်ားစြာထဲမွာ တိမ္ျမဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္ေနရတဲ့ အလြန္တရာ ျမင့္ျမတ္လွတဲ့ အမ်ိဴးသမီးတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကုိ ေျပာျပခ်င္တာပါ။ တကယ္ေတာ့ သူမဟာ ဘယ္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္လုိ႔မဟုတ္ဘဲ၊ တုိက္တြန္းႏႈိးေဆာ္လု႔ိမဟုတ္ဘဲ၊ သူမရဲ့ ပင္ကုိယ္ ဓာတ္ခံ စိတ္ဓာတ္အရည္အခ်င္းအရ လူသားေလာကအတြက္သာမွ်မက လူေတြ နတ္ေတြ ျဗာဟၼာေတြ ဆုိတဲ့ ေလာကသုံးပါးအတြက္ တနည္းအားျဖင့္ ေကာင္းကင္ဘုံအတြက္ေရာ ေကာင္းကင္ေအာက္က ေျမဘုံေပၚမွာ
 ေနထုိင္ၾကင္လည္ေနၾကတဲ့ ေလာကသားေတြအတြက္ေရာ ကမၻာေျမျပင္ေအာက္က ငရဲသားေတြအတြက္ေရာ အဲဒီေလာကသုံးပါးအတြက္ ဘဝရဲ့အရာရာကုိ တစ္ဘဝမွ်မဟုတ္ဘဲ ဘဝတစ္ေထာင္လဲမကဘဲ ဘဝတစ္ေသာင္းလဲမကဘဲ ဘဝတစ္သိန္းလဲမကဘဲ တစ္သန္းလဲမက ကုေဋလဲမက အႏႈိင္းမဲ့ေသာ ဘဝမ်ားစြာမွာ ၾကိဴးစားျဖည့္ဆည္းအနစ္နာခံခဲ့ရတဲ့ အႏိႈင္းမဲ့ေသာ အမ်ိဴးသမီးတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကုိ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ေလာက ေကာင္းက်ိဴးအတြက္ ဒီကေန႔ ကမၻာမွာ ထူးခြ်န္ေျပာင္ေျမာက္လွတဲ့၊ ေလာကအတြက္ ေကာင္းက်ိဴးေတြ ၾကီးမားလွတဲ့၊ ကမၻာ့အမ်ိဴးသမီးထုၾကီးအတြက္သာမက အမ်ိဴးသားမ်ားအတြက္ပါ အတုယူ ဂုဏ္ျပဳရေလာက္တဲ့ အမ်ိဴးသမီးေကာင္းေတြ ကမၻာမွာ အမ်ားအျပားရွိတယ္ဆုိတာ ျငင္းပယ္လုိ႔ မရနုိင္တဲ့အခ်က္ပါ။ အဲဒီအထဲကမွ အရာရာကုိ ေက်ာ္လြန္သြားႏုိင္ခဲ့တဲ့ အႏႈိင္းမဲ့တဲ့ ဘယ္အမ်ိဴးသမီး အမ်ိဴးသားမဆုိ ဂုဏ္ယူ လုိက္နာက်င့္သုံးထုိက္တဲ့ အမ်ိဴးသမီးတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကုိ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ဒီအမ်ိဴးသမီးေကာင္းအေၾကာင္း တင္ျပခ်င္တာ ေျပာျပခ်င္တာၾကာပါပီ။
 သုိ႔ေသာ္ တင္ျပဘုိ႔လက္ေႏွးေနခဲ့မိတာလဲအမွန္ပါ။ အေၾကာင္းက မိမိမွာ အလုပ္မ်ားေနတယ္ဆုိတာပါပဲ။ အလုပ္မ်ားေနခဲ့တယ္ဆုိတာလဲ တကယ္အမွန္ပါ။ သုိ႔ေသာ္ ဒီကေန႔ေတာ့ ကြ်န္ုဳပ္၏ညီေနာင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ Ven. Parkata နဲ႔ Ven. Issara တုိ႔က ဒီအေၾကာင္းတင္ျပသင့္တယ္ဆုိတာ တုိက္တြန္းလာတဲ့အတြက္ မအားလပ္ေသာ္လဲ ခံစားရလြန္းေသာ ဆႏၵႏွင့္ေမတၱာအားျဖင့္ အေဆာတလွ်င္ တင္ျပလုိက္ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ထိုသို ့ အက်ြန္ဳပ္တင္ျပခ်င္ေသာ ထိပ္တန္းအမ်ိဴးသမီးေကာင္းဆုိသည္မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္လာဘုိ႔အတြက္ မရွိမျဖစ္ တကယ့္အေရးပါေသာ ေနရာမွ ပါဝင္ယွဥ္တြဲ၍ ႏႈိင္းဆလု႔ိမရႏုိင္တဲ့ စြန္႔လႊတ္မႈေတြကုိ ေက်နပ္ရဲရင္႔ ေျပာင္ေျမာက္စြာ ေလာကအားလုံးအတြက္ စေတးခဲ့ရတဲ့ ယေသာဓရာရယ္ပါ။ တကယ္ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာနုိင္ငံေတြအမ်ားစုမွာ ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ့ ပါရမီျဖည့္ဖက္ ၾကင္ယာေတာ္ ယေသာဓရာကုိ ပါရမီျဖည့္ဖက္အျဖစ္သာ ေလးစားလက္ခံပီး ကမၻာ့ထိတ္တန္း အႏႈိင္းမဲ့ေသာ အမ်ိဴးသမီးေကာင္းတစ္ေယာက္အျဖစ္ အသိမွတ္ျပဳလက္ခံသူနည္းပါးလွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူမရဲ့ အေၾကာင္းကုိ မိမိလက္လွမ္းမီသမွ် ခံစားႏုိင္သမွ် တင္ျပသြားပါမယ္။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး (၁၁) ဗုဒၶ၏ တန္းတူအခြင့္အေရးစံ သတ္မွတ္ခ်က္ (က)

အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း အပုိဒ္ (၁)တြင္ All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood. ဟုျပ႒ာန္း၍ အပုိဒ္ (၃)တြင္ Everyone has the right of life, liberty and security of person. ဟု (ဘာသာျပန္ကုိ အထက္တြင္ေဖၚျပျပီး) ျပ႒ာန္းထား၏။ ဤအခ်က္တုိ႔ကုိ ဗုဒၶဓမၼက ျပည့္ျပည့္ဝဝ တံဆိပ္ခပ္ႏွိပ္ကာ ေထာက္ခံပါ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ ျဗဟၼစုိရ္ေမတၱာတရားသည္ in a spirit of brotherhood ဟုဆုိသည့္ ညီရင္းအစ္ကုိစိတ္ထားထက္ေက်ာ္လြန္၍ လူသားသာမက တိရစၦာန္မ်ားအပါအဝင္ သက္ရွိသတၱဝါအားလုံးကုိ ညီညီမွ်မွ်ခ်စ္ျမတ္ႏုိးေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရွင္းရွင္းေျပာရလွ်င္ Human Rights ဟူေသာ စကားလုံးႏွင့္ in a spirit of brotherhood ဟူေသာစကားလုံးတုိ႔၏ အဓိပၸါယ္ထက္ ဗုဒၶဓမၼေမတၱာတရားသည္ မ်ားစြာသာလြန္ေန၏။ ထုိ႔ျပင္ လူသားတုိ႔၏ တန္းတူရည္တူျဖစ္မႈကုိ ဗုဒၶဓမၼက က်ိဴးေၾကာင္းမွ်တ ခုိင္လုံေသာ မႏုႆေဗဒဆုိင္ရာအခ်က္အလက္မ်ား၊ ဇီဝေဗဒဆုိင္ရာအခ်က္အလက္မ်ား၊ လူမႈက်င့္ဝတ္ေရးရာ၊ ဥပေဒေရးရာ၊ ကုိယ္က်င့္တရား၊ ဘာသာတရားကုိးကြယ္ဆည္းကပ္မႈ၊ လူမႈေဗဒဆုိင္ရာအခ်က္အလက္မ်ားတုိ႔ျဖင့္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္းကုိလည္းခြင့္ျပဳလက္ခံပါ၏။ ထုိ႔အခ်က္အလက္မ်ားတုိ႔တြင္ မႏုႆေဗဒဆုိင္ရာတုိ႔ကုိ ဦးစြာစဥ္းစားၾကည့္ၾကစုိ႔။ အာဖရိကတုိက္မွ အာဖရိကန္လူမ်ိဴးသည္ အာရွတုိက္မွ လူမ်ိဴးမ်ားႏွင့္ အသားအေရာင္ ရုပ္ရည္ အေနအထုိင္ ယဥ္ေက်းမႈ အစားအစာ ရာသီဥတု စသည္စသည္ကြဲျပားမည္ျဖစ္သလုိ အျခားေသာသက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံ ေဒသတုိ႔ႏွင့္လည္း ကြဲျပားေနမည္မွာအမွန္ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ဤကြဲျပားမႈသည္ အစားအစာႏွင့္ ရာသီဥတုစသည္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အေပၚယံကြဲျပားျခားနားမႈသာျဖစ္၏။ လူလူခ်င္းကား မျခား၊ တစ္သားတည္းအတူတူသာတည္း။
     တစ္ဖန္ အာဖရိကမွ လူမည္းမိန္းမတစ္ေယာက္ႏွင့္ အေမရိကားမွ လူျဖဴေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္တုိ႔ လက္ထပ္၍ ကေလးေမြးလွ်င္ ထုိကေလးသည္ လူစင္စစ္သာျဖစ္မည္တည္း။ အျခားထူးျခားေသာ သတၱဝါမျဖစ္ႏုိ္င္ေခ်။
   ထုိ႔ျပင္ ဇီဝေဗဒအားျဖင့္ၾကည့္လွ်င္ လူသား၏ကုိယ္အဂၤါအစိတ္အပုိင္းမ်ားသည္ အတူတူသာျဖစ္၏။ နီဂရုိးလူမ်ိဴးတြင္လည္း ဆံပင္ ေခါင္း ပါးစပ္ လည္ပင္း မ်က္စိ နား ႏွာေခါင္း ရင္ဘတ္ ဝမ္းဗုိက္ ေက်ာျပင္ ေျခေထာက္ ေျခသည္း လက္သည္း ေမြႊးညွင္း အေသြး အသား အရည္ အူသိမ္ အူမၾကီး အစာအိမ္ အသဲ ေက်ာက္ကပ္စသည့္စသည္ျဖင့္ ၃၂ ေကာ႒ာသ ရွိသလုိ ျမန္မာလူမ်ိဴးတြင္လည္း အတူတူပင္ျဖစ္၏။ အျခားအျခားေသာလူမ်ိဴးမ်ားတြင္လည္း အတူတူပင္ျဖစ္၏။ အသဲခ်င္းလည္း အစားထုိးကုသ၍ရ၏။ ေသြးအစားသြင္း၍ ကုသလွ်င္လည္းရႏုိင္၏။ ဇီဝျဖစ္စဥ္အားျဖင့္ျခားနားျခင္းမရွိပါေခ်။ မ်ိဴးစိတ္ မ်ိဴးႏြယ္အားျဖင့္လုံးဝမျခားနားေပ။ ကြဲျပားေသာ မ်ိဴးစိတ္ မ်ိဴးႏြယ္အမွတ္လကၡဏာမ်ားလည္းမရွိေခ်။ ဆုိလုိသည္မွာ လူသား၏ မူလပဓာနဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ႏွင့္ အဂါၤအစိတ္အပုိင္းတုိ႔သည္ အတူတူသာျဖစ္၏။ ဘာမွကဲြျပားျခားနားျခင္းမရွိ ဟုေျပာလုိရင္းျဖစ္ပါ၏။

          သုိ႔ေသာ္ အျခားေသာ ပုိးေတာင္မာႏွင့္ပုိးဖလံမ်ား၊ ပုရြက္ဆိတ္ႏွင့္ျခေကာင္တုိ႔သည္ ျခားနားၾက၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ မ်ိဴးႏြယ္ မ်ိဴးစိတ္ အမွတ္လကၡဏာမ်ား ျခားနားျခင္းေၾကာင့္တည္း။ ထုိ႔ျပင္ ေျခေလးေခ်ာင္း သတၱဝါမ်ားလည္း အခ်င္းခ်င္းျခားနားၾကသလုိ ငွက္မ်ားအခ်င္းခ်င္းလည္းျခားနားၾက၏။ ေျမြအခ်င္းခ်င္းလည္းျခားနားၾကသလုိ ငါးအခ်င္းခ်င္းလည္း ျခားနားၾကျပန္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ မ်ိဴးစိတ္မ်ိဴးႏြယ္၏ အမွတ္လကၡဏာကုိက ျခားနားေနေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ လူသားတြင္ မည္သည့္လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် ဤကဲ့သုိ႔ျခားနားျခင္းမရွိေခ်။ ထုိတိရစၦာန္သတၱဝါတုိ႔သည္ အသံ အျပဳအမူ ေနထုိင္ရွင္သန္ပုံ စားေသာက္ပုံအားလုံးျခားၾက၏။ လူသည္ လူအသံသာထြက္၏။ လူစာစား၏။ လူလုိသာေနထုိင္၏။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ၊ အရပ္ေဒသ၊ ယဥ္ေက်းမႈစသည္တုိ႔ကြာဟမႈအရ အနိမ့္အျမင့္သာ ကြာေပမည္။ လူမည္းမိန္းမတစ္ေယာက္သည္ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္၍သားဖြားသလုိ လူျဖဴမိန္းမတစ္ေယာက္သည္လည္း ကုိယ္ဝန္ေဆာင္၍သာ သားဖြား၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မႏုႆေဗဒႏွင့္ ဇီဝေဗဒရႈေထာင့္အရ ဘာမ်ားကြာျခားပါသနည္း။ အရာရာအတူတူသာျဖစ္၏။

    ထုိ႔ျပင္ ဗုဒၶေခတ္မတုိင္မီမွစ၍ ယေန႔ေခတ္တုိင္ေအာင္ အိႏၵိယတြင္ ဇာတ္စံနစ္က်င့္သုံးမႈသည္ ရွိေသး၏။ ဟိႏၵဴဘာသာၾကီးစုိးေသာ အိႏၵိယတြင္ ဟိႏၵဴဘာသာရွိေနသ၍ ဇာတ္စံနစ္သည္ဆက္လက္ရွိေနမည္သာျဖစ္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ ဟိႏၵဴဘာသာသည္ လူတန္းစားခြဲျခား၍ တည္ေဆာက္ထားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ျဗဟၼဏ (ပုဏၰား)မ်ိဴးဇာတ္၊ ခတၱိယ မင္းမ်ိဴးဇာတ္၊ ေဝႆ ကုန္္သည္မ်ိဴးရုိးဇာတ္ႏွင့္ သုဒၶ သူဆင္းရဲ ေက်ာ္မြဲဇာတ္ဟူ၍ ေလးမ်ိဴးပုိင္းျခားကာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းကုိ တည္ေဆာက္ထား၏။ ထုိမ်ိဴးဇာတ္ေလးမ်ိဴးတြင္ ပုဏၰားမ်ိဴးဇာတ္သည္ အျမဲတန္းျမင့္ျမတ္၏။ မည္သည့္မေကာင္းမႈကုိက်ဴးလြန္သည္ျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္ ဥပေဒကုိခ်ိဴးေဖာက္သည္ျဖစ္ေစ သူသည္ျမင့္ျမတ္သူ အျဖစ္မွ ေလွ်ာက်သြားျခင္းအလ်ဥ္းမရွိေခ်။ အေၾကာင္းကား သူသည္ ထာဝရဘုရား ျဗဟၼာၾကီး၏ အာခံတြင္းမွ စတင္ေမြးဖြားလာသည့္ မ်ိဴးႏြယ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္တည္း။ တစ္ဖန္ အနိမ္႔ဆုံးဇာတ္ျဖစ္သည့္ သုဒၶဟုေခၚေသာ သူဆင္းရဲဇာတ္သည္ အျမဲတန္းယုတ္ညံ့၏။ ေအာက္တန္း ေနာက္တန္းက်၏။ မည့္သုိ႔ေသာ အက်င့္ေကာင္းကုိက်င့္သည္ျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္ဥပေဒကုိမွ်မခ်ိဴးေဖါက္ေသာ ႏုိင္ငံသားေကာင္းျဖစ္ေနသည္ျဖစ္ေစ သူသည္ ယုံည့ံသူသာတည္း။ နိမ့္က်သူသာတည္း။ အေၾကာင္းမွာ သူသည္ ထာဝရဘုရား ျဗဟၼာၾကီး၏ ေျခဖမုိးမွစတင္ေမြးဖြားလာသည့္ မ်ိဴးႏြယ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္တည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သုဒၶဇာတ္တုိ႔သည္ အေပၚလႊာ ဇာတ္သုံးမ်ိဴးတုိ႔၏ အျမဲတန္းအဖိႏွိပ္ခံလူတန္းစား အလုပ္အေကြ်းလူတန္းစားျဖစ္ေနေလေတာ့၏။ ယေန႔ေခတ္ အိႏၵိယသုိ႔ ဘုရားဖူးေရာက္ဖူးသူမ်ား သိၾကေပမည္။ ရာဇျဂိဳဟ္ျမိဳ႔ သတၱပဏၰိေတာင္ေျခတြင္ ဇာတ္ျမင့္မ်ားေရခ်ိဴး သြားတုိက္ အဝတ္ေလွ်ာ္၍ က်လာေသာေရကုိ ဇာတ္လတ္အဆင့္ရွိသူမ်ားက ခ်ိဴးၾကရ ေလွ်ာ္ဖြတ္ၾကရ သြားတုိက္ၾကရ၏။ တစ္ဖန္ ထုိဇာတ္လတ္မ်ား ေရခ်ိဴးဖြတ္ေလွ်ာ္ျပီးမွ က်လာေသာ ညစ္ေထးေနေသာ ေရမ်ားကုိသာ ဇာတ္နိမ့္မ်ားက ေလွ်ာ္ဖြတ္ၾက ေရခ်ိဴးၾက သြားတုိက္ၾကရ၏။ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးျပည့္ဝေသာ ကမၻာ့အၾကီးဆုံး ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေတာ္ၾကီးဟု က်ယ္ေလာင္စြာ ေၾကြးေၾကာ္ဂုဏ္ယူေနေသာ္လည္း ဘာသာတရား၏ တည္ေဆာက္ပုံသြင္းထားေသာ ဥပေဒႏွင့္ထုံးတမ္းစဥ္လာအရ လူလူခ်င္းခြဲျခားမႈကား ၾကီးမားလွေလစြ။ ေနာင္ ဘယ္ေခတ္ ဘယ္အခါတုိင္ေအာင္ ႏွစ္သန္းေပါင္းဘယ္ေလာက္မ်ား ခြဲျခားဆက္ဆံကာ ဆက္လက္ဖိႏွိပ္ခံၾကရဦးမည္လည္းမသိ။ အလြန္ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းေသာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းၾကီးျဖစ္ေပသည္။

     အမွန္စင္စစ္ ဇာတ္ျမင့္သူႏွင့္ ဇာတ္နိမ့္သူတုိ႔ တူညီေသာ ထင္းတစ္ေခ်ာင္းကုိ မီးရႈိ႔လွ်င္လည္း ထုိမီး၏ အပူရွိန္ႏွင့္ အေရာင္အလင္းသည္ အတူတူပင္ျဖစ္ေပမည္။ ထုိ႔အတူ တူညီေသာ ျမစ္တစ္ခုဝယ္ တူညီေသာ ဆပ္ျပာကုိတုိက္၍ ေရခ်ိဴးၾကလွ်င္ ထုိေရႏွင့္ဆပ္ျပာသည္ အတူတူပင္ ေျပာင္စင္ေစလိမ့္မည္တည္း။ ဇာတ္ျမင့္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပုိ၍လွပေစမည္မဟုတ္ေပ။ သုိ႔ျဖစ္၍ အရာရာသည္ လူသားအတြက္ တစ္ေျပးညီသာျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ သက္ဆုိင္သူတုိ႔၏ အရည္အခ်င္းအလုိက္ ျခားနားမႈေတာ့ရွိ၏။ အရည္အခ်င္းကြဲျပားမႈေၾကာင့္ လူတန္းစားကြဲျပားမႈကုိေတာ့ လုံးဝ ဇြတ္အတင္း ညွိ၍ မရႏုိင္ပါေခ်။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ လူ႔အခြင့္အေရးဟူသည္ အရည္အခ်င္းေပၚမွာသာ မူတည္ေသာေၾကာင့္တည္း။ အရည္အခ်င္းျမင့္သူသည္ အဆင့္အတန္းျမင့္မည္ျဖစ္သလုိ အရည္အခ်င္းနိမ့္ပါကလည္း အဆင့္အတန္းနိမ့္ေပမည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ ထုိအရည္အခ်င္းဟူသည္ အဘယ္နည္း။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး (၁၀) ျဗဟၼစုိရ္တရားကုိ လူ႔အခြင့္အေရးျဖင့္ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း (ခ)

ျဗဟၼစုိရ္တရားေလးပါးတြင္ ေမတၱာအေၾကာင္းကုိ အပုိင္း (က)တြင္ မိမိစြမ္းႏိုင္သမွ်စုစည္းတင္ျပခဲ့ပါသည္။ ယခုအပုိင္း (ခ)တြင္ ၾကြင္းက်န္သည့္ ကရုဏာ မုဒိတာႏွင့္ ဥေပကၡာအေၾကာင္းတုိ႔ကုိ စြမ္းသမွ်တင္ျပပါမည္။ ကရုဏာဟူေသာ ေဝါဟာရကုိ အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္သည့္အခါ Compassion ဟုဘာသာျပန္ၾက၏။ ေအာက္စဖုိ႔ဒ္အဘိဓာန္တြင္ Compassion ကုိဤသုိ႔ဖြင့္ဆုိထား၏။ Compassion: pity for the sufferings of others, making one want to help them: be filled with compassion.  A feeling of deep sympathy and sorrow for another who is stricken by misfortune, accompanied by a strong desire to alleviate the suffering. Compassion: a deep awareness of and sympathy for another suffering.  Humane quality of understanding the suffering of others and wanting to do something about it. Definition of compassion: sympathetic consciousness of others' distress together with desire to alleviate it.
  ဤဖြင့္ဆုိခ်က္၏ဆုိလုိရင္းမွာ ကရုဏာဟူသည္ ကံဆုိးမုိးေမွာင္က်ေန၍ အတိဒုကၡေရာက္ေနေသာ သူအား ထုိဒုကၡမွကယ္တင္ေပးလုိေသာ ျပင္းျပသည့္ဆႏၵ၊ ဒုကၡေရာက္ေနသူအား နစ္နစ္ေနာေနာစိတ္ပူပန္၍ လူသားဆန္စြာ ေလးေလးနက္နက္သနားၾကင္နာမႈ ဟူ၍ျဖစ္၏။
           
            ထုိ႔ျပင္ Compassion ႏွင့္ပတ္သက္၍ အျခားေသာဖြင့္ဆုိခ်က္မွာဤသုိ႔။
   Compassion need not be cultivated or developed - it is naturally present. Cultivated compassion is lifeless compared to the potent energy of innate altruism of that is available to everyone. True compassion is not about pity, yet feels everything deeply and responds to everything completely. Natural compassion fuels our responses with beneficial action, skillful means and heart connection with no need for contrivance.
   အဓိပၸါယ္မွာ ကရုဏာကုိတမင္ပြါးမ်ားဘုိ႔မလုိအပ္။ ၎သည္ သဘာဝလက္ေဆာင္တစ္ခုျဖစ္၏။ တမင္ပြါးမ်ားထားေသာ ကရုဏာသည္ လူတုိင္း၌ရွိေသာ ကုိယ္က်ိဴးမငဲ့ေသာ မူလစိတ္စြမ္းအင္ေလာက္ အသက္မဝင္။ စစ္မွန္ေသာကရုဏာသည္ သနားျခင္းသက္သက္မွ်သာမဟုတ္၊ အရာရာကုိနစ္နစ္ေနာေနာခံစား၍ ျပည့္ျပည့္ဝဝ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္တတ္၏။ ထု႔ိျပင္ သဘာဝမူရင္းကရုဏာသည္ လုပ္ၾကံဖန္တီးမႈအလ်ဥ္းမရွိဘဲ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ထြန္းေစေသာ လုပ္ရပ္မ်ား၊ ကြ်မ္းက်င္လိမၼာေသာ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ ျဖဳဴစင္ေသာ ႏွလုံးသားတုိ႔ျဖင့္ မိမိတုိ႔၏ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကုိ အင္အားျပည့္ေစ၏ ဟူသတည္း။
  အထက္ပါဖြင့္ဆုိခ်က္ႏွစ္ခုတြင္ ေအာက္စဖုိ႔အဘိဓာန္၏ ဖြင့္ဆုိခ်က္သည္ မူရင္းကရုဏာပုဒ္၏ အဓိပၸါယ္ႏွင့္ အလွမ္းေဝးေန၏။ ဒုတိယဖြင့္ဆုိခ်က္သည္ အေတာ္အတန္နီးစပ္၏။ မူရင္းကရုဏာဟူေသာ စကားလုံး၏အဓိပၸါယ္မွာ  ေသာကဗ်ာပါဒအပူမီးမ်ားလုံးဝမရွိဘဲ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းစြာ သတၱဝါတုိ႔၏ ဆင္းရဲဒုကၡကုိ ပယ္ေဖ်ာက္ကယ္တင္ေပးလုိေသာ ေလးနက္ျမင့္ျမတ္ၾကီးမားေသာ စိတ္စြမ္းအင္ျဖစ္၏။ ဥပမာဆုိပါစုိ႔။ အသင္သည္ လူတစ္ေယာက္ကုိ သနား၏။ သူ႔အတြက္ စိိတ္ပူပန္မႈေသာကလဲျဖစ္၍ ေအးျငိမ္းမႈမရ။ ဤအေျခအေန ဤစိတ္ထားမ်ိဴးကုိ ကရုဏာအစစ္ဟုမဆုိရ။ ကရုဏာအတုသာဆုိရ၏။ အမွန္စင္စစ္ အသင္သည္ လူတစ္ေယာက္ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေနသည္ကုိ သနား၏။ ထုိသနားျခင္းသည္ ထုိသူအတြက္ စိတ္ပူပန္မႈ၊ ပင္ပန္းမႈ၊ နာက်င္မႈအလ်ဥ္းမရွိ၊ သုိ႔ေသာ္ အေလးထား၏။ တန္ဘုိးထား၏။ အလြန္ၾကင္နာသနား၏။ ၾကည္၏။ ျငိမ္း၏။ ေအးခ်မ္း၏။ ျပည့္ဝ၏။ အသိဥာဏ္ပညာပါ၏။ ထုိအဓိပၸါယ္မ်ားပါဝင္ေသာ စိတ္ထားမ်ိဴးျဖင့္ တစ္စုံတစ္ရာေသာ ေကာင္းက်ိဴးမ်ားျဖစ္ေျမာက္သည္အထိ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံကာ ကူညီေဆာင္ရြက္၏။ ကယ္ဆယ္ေပး၏။ ဤသည့္စိတ္ဓာတ္ႏွင့္လုပ္ရပ္ႏွစ္မ်ိဴးပါဝင္မႈကုိသာ ကရုဏာဟုေခၚဆုိ၏။
  
       တတိယေျမာက္ ျဗဟၼစုိရ္တရားသည္ မုဒိတာျဖစ္၏။ ဤမုဒိတာသည္ သူမ်ားၾကီးပြါးေအာင္ျမင္သည္ကုိ မနာလုိိျခင္းႏွင့္ မိမိ၏ ပုိင္ဆုိင္မႈႏွင့္ေအာင္ျမင္မႈမွန္သမွ်ကုိ သူတပါးအားမွ်ေဝမေပးလုိသည့္ ဝန္တုိျခင္းသေဘာတရားတုိ႔၏ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္၏။ သူတပါးၾကီးပြါးေအာင္ျမင္သည္ကုိ ဝမ္းေျမာက္တတ္သည့္သေဘာ ေက်နပ္တတ္သည့္သေဘာပင္ျဖစ္၏။ မိမိ၏မိသားစု မိမိႏွင့္နီးစပ္သူျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္မဟုတ္မူဘဲ အားလုံးအေပၚဝယ္ ၾကီးပြါးေရး ေအာင္ျမင္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ဝမ္းေျမာက္တတ္၏။ မိမိ၏ရန္သူ ဆန္႔က်င္ဘက္သေဘာထားရွိသူတုိ႔ အေပၚေသာ္မွ ဝမ္းေျမာက္ႏုိင္ ေက်နပ္ႏုိင္၏။ ျမင့္ျမတ္လွေခ်၏တကား။
       စတုတၳေျမာက္ ျဗဟၼစုိရ္တရားသည္ ဥေပကၡာျဖစ္၏။ ဥေပကၡာ၏ သေဘာသည္ ေအာင္ျမင္ျခင္းေၾကာင့္လည္းဝမ္းမေျမာက္၊ က်ရႈံးျခင္းေၾကာင့္လည္း ဝမ္းမနဲ၊ စိတ္မခ်မ္းမသာမျဖစ္၊ တည္ျငိမ္တည့္မတ္ျခင္းသေဘာရွိ၏။ ေလာက၏ အမ်ိဴးမ်ိဴးေသာ ျဖစ္ရပ္လုပ္ရပ္တုိ႔ျဖင့္ ေျခာက္တုိင္းလည္းမေၾကာက္၊ ေျမွာက္တုိင္းလည္း မေျမာက္မူဘဲ မူလသေဘာသဘာဝအတုိင္း အရွိကုိအရွိအတုိင္း တည္ျငိမ္တည့္မတ္စြာနားလည္ခံစားတတ္ျခင္းသေဘာပင္တည္း။ ေလာက၏ ေကာင္းေကာင္းဆုိးဆုိး အမ်ိဴးမ်ိဴးေသာ ေလာကဓံတုိ႔ကုိ သဘာဝအတုိင္းရႈျမင္ခံစားနားလည္၍ တည္ျငိမ္ ရင့္က်က္ တည့္မတ္စြာ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္အားထုုတ္ျခင္းသေဘာပင္ျဖစ္၏။  အထင္ရွားဆုံးေသာ သာဓကကုိဆုိရလွ်င္ ေဒဝဒတ္သည္ ျမတ္ဗုဒၶအေပၚဝယ္ အမ်ိဴးမ်ိဴးမေကာင္းၾကံကာ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္သည္အထိ အတင့္ရဲခဲ့၏။ သုိ႔ေသာ္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ေဒဝဒတ္အေပၚဝယ္ ေဒါသလည္းမျဖစ္၊ ေက်ာခုိင္းပစ္ထားျခင္းလည္းမဟုတ္၊ ေဒဝဒတ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဟာစရာရွိက အရွိအတုိင္း မူလသဘာဝအတုိင္း သိရွိနားလည္ေအာင္ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ထြန္းေအာင္ဆက္လက္၍ ေဟာေျပာ၏။  ရွင္းစရာရွိပါက ရွင္း၏။ ငါ့စကားကုိ နားမေထာင္သူ ငါ့ကုိမေကာင္းၾကံသူဟူ၍ ေဒါသအာဃာတစိတ္ထား၊ မလုိလားေသာစိတ္ထားတုိ႔ျဖင့္ ပစ္ပယ္လုိက္ျခင္းမဟုတ္။ ေက်ာခုိင္းလုိက္ျခင္းမဟုတ္ေပ။  သုိ႔ေသာ္ေလာကလူအမ်ားသည္ကား မိမိသေဘာႏွင့္မတုိက္ဆုိင္တုိင္း လုံးဝမဆက္ဆံ မကူညီေတာ့ဘဲ အေရးမထားေတာ့ဘဲ ေက်ာခုိင္းလုိက္ျခင္း ပစ္ပယ္လုိက္ျခင္းကုိ ဥေပကၡာဟု ထင္မွတ္မွားေနၾက၏။  အလြန္သတိထားရမည့္အခ်က္ပင္တည္း။  ထုိ႔ေၾကာင့္ ဥေပကၡာဟူသည္ ေဒါသေၾကာင့္ပစ္ပယ္ ေက်ာခုိင္းလုိက္ျခင္းလည္းမဟုတ္၊ ခ်စ္ခင္ျခင္းေၾကာင့္လဲ ပုိ၍ေၾကာင့္ၾကစုိက္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္တုိ႔၏ မူလသေဘာသဘာဝကုိ အရွိအတုိင္းခံစားနည္းလည္ကာ ေကာင္းက်ိဴးျဖစ္ထြန္းေအာင္ လုပ္သင့္သည္တုိ႔ကုိ အေလးအနက္ထားလွ်က္ ေအးေဆး တည္ျငိမ္ တည့္မတ္စြာ ဆက္လက္ၾကိဴးစားလုပ္ေဆာင္တတ္သည့္သေဘာပင္ျဖစ္ပါ၏။ 
 
           ကုိင္းအသင္စာရႈသူ အသင္သည္ ေမတၱာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥေပကၡာဟူေသာ ျဗဟၼဝိဟာရတရားေခၚသည့္ ျဗဟၼစုိရ္တရားတုိ႔၏ အဓိပၸါယ္ကုိ ယခုသိေပျပီ။ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ စာပုိဒ္ သုံးဆယ္ (၃၀) လုံးကုိလည္း သိျပီ။ ထုိစာပုိဒ္ (၃၀) လုံးသည္ ျဗဟၼစုိရ္တရားေလးပါးေလာက္ မက်ယ္ျပန္႔ မေလးနက္ေၾကာင္းကုိလည္း အသင္နားလည္ေလျပီ။ ထုိ႔ျပင္ဤျဗဟၼစုိရ္တရားမ်ားသည္ ႏုိင္ငံနယ္နိမိတ္ ကုိလည္းေက်ာ္လြန္ကာ စၾကာဝဠာအားလုံးသုိ႔လည္းျပန္ႏွ႔႔ံပါဝင္ေၾကာင္းကုိလည္း အသင္ရိပ္စားမိေပျပီ။  ကုလသမဂၢတြင္ ကမၻာႏွင့္ခ်ီ၍ ကမၻာသူကမၻာသားမ်ားအတြက္ဟုဆုိကာေဆြးေႏြးေျပာဆုိေနၾကေသာ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာမ်ားကုိ ဤျဗဟၼစုိရ္ေလးပါးျဖင့္အသက္သြင္းေျဖရွင္းလုိက္ပါက လုံးဝျပီးျပတ္ေျပျငိမ္းသြားမည္သာတည္း။ အမွန္စင္စစ္ ျမတ္ဗုဒၶေဖၚထုတ္ရွင္းျပေတာ္မူခဲ့ေသာ  ဤျဗဟၼစုိရ္တရားမ်ားသည္ စၾကာဝဠာ၏ မည္သည့္ဥပေဒ မည္သည့္စည္ကမ္း နည္းလမ္းထက္မဆုိ သာလြန္ျမင့္ျမတ္လွ၏။ အမွန္စင္စစ္ ဤျဗဟၼစုိရ္တရားသည္ Natural discipline, natural law which was discoveries which was formulated by the Buddha for all beings in the world ဟုဆုိရမည္ျဖစ္၏။  ဤျဗဟၼစုိရ္တရားတုိ႔ကုိသာ က်င့္သုံးႏုိင္ပါက လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာသာမက အျခားမည္သည့္ျပႆနာမဆုိ ေျဖရွင္းႏုိင္၏။ ျငိမ္းေအးႏုိင္ပါ၏။ ကုလသမဂၢစားပြဲဝုိင္းတြင္လည္းေကာင္း လူမႈအဖြဲ႔အစည္း အသီးသီးတြင္လည္းေကာင္း မိသားစုတုိင္းတြင္လည္းေကာင္း လူတစ္ဦးခ်င္းစီတြင္လည္းေကာင္း ဤျဗဟၼစုိရ္တရားမ်ားအသက္သြင္းေပးဘုိ႔လုိအပ္ပါ၏။ ဤတရားမ်ားအသက္မဝင္သ၍ ဤကမၻာသည္ဘယ္ေသာခါမွ် ျပႆနာျငိမ္းမည္မဟုတ္ေပ။ ဤတရားမ်ား အသက္ဝင္ေလေလ ဤကမၻာၾကီး ျငိမ္းေအးေလေလ၊ ဤတရားမ်ား အသက္မဲ့ေလေလ ဤကမၻာၾကီး ဆူပြက္ေလေလသာျဖစ္ေနမည္တည္း။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဤျဗဟၼစုိရ္တရားမ်ား အသက္ဝင္ကာ ဤကမၻာၾကီး ေအးခ်မ္းပါေစဟု ေမတၱာျဗဟၼစုိရ္အသက္သြင္းလုိက္ပါ၏။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး (၉) ျဗဟၼစုိရ္တရားကုိ လူ႔အခြင့္အေရးျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း (က)

သီလမဂၢင္သည္ ကမၻာ့လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အလြန္ပင္အေရးၾကီးေၾကာင္း၊
 မိမိကုိယ္ကုိ သီလေစာင့္ထိန္းျခင္းသည္ မိမိအတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ေအးခ်မ္းမႈႏွင့္လုံျခံဳမႈကုိျဖစ္ေစႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူ႔ျပႆနာမ်ားေျပလည္ေရးအတြက္ ကုိယ္က်င့္သီလသည္ အသက္ေသြးေၾကာပင္ျဖစ္ေၾကာင္း အသင္စာဖတ္သူ ေကာင္းေကာင္း သိေပျပီ။ ယခုဆက္လက္၍ ျဗဟၼဝိဟာရေခၚ ျဗဟၼစုိရ္တရားေလးပါးကုိ လူ႔အခြင့္အေရးျဖင့္ခ်ဥ္းကပ္၍ ရွင္းျပပါမည္။ ဤေနရာ၌ အသင္စာဖတ္သူသည္ အလြန္ျမင့္ျမတ္လွသည့္ ျဗဟၼစုိရ္တရားမ်ားကုိ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းသည္ ဘာသာတရားႏွင့္ လူ႔ျပႆနာကုိ ေရာေထြးေအာင္ ေဝဝါးေအာင္ မဆီမဆုိင္ ေတြးခ်င္ရာေတြေတြး၍
 ေရးခ်င္ရာေတြေရးေနသည္ဟု ထင္ေကာင္းထင္ႏုိင္ပါသည္။  
အမွန္စင္စစ္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ဓမၼမ်ားသည္ သုံးဆယ့္တစ္ဘုံသားအားလုံးအတြက္ျဖစ္ေသာ္လည္း အဓိကအားျဖင့္ လူသားအတြက္ ေဟာၾကားထားျခင္းျဖစ္၏ဟု မိမိဆုိခ်င္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဤသုိ႔ ေျပာႏုိင္သနည္း။ အေၾကာင္းကား ျမတ္ဗုဒၶသည္ သူကုိယ္တုိင္ လူသားျဖစ္၍ ဘုရားအျဖစ္ ၄၅ ႏွစ္အတြင္းတြင္ ၄၄ ဝါတိတိ လူ႔ျပည္တြင္ လူသားမ်ားအားဦးစားေပး ေဟာၾကားေတာ္မူ၍ တစ္ဝါသာလွ်င္ တာဝတိ ံသာနတ္ျပည္၌ တရားေဟာေတာ္မူေသာေၾကာင့္တည္း။
ဤအခ်က္ကုိေထာက္ဆလွ်င္ပင္ လူသားသည္ ဤကမၻာ ဤစၾကာဝဠာတြင္ အလြန္အေရးပါသူျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူသားမ်ားသာ ေကာင္းလွ်င္ ကမၻာသည္လည္း ေအးခ်မ္းေနမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူသားမ်ားသာမက သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ သဘာဝေတာရုိင္းတိရစၦာန္မ်ား ပ်က္ဆီးဆုံးရႈံးမႈ ျပႆနာမ်ားလည္း ကင္းေဝးသြားမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူႏွင့္ဆက္စပ္ပတ္သက္သမွ် အရာရာသည္
 ေျပလည္သြားမည္မွာ ေျမၾကီးလက္ခတ္မလြဲပင္ျဖစ္ေၾကာင္းမွာ ထင္ရွားလွ၏။  လူသားဘဝ၏ မည္သည့္ အေျခအေန မည္သည့္ရႈေထာင့္ မည္သည့္ျဖစ္ရပ္ မည္သည့္ေခတ္ကာလ မည္သည့္ေဒသ မည္သည့္လူမ်ိဴးမဆုိ လက္ေတြ႔က်င့္သုံးလွ်င္ က်င့္သုံးသေလာက္ လက္ငင္းဒိ႒ ေကာင္းက်ိဴးေပးႏုိင္သည့္ သဘာဝဓမၼမ်ားျဖစ္၏။ ဆုိလုိသည္မွာ လူသား၏ ရႈပ္ေထြးက်ယ္ျပန္႔လွေသာ
 ေရာင္စုံျပႆနာမ်ားသည္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ဓမၼေဆးမ်ားကုိ သက္ဆုိင္ရာ ေရာဂါ (ျပႆနာ) အေျခအေနအလိုက္  လူသားကုိယ္တုိင္ ေသာက္သုံးပါက (က်င့္သုံး) မုခ် ေျပလည္ ေအးျငိမ္းႏုိင္ေၾကာင္း သိေစလုိရင္းျဖစ္ပါ၏။

       ယခု မိမိတင္ျပလုိသည့္ အေၾကာင္းအရာကုိ ဆက္ပါမည္။
 ျဗဟၼစုိရ္တရားေလးပါဟူသည္ ေမတၱာ ကရုဏာ မုဒိတာ ဥေပကၡာ ေလးပါးပင္ျဖစ္၏။ ထုိေလးပါတြင္ ေမတၱာကုိ ေမတၱာႏွင့္ပတ္သက္၍ မိမိစြမ္းသမွ် တင္ျပပါမည္။ ေမတၱာတရားႏွင့္ပတ္သက္၍ လူတုိ႔၏ အဆင့္အလႊာအလုိက္ အမ်ိဴးမ်ိဴး အဓိပၸယ္ဖြင့္ဆုိၾက ေရးသားၾက၏။ အခ်ိဳ႔ဆုိလွ်င္ မူရင္းေဝါဟာရ၏ဆုိလုိရင္း အဓိပၸါယ္ႏွင့္ လုံးဝကြဲျပားျခားသည္အထိ ေျပာဆုိေရးသားေနသည္မ်ားကုိလည္း မိမိ ၾကားဖူး ဖတ္ဖူးပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤေနရာ၌ ေမတၱာဟူေသာေဝါဟာရ၏ မူရင္းအဓိပၸါယ္ေပၚလြင္ထင္ရွားေစရန္ အနည္းငယ္ခ်ဲ႔ထြင္ေရးသားပါမည္။

         ေမတၱာဟူေသာေဝါဟာရကုိ  Oxford English Dictionary တြင္ Love, affection > a strong feeling of deep affection for sb/sth, especially a member of your family or a friend. ထုိ႔ျပင္ Love ကုိ အဓိပၸါယ္တူစကားလုံးမ်ားျဖင့္ဖြင့္ဆုိရာတြင္ Love means warm affection, attachment, affectionate devotion etc..ဟူသတတ္။ အဓိပၸါယ္မွာ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာဟူသည္ တစ္စုံတစ္ေယာက္အား (သုိ႔) တစ္စုံတစ္ခုအား နစ္နစ္ေနာေနာစြဲလမ္္းသည့္ ျပင္းျပေသာ စိတ္ခံစားခ်က္ဟူသတဲ့။
အထူးသျဖင့္ မိမိ၏ မိသားစု (သုိ႔) သူငယ္ခ်င္းကုိ ခ်စ္ျခင္းဟုဖြင့္ဆုိသတတ္။ အဓိပၸါယ္တူထပ္ဖြင့္ရာမွာေတာ့ အခ်စ္ေမတၱာဟူသည္ ေႏြးေထြးေသာ ခ်စ္ခင္မႈ၊ တြယ္တာမႈ၊ တြယ္တာခ်စ္ခင္ေသာ ေပးဆပ္မႈ စသည္တဲ့။ ဤသည့္ဖြင့္ဆုိခ်က္သည္ ဗုဒၶဓမၼတြင္လာရွိသည့္ ေမတၱာ၏အဓိပၸါယ္ႏွင့္ လုံးဝမတူေခ်။ ကြာျခားလွ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ အဂၤလိပ္ေဝါဟာရတြင္ ေမတၱာဟူေသာပါဠိေဝါဟာရႏွင့္ တုိက္ရုိက္အဆင့္တူညီသည့္ ေဝါဟာရမရွိေသာေၾကာင့္တည္း။ အမွန္စင္စစ္ ပါဠိစာေပမွလာသည့္ ေမတၱာ၏ အဓိပၸါယ္သည္ ရယူပုိင္ဆုိင္လုိမႈအလ်ဥ္းမရွိဘဲ လူ႔ေလာကၾကီး၏ သာယာဖြံ႔ျဖိဴးေရး၊ ေအးခ်မ္းေရးအတြက္ ကုိယ္က်ိဴးစီးပြါးကုိ စြန္႔လႊတ္ကာ အကူအညီေပးလုိမႈဟူေသာ ျဖဴစင္ျမင့္ျမတ္သည့္ ကုသုိလ္ဆႏၵသက္သက္သာလွ်င္ျဖစ္၏။ ဤခ်စ္ေမတၱာတရားသည္ ခ်စ္လုိသူကုိသာေရြးေကာက္ခ်စ္၍ မခ်စ္လုိသူမ်ားကုိ ပယ္ထုတ္ပစ္ေသာ အဂတိသေဘာသက္ေရာက္သည့္ ေမတၱာမ်ိဴးလည္းမဟုတ္ေခ်။ အကယ္၍ သင္သည္ သင္ႏွင့္အကြ်မ္းဝင္ေသာ သင္လုိလားေသာ သူမ်ားကုိသာေရြးေကာက္၍ခ်စ္ျပီးလွ်င္ မလုိလားသူမ်ားကုိ ပယ္ထုတ္ထားပါက သင့္ထံတြင္ ပိဋကတ္စာေပမွဆုိလုိသည့္ ေမတၱာမရွိေသးေၾကာင္းနားလည္ထားသင့္၏။

         ထုိ႔ျပင္ ေမတၱာဟူသည္ ညီရင္းအကုိပမာခ်စ္ခင္သည့္ စိတ္ခံစားခ်က္သက္သက္မွ်မဟုတ္မူဘဲ လူသားအားလုံးအတြက္ က်င့္ဘုိ႔ရန္ေဟာၾကားထားေသာ မူလအေျခခံ သေဘာတရား
လည္းျဖစ္၏။ ေကာင္းက်ိဴးလုိလားသည့္ အေတြးစိတ္ကူးသက္သက္မွ်မဟုတ္မူဘဲ အားလုံးအတြက္ ရက္ေရာေသာ ေပးဆပ္မႈမ်ားႏွင့္ တက္ၾကြေသာ လက္ေတြ႔ပါဝင္ေဆာင္ရြက္မႈလည္းျဖစ္၏။ ေမတၱာသည္ အရပ္ေဒသတုိင္းမွ သတၱဝါတုိင္းအား ေအးလွ်င္ေႏြးေစ၏။ ပူလွ်င္ေအးေစ၏။
 ေျမေပၚ ေျမေအာက္ ေရေပၚ ေရေအာက္ ေလေပၚ ေလေအာက္
 ေကာင္းကင္ေပၚ ေကာင္းကင္ေအာက္တြင္ ေနထုိင္ၾကေသာ
သက္ရွိသတၱဝါအားလုံးအား အတုိႏွင့္အရွည္ အျဖဴႏွင့္အမည္း
အေဝးႏွင့္အနီး ရုပ္ဆုိးႏွင့္ရုပ္ေခ်ာ ဆင္းရဲႏွင့္ခ်မ္းသာ ပညာရွိႏွင့္ပညာမဲ့
အာဏာရွိႏွင့္အာဏာမဲ့ နိမ့္သူႏွင့္ျမင့္သူ အဖုိႏွင့္အမ ေကာင္းသူႏွင့္
မေကာင္းသူ အငယ္ႏွင့္အၾကီး အထက္ႏွင့္ေအာက္ ဘယ္အရာတစ္ခုကုိမွ်
မခြဲျခားဘဲ ေနရာတုိင္းမွ သတၱဝါတုိင္းအား မည္သည့္တုန္႔ျပန္ခ်က္ကုိမွ် မေမွ်ာ္ကုိးဘဲ
 တပ္မက္ေမာျခင္း ပူေလာင္ျပင္းျပစြာ လြမ္းဆြတ္ျခင္းတုိ႔လည္းအလ်ဥ္းမရွိသည့္
 ေပးဆပ္ျဖည့္ဆည္းေပးလုိေသာ အျဖဴထည္သက္သက္ စစ္မွန္သည့္ ဆႏၵသက္သက္သည္သာ ေမတၱာျဖစ္ေလ၏။

 ေလာကလူအမ်ားစုသည္ တြယ္တာမက္ေမာေသာ ေအာက္ေမ့တမ္းတေသာ စြဲလမ္းေသာ
ရာဂ (သို႔) တဏွာကုိ ေမတၱာဟု အထင္မွားတတ္ၾက၏။ ထုိ တြယ္တာ မက္ေမာေသာ ခ်စ္ေမတၱာသည္ အရမ္းခ်ိဴျမိန္သည္ဟု ထင္ရေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ မီးကဲ့သုိ႔ပူေလာင္၏။ မီးထက္လည္းပုိ၍ ပူတတ္၏။  ဥပမာအားျဖင့္  တခဏအတြင္း ပြင့္လာေသာပန္းကေလးသည္ ေန၏ျပင္းျပေသာ အပူဒဏ္ သဘာဝရာသီဥတုႏွင့္ မီး၏အပူဒဏ္တုိ႔ႏွင့္ေတြ႔ၾကံဳရသည့္အခါ တခဏအတြင္းမွာပင္ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မ်ားစြာျဖင့္ ညႈိးလွ်ျပီး ေၾကြက်ပ်က္ဆီးရသကဲ့သုိ႔ ထုိတပ္မက္ေမာေသာ
တဏွာအခ်စ္သည္ မိမိ္ဆႏၵႏွင့္မတုိက္ဆုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ရပ္မ်ားႏွင့္ၾကံဳေတြ႔ရသည့္အခါ ခ်က္ခ်င္းပင္ကြယ္ေပ်ာက္ကာ စိတ္ဆုိးၾက စိတ္ေကာက္ၾက ကြဲၾကကြာၾကေလေတာ့၏။
 ျမန္မာစကားပုံရွိ၏။ ခ်စ္ၾကျပန္ေတာ့လဲ အသဲစြဲ၊ မုန္းၾကျပန္ေတာ့လဲ အရုိးကြဲတဲ့။ အခ်စ္ၾကီးေတာ့ အမ်က္ၾကီးတဲ့။ ဤစကားပုံမ်ားသည္ တဏွာေပမ ခ်စ္ေမတၱာကုိသာ ရည္ညႊန္း၍ေပၚထြက္လာၾကျခင္းျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တပ္မက္ေမာေသာ အခ်စ္ေမတၱာၾကီးေလေလ အမုန္းႏွင့္ နာက်င္ခံခက္မႈမ်ားလည္း ၾကီးမားေလေလပင္ျဖစ္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း ဤခ်စ္ေမတၱာသည္ မီးႏွင့္တူ၍ အလြယ္တကူ အျမန္ပင္ေလာင္ကြ်မ္းပ်က္စီးေစႏုိင္ေသာေၾကာင့္တည္း။ ထုိ႔ျပင္ အခ်စ္အတြက္ ပူေလာင္ျခင္းသည္လည္း ေမတၱာစစ္၏ သေဘာလကၡဏာမဟုတ္၊ ေမတၱာစစ္၏ သေဘာလကၡဏာသည္ သန္႔စင္မႈႏွင့္ အင္အားကုိေပးႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ တဏွာခ်စ္သည္ ၾကမ္းတမ္း၏။ ပ်က္လြယ္၏။ မခုိင္မာေခ်။ ေမတၱာစစ္သည္ ဝါဂြမ္းကဲ့သုိ႔ႏူးညံ့၏။ သုိ႔ေသာ္ ခုိင္မာ၏။ က်စ္လစ္၏။

           အမုန္းတရား မနာလုိဝန္တုိမႈ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ ရန္ျငိဴးထားမႈတုိ႔ကုိ
ပယ္သတ္ျပီးသည့္ေနာက္ သန္႔စင္ျမင့္ျမတ္သည့္ စိတ္ထားေၾကာင့္ ညစ္ေထးေနေသာ
လူမႈဝန္းက်င္ကုိ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေစျခင္း၊  ေအးခ်မ္းမႈႏွင့္
 ေကာင္းက်ိဴးမ်ားျဖစ္ထြန္းလာေစသည့္သေဘာသည္ ေမတၱာစစ္ပင္ျဖစ္၏။
ထုိ႔ျပင္ ေမတၱာခ်စ္သည္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ နာက်င္ခံစားခ်က္လည္းမရွိ၊
အတၱဆန္ေသာ ခ်စ္ေမတၱာမ်ိဴးလည္းမဟုတ္၊ နယ္စည္းလည္းမျခား၊
ကန္႔သတ္ခ်က္လည္းမပါ၊ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ႏွင့္ ကသိကေအာက္ျဖစ္မႈေၾကာင့္ ပ်က္ျပားသြားသည္လည္းမဟုတ္။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ မည္သည့္တုန္႔ျပန္ခ်က္ကုိမွ် ေမွ်ာ္လင့္မထားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။

   ထုိ႔ျပင္ ေမတၱာသည္ တက္ၾကြသည့္ စြမ္းအင္လည္းျဖစ္၏။
 ေမတၱာစစ္ရွိသူ၏ လုပ္ရပ္တုိင္း အမူရာတုိင္းသည္ ေလာကလူသားမ်ားအား
အညစ္အေၾကးကင္းေသာ စိတ္ထားျဖင့္ အျမင့္မားဆုံးေသာ ေအာင္ျမင္မႈကုိရရွိေရး၊ ပူေလာင္မႈေသာကကုိ ေဖ်ေဖ်ာက္ေပးရန္ ပုိ၍ဆီေလ်ာ္ျပီး ပုိ၍ေခ်ာေမြ႔ေသာ လမ္းေၾကာင္းကုိျပေပးေရး၊ ပုိ၍လြယ္ကူေသာလမ္းကုိ ေဖါက္လုပ္ေပးေရး၊ ေကာင္းခ်ီးျပဳေပးေရး၊ ကူညီေဖးမေပးေရးတုိ႔သာလွ်င္ျဖစ္ေလ၏။

  ယခုတစ္ဖန္ ပုိ၍ထင္သာျမင္သာျဖစ္ေစရန္ ေမတၱာကုိေဒါသႏွင့္ယွဥ္၍တင္ျပပါမည္။
 ေဒါသသည္ အက်ဥ္းက်ေစ၏။ ေမတၱာသည္ လြတ္လပ္ေစ၏။
 ေဒါသသည္ အခြင့္အေရးကင္း၏။ ေမတၱာသည္ အခြင့္အေရးျပည့္၏။
 ေဒါသသည္ ေနာင္တတရားကုိသယ္ေဆာင္လာ၏။ ေမတၱာသည္ ျငိမ္းခ်မ္းမႈကုိ သယ္ေဆာင္လာ၏။ ေဒါသသည္ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေစ၏။ ေမတၱာသည္ စိတ္ကုိေအးခ်မ္းတည္ျငိမ္ေစ၏။ ေဒါသသည္ ကြဲျပားေစ၏။ ေမတၱာသည္ စည္းလုံးညီညြတ္ေစ၏။ ေဒါသသည္ ၾကမ္းတမ္းေစ၏။ ေမတၱာသည္ ႏူးည့ံေစ၏။
 ေဒါသသည္ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ အဟန္႔အတားျဖစ္၏။ ေမတၱာသည္ အကူအညီျဖစ္၏။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေမတၱာသည္ သက္ရွိသက္မဲ့ အရာရာအတြက္ နယ္စည္းမျခား ပုဂၢိဳလ္မခြဲဘဲ ေကာင္းက်ိဴးမွန္သမွ်ကုိ ျဖစ္ေစႏုိင္ေသာသေဘာပင္ျဖစ္၏။
(ဆက္လက္တင္ျပပါမည္)

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး (၈) သီလကုိ လူ႔အခြင့္အေရးျဖင့္ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း

ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ သုိ႔မဟုတ္ ပိဋကတ္သုံးပုံ သုိ႔မဟုတ္ နိကာယ္ငါးရပ္ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္လုိက္ေသာအခါ ၁။ သီလ၊ ၂။ သမာဓိ၊ ၃။ ပညာ ဟူ၍ အႏွစ္သုံးပါးသာရေလ၏။ ဤအႏွစ္ သုံးပါးကုိက်င့္သုံးသူတုိ႔၏ အတုိင္းအတာအေလ်ာက္ လူ႔တန္ဘုိးသည္လည္း ကြာျခား၏။ အဆင့္အတန္းလည္းကြဲျပားသြားေလ၏။ သီလ နဲနဲရွိက လူ႔တန္ဘုိးနဲနဲရွိ၏။ အဆင့္နဲနဲျမင့္၏။ နဲနဲ ေလးစားထုိက္၏။ လူမႈေလာကအတြက္ နဲနဲအားကုိးေလာက္၏။ သီလမ်ားမ်ားရွိက လူ႔တန္ဘုိ္း မ်ားမ်ားရွိ၏။ ျမင့္၏။ ျမတ္၏။ ပုိ၍ေလးစားထုိက္၏။ လူမႈေလာကအတြက္ ပုိ၍မ်ားမ်ား အားကုိးေလာက္၏။ ကုိယ္က်င့္သီလလုံးဝမရွိပါက တန္ဘုိးမဲ့၏။ မေလးစားထုိက္။ ေလာကအတြက္ အားမကုိးေလာက္။ အမွန္စင္စစ္ ကုိယ္က်င့္သီလ ကင္းမဲ့သူသည္ ေလာကအတြက္ အႏၱရာယ္မ်ား၏။ ထုိသီလကင္းမဲ့သူအဖုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကုိလည္း အခ်ိန္မေရြးခ်ိဴးေဖာက္ႏုိင္သလုိ ဥပေဒေရးရာ လူမႈေရးရာ စေသာ အေရးအရာတုိ႔တြင္လည္း ခ်ိဴးေဖာက္ႏုိင္ေသာ အလားအလာသည္ အျမဲတေစ ကိန္းဝပ္ေနေလ၏။ အခြင့္သာလွ်င္ သာသလုိ ခ်ိဴးေဖာက္ေလေတာ့၏။ ဘာအတြက္ကုိမွ် မယုံၾကည္ရေတာ့။ အားမကုိးထုိက္ေတာ့ေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူတစ္ေယာက္၏ တန္ဘုိးႏွင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ကုိအကဲျဖတ္ရာတြင္ ကုိယ္က်င့္သီလသည္ မျဖစ္မေနပါဝင္သတ္မွတ္ရမည့္ စံတစ္ခုပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ကုိယ္က်င့္သီလေကာင္းေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ သမုိင္းတြင္ အျမဲတန္းလွပခုိင္မာစြာေနရာယူထားေလ့ရွိသည္ကုိေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။
   
            ထုိ႔အတူ သမာဓိ၏ အတုိင္းအတာအေလ်ာက္ လူ႔အဆင့္အတန္းႏွင့္ တန္ဘုိးသည္လည္းကြာျခားပါ၏။ ပညာ ျမင့္လွ်င္ျမင့္သေလာက္ နိမ့္လွ်င္လည္းနိမ့္သည့္အေလ်ာက္ တန္ဘုိးႏွင့္ အဆင့္အတန္းကြာျခားေလေတာ့၏။ ဤေနရာ၌ ပညာဟူသည္ တကၠသုိလ္တစ္ခုခုမွ ေပးအပ္လုိက္သည့္ ဘီေအ အမ္ေအ ပါရဂူဘြဲ႔စေသာ ပညာကုိမဆုိလုိပါ။ သီလႏွင့္ သမာဓိကုိ အေျခခံ၍ ထုိးထြင္းသိျမင္လာေသာ ယထာဘူတဥာဏ္ပညာကုိသာဆုိလုိပါ၏။ ေလာကတကၠသုိလ္မ်ားမွ စစ္မွန္ထုိက္တန္စြာ ရရွိလာေသာ ပညာေရးဘြ႔ဲေသာ္မွ လူမႈေလာကအတြက္ အသုံးတည့္လွ်င္ လုိအပ္လွ်င္ တန္ဘုိးရွိသည္ဆုိလွ်င္ သီလႏွင့္သမာဓိကုိ အေျခခံ၍ ထုိးထြင္းသိျမင္လာေသာ ယထာဘူတဥာဏ္ပညာသည္ ကမၻာေလာကအတြက္ အဘယ္မွာလွ်င္အသုံးမတည့္ဘဲ ရွိမည္နည္း။ ကမၻာေလာကအတြက္ အဘယ္မွာလွ်င္ တန္ဘုိးမၾကီးဘဲရွိမည္နည္း။ ပုိ၍ပင္အသုံးတည့္ေၾကာင္း ပုိ၍ပင္လုိအပ္ေၾကာင္း  တန္ဘုုိးအၾကီးဆုံးျဖစ္ေၾကာင္း အျမင့္ျမတ္ဆုံးျဖစ္ေၾကာင္း အထူးေျပာဖြယ္ပင္မလုိေတာ့ေခ်။ ဤေနရာ၌ မိမိသည္ ငါးပါးသီလမွ်ေလာက္ကုိသာ ထင္သာျမင္သာေအာင္ ခ်ဥ္းကပ္ပါမည္။ ရွစ္ပါးသီလ ဆယ္ပါးသီလစေသာ ျမင့္မားသည့္ သီလမ်ားကုိ မခ်ဥ္းကပ္လုိပါ။ အေၾကာင္းမွာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုိဒ္အားလုံးသည္ ထုိရွစ္ပါးသီလႏွင့္ ဆယ္ပါးသီလတုိ႔ေလာက္အထိ မျမင့္မားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ထုိ႔ျပင္ သမာဓိႏွင့္ ပညာတုိ႔ျဖင့္လည္း ဤေနရာ၌ မခ်ဥ္းကပ္ပါ။ အေၾကာင္းမွာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ စာပုိဒ္အားလုံး၏ အဓိပၸါယ္သည္ ဗုဒၶဓမၼတြင္လာရွိသည့္ သမာဓိႏွင့္ပညာတရားတုိ႔၏ အဓိပၸါယ္ကုိ မမီႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ပါ၏။

            သုိ႔ဆုိလွ်င္ သီလ၏ အဓိပၸါယ္သည္ ဘာျဖစ္သနည္း။ သီလ ဟူသည္ ကုိယ္ႏွင့္ႏႈတ္ကုိ ေစာင့္စည္း ထိန္းသိမ္းျခင္းပင္တည္း။ မိမိေရာ သူတပါး ႏွစ္ဦးသားတုိ႔ကုိ ထိခုိက္ေစမည့္ ကုိယ္ခႏၶာျဖင့္ျပဳလုပ္ရသည့္ မေကာင္းေသာ ကာယကံလုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ႏႈတ္ျဖင့္ေျပာဆုိရသည့္ မေကာင္းေသာ ဝစီကံလုပ္ရပ္မ်ားမွ မလုပ္ျဖစ္ မေျပာျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္စည္းျခင္း ထိန္းသိမ္းျခင္းတုိ႔သည္ သီလျဖစ္၏။ တနည္းဆုိေသာ္ ကုိယ္ျဖင့္ေကာင္းေအာင္က်င့္ရသည့္ ကုိယ္က်င့္တရားႏွင့္ ႏႈတ္ျဖင့္ေကာင္းေအာင္ က်င့္ရသည့္ ႏႈတ္က်င့္တရားတုိ႔သည္ သီလပင္ျဖစ္၏။ ဗုဒၶဓမၼတြင္လာရွိသည့္ သီလမ်ားစြာတု႔ိတြင္ ငါးပါးသီလသည္ လူသားတုိ႔မျဖစ္မေနက်င့္ေဆာင္သင့္သည့္ လူသား၏မူလဘူတ ကုိယ္က်င့္ႏွင့္ႏႈတ္က်င့္မ်ားျဖစ္၏။ တစ္ဖန္ ထုိငါးပါးသီလကုိ ထပ္မံ၍ ခ်ဳပ္ၾကည့္လုိက္ေသာအခါ
၁။ သမၼာဝါစာ= Right speech or perfect speech
၂။ သမၼာကမၼႏၱ= Right action or perfect action
၃။ သမၼာအာဇီဝ= Right livelihood or perfect livelihood ဟူ၍ သုံးမ်ိဴးသာျဖစ္၏။  ထုိတြင္ ပါဏာတိပါတ သိကၡာပုဒ္ (Abstaining from killing)၊ အဒိႏၷာဒါန သိကၡာပုဒ္ (Abstaining from stealing)ႏွင့္ ကာေမသုမိစၦာစာရ သိကၡာပုဒ္ (Abstaining from illegitimate sexual conduct) သုံးပုဒ္တုိ႔သည္ သမၼာကမၼႏၱဟူသည့္ ကုိယ္ျဖင့္ ေကာင္းမြန္ျပည့္စုံေအာင္က်င့္ျခင္း လုိက္နာေစာင့္ထိန္းျခင္း စာရင္းတြင္ပါဝင္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သမၼာကမၼႏၱဟူသည့္ သီလမဂၢင္တစ္ပါးေလာက္ကုိမွ် က်င့္သုံးလွ်င္ပင္ ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ အေတာ္အတန္ျပည့္စုံသေလာက္ျဖစ္ေနေပျပီ။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ ယေန႔ကမၻာတြင္ ျဖစ္ပြါးေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာသည္ အဓိကအားျဖင့္ ဤကာယကံကုိယ္က်င့္တရားကင္းမဲ့မႈ၊ သမၼာကမၼႏၱ မျဖစ္မႈတုိ႔ေၾကာင့္သာ အျဖစ္မ်ားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။  ကမၻာ့လူသားမ်ား ဤသမၼာကမၼႏၱ သီလမဂၢင္ တစ္ပါးမွ်ကုိက်င့္လွ်င္ တုိက္ရုိက္အားျဖင့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုိဒ္ ၃၊ အပုိဒ္ ၅၊ အပုိဒ္ ၆၊ အပုိဒ္ ၇၊ အပုိဒ္ ၉၊ အပုိဒ္ ၁၂၊ တုိ႔ကုိ က်င့္သုံးလုိက္နာျပီးသားျဖစ္ေတာ့၏။ အျခားက်န္ေသာ အပုိဒ္မ်ားကုိလည္း သြယ္ဝုိက္၍ လုိက္နာျပီးသားပင္ျဖစ္ေတာ့၏။

        ထုိ႔ျပင္ သမၼာဝါစာ= Right speech or perfect speech ဟူသည္ (က) မွန္ကန္ေသာေျပာဆုိမႈ = Speaking Truth၊ (ခ) အခ်င္းခ်င္း ညီညြတ္မႈကုိျဖစ္ေစေသာ စကားကုိေျပာဆုိမႈ = Words of unity which don't bring hatred and enmity among individuals၊ (ဂ) ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔ေသာ စကားကုိေျပာဆုိမႈ = Pleasant and gentle words၊ (ဃ) အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝျပီး အသုံးတည့္ေသာ စကားကုိေျပာဆုိမႈ = Meaningful and useful talk တုိ႔ျဖစ္၏။ ဤသမၼာဝါစာ သီလမဂၢင္ကုိ က်င့္လွ်င္ ေစာင့္ထိန္းလွ်င္ တရားရုံးမ်ားတြင္မတရားအမႈဆင္ရင္ဆုိင္မႈမ်ား ဥပေဒေရးရာမတရားမႈကိစၥမ်ား အေထြေထြမတရားေသာ လိမ္လည္ေကာက္က်စ္ေသာ လူမႈကိစၥမ်ား အဂတိလုိက္စားျခင္းမ်ားႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ား လုံးဝကင္းေဝးသြားမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ျပင္ ဤသမၼာဝါစာ သီလမဂၢင္ကုိက်င့္သုံးလွ်င္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုိဒ္ ၁၀ ႏွင့္ အပုိဒ္ ၁၁ ကုိတုိက္ရုိက္အားျဖင့္လုိက္နာျပီးျဖစ္သလုိ က်န္ေသာ အပုိဒ္အားလုံးကုိလည္း သြယ္ဝုိက္၍ လုိက္နာျပီးျဖစ္ေလေတာ့၏။

        တဖန္ သမၼာအာဇီဝ = Right livelihood or perfect livelihood ဟူသည္ မိမိႏွင့္သူတပါး ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္စလုံးအတြက္ မထိခုိက္မနစ္နာေစႏုိင္ေသာ တရားမွ်တ မွန္ကန္ေသာ အလုပ္အကုိင္မ်ားျဖင့္ ဘဝကုိတည္ေဆာက္ရမည္၊ ေနထုိင္ရွင္သန္ က်င့္သုံးရမည္ဟု ဆုိလုိ၏။ ဗုဒၶဓမၼကုိလုိက္နာက်င့္သုံးေသာ လူတစ္ေယာက္သည္ အဓိကအားျဖင့္ ေအာက္ပါ လုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈ မျပဳသင့္ေပ။ (က) သတၳဝါဏိဇၨ၊ လက္နက္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ = Trading in arms ၊ (ခ) သတၱဝါဏိဇၨ၊ လူကုန္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈအပါအဝင္ သက္ရွိသတၱဝါမ်ားကုိ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ = Trading in living beings ၊ (ဂ) မဇၨဝါဏိဇၨ၊ အရက္ေသစာႏွင့္ မူးယဇ္ေဆးဝါး ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ = Trading in alcoholic drinks and drugs ၊ (ဃ) မံသဝါဏိဇၨ၊ အသားစားသတၱဝါမ်ား ေမြးျမဴျခင္း ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ျခင္း = Trading in slaughtering ၊ (င) ဝိသဝါဏိဇၨ၊ သတၱဝါအမ်ားေသေၾကပ်က္ဆီးေစႏုိင္ေသာ အဆိပ္မ်ားကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ = Trading in poison တုိ႔ျဖစ္၏။ အထက္ပါ အခ်က္ငါးခ်က္ကုိေရွာင္ၾကဥ္သည့္ သမၼာအာဇီဝ သီလမဂၢင္ကုိလုိက္နာက်င့္သုံးလွ်င္လည္း ဤကမၻာတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာမ်ားႏွင့္ အျခားျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေသာ လူမႈျပႆနာမ်ားမွကင္းေဝးကာ ျငိမ္းေအးမည္မွာ မုခ်ဆတ္ဆတ္ပင္ျဖစ္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဤသုိ႔ေျပာႏုိင္သနည္း။ အေၾကာင္းကား ယေန႔ကမၻာတြင္ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေျခအေနႏွင့္ျဖစ္ရပ္အားလုံးသည္ ျမတ္ဗုဒၶေဖၚထုတ္ရွင္းျပေတာ္မူခဲ့ေသာ သီလကုိသာ အေျခခံေနေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ဤသမၼာအာဇီဝ သီလမဂၢင္ကုိက်င့္သုံးလွ်င္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုိဒ္ ၄ ကုိ တုိက္ရုိက္က်င့္သုံးရာေရာက္ျပီးလွ်င္ ၾကြင္းက်န္ေသာ အပုိဒ္အားလုံးတုိ႔ကုိ ႏြယ္၍ က်င့္သုံးျပီးသားျဖစ္ေလေတာ့၏။
     ဗုဒၶဓမၼရႈေထာင့္အရ ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာမ်ားေျပလည္ေရးအတြက္ ဆုေတာင္းေနရုံမွ်ျဖင့္ လုံးဝမေျပလည္ႏုိင္ပါ။ ဆုေတာင္းေသာေၾကာင့္လည္း မည္သည့္ တန္ခုိးရွင္ မည္သည့္ဘုရားရွင္ကမွ ေျပလည္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးမည္မဟုတ္ပါ။ အမွန္စင္စစ္ လူသား၏ျပႆနာမွန္သမွ်ကုိ ေျပလည္ျငိမ္းခ်မ္းသြားေစရန္ လူသားကသာ ေျဖရွင္းႏုိင္မည္ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ေျပလည္ေအးခ်မ္းေရးအတြက္ လူသားမ်ားကုိယ္တုိင္ အထက္ပါ သီလမဂၢင္သုံးပါးကုိ က်င့္သုံးဘုိ႔လုိအပ္ပါ၏။ အထက္ပါ သီလမဂၢင္သုံးပါးကုိသာ မက်င့္သုံးလွ်င္ စားပြဲဝုိင္းတြင္ အၾကိမ္ေပါင္းမည္မွ်ပင္ေဆြးေႏြးအေျဖရွာရွာ လုံးဝေျပလည္ ေအးျငိမ္းသြားမည္မဟုတ္ေပ။    ယခုမိမိရွင္းျပခဲ့သည္တုိ႔မွာ နားလည္လြယ္ရုံအက်ဥ္းမွ်သာျဖစ္ပါ၏။ ဤမွ်ရွင္းျပလုိက္လွ်င္ စာဖတ္သူသည္ အပ္က် မတ္က် ခ်ဲ႔ထြင္၍ နားလည္ႏုိင္ျပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဆင့္ပြါးအဓိပၸါယ္မ်ားကုိ မရွင္းျပေတာ့ပါ။                  
      ကမၻာသူကမၻာသားမ်ား သီလမဂၢင္မ်ားကုိ ကုိယ္စီက်င့္သုံးႏုိင္ၾက၍ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာမ်ား ေျပလည္ေအးခ်မ္းၾကပါေစဟု ေမတၱာပုိ႔သလုိက္ပါ၏။ ( ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္ )
    

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး ( ၇ ) ဗုဒၶဝါဒ၏ လူသားအေပၚသေဘာထား

အသင္စာဖတ္သူသည္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုိဒ္ သုံးဆယ္လုံးကုိ ဖတ္ရႈျပီးေပျပီ။ ထုိအပုိဒ္ သုံးဆယ္လုံးသည္ အဓိကအားျဖင့္ ဘာကုိေဖၚညႊန္းပါသနည္း။ စာဖတ္သူကုိယ္တုိင္လည္း စဥ္းစားေစခ်င္ပါ၏။ မိမိစဥ္းစား သုံးသပ္မိသည္မ်ားကုိလည္း မိမိဥာဏ္မီသမွ် ေဖၚျပပါမည္။ အမွန္စင္စစ္ အထက္ပါ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုိဒ္ သုံးဆယ္လုံးသည္
၁။ လူသား၏ မူလ ေမြးရာပါတန္ဘုိးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာ
၂။ လူသားအခ်င္းခ်င္း ထားရွိရမည့္စိတ္ထားမ်ားႏွင့္
၃။  လူသားအခ်င္းခ်င္းအေပၚ လိုက္နာေစာင့္ထိန္းရမည့္ ကုိယ္က်င့္တရားမ်ားႏွင့္ တာဝန္မ်ား
ဤအခ်က္သုံးခ်က္ကုိသာလွ်င္ အဓိကအားျဖင့္ ေဖၚညႊန္းသည္ဟု မိမိေကာက္ခ်က္စြဲမိ၏။ တိတိက်က် ေျပာရလွ်င္ ျမတ္ဗုဒၶညႊန္ၾကားေဖၚျပေတာ္မူခဲ့ေသာ ငါးပါးသီလအဆင့္အထိ မမီေခ်။ ဆုိလုိသည္မွာ ငါးပါးသီလသည္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းထက္ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ပုိမုိ၍ျမင့္မားျပီးလွ်င္ ငါးပါးသီလမွ်ကုိသာလုံျခံဳပါလွ်င္ လူမႈ ့ေလာကၾကီးတစ္ခုလုံး မလုိလားအပ္သည့္ လူမႈ ့ျပႆနာမ်ား ကင္းေဝးေနမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ေလ၏။ လူ႔အခြင့္အေရးဟူေသာစကားလုံးႏွင့္ လႈပ္ရွားမႈတုိ႔သည္လည္း အဆုိပါ အခ်က္တုိ႔ကုိ လုိက္နာမႈ ့မရွိၾကေသာေၾကာင့္သာလွ်င္ ေပၚေပါက္လာျခင္းပင္ျဖစ္၏။ အထက္ပါအခ်က္သုံးခ်က္ကုိသာ လူသားမ်ားလုိက္နာ က်င့္သုံး ေစာင့္ထိန္းခဲ့ၾကပါက လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာသည္ ေပၚေပါက္လာစရာ အေၾကာင္းမရိွေခ်။ အထက္ပါ အခ်က္သုံးခ်က္တြင္ နံပါတ္တစ္ျဖစ္သည့္ လူသား၏ မူလေမြးရာပါ တန္ဘုိးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာအေၾကာင္းကုိ ဦးစြာတင္ျပလုိပါ၏။ ဤကမၻာေပၚဝယ္ရွိၾကေသာ ဘာသာတရားမ်ားအနက္ ဗုဒၶဝါဒ၏ လူသားအေပၚထားရွိသည့္ သေဘာထားသည္အလြန္ထူးျခားလွ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ ဗုဒၶဝါဒအရ လူသားတစ္ေယာက္အျဖစ္ ေမြးဖြားလာဘုိ႔အေရးသည္ အလြန္တရာခက္ခဲျပီးလွ်င္ လူသားဘဝကုိ ရရွိျခင္းသည္လည္း တန္ဘုိးအရွိဆုံးေသာ အခြင့္အေရးကုိ ရရွိျခင္းပင္ျဖစ္၏ဟု လက္ခံထားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဝဂၢ ဧရကပတၱနာဂရာဇဝတၳဳ ဓမၼပဒ၌ ဘုရားရွင္ဤသုိ႔ ေဟာေတာ္မူ၏။
ကိေစၦာ မႏုႆပဋိလာေဘာ၊ ကိစၦံ မစၦာန ဇီဝိတံ။ ကိစၦံ သဒၶမၼသဝနံ၊ ကိေစၦာ ဗုဒၶါန မုပၸါေဒါ။
အဓိပၸါယ္မွာ လူသားအျဖစ္ကုိရျခင္းသည္ ခဲယဥ္း၏။ လူသားတုိ႔၏ အသက္ရွည္စြာ ေနရျခင္းသည္လည္းခဲယဥ္း၏။ သူေတာ္ေကာင္းတရားကုိ ၾကားနာရဘုိ႔ရန္ ခဲယဥ္း၏။ ဘုရားအျဖစ္ သုိ႔မဟုတ္ ဘုရားျဖစ္ရာကာလကုိ ရဘုိ႔ရန္ခဲယဥ္း၏ ဟူ၍ျဖစ္၏။ ဤ ေနရာ၌ အဓိကေျပာလုိသည္မွာ ကိေစၦာ မႏုႆပဋိလာေဘာ၊ လူသားအျဖစ္ကုိရျခင္းသည္ ခဲယဥ္း၏ ဟူေသာစကားပင္ျဖစ္၏။ လူ႔ဘဝကုိ လြယ္လြယ္ရသည္မဟုတ္၊ အလြန္ရခဲ၏၊ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း လူသားဘဝသည္ အလြန္တန္ဘုိးရွိေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ သံယုတၱနိကာယ္ ပါဏသုတ္တြင္လည္း သမုဒၵရာေအာက္ေျခတြင္ ေနထုိင္ေသာ မ်က္လုံးတစ္ဖက္ကန္းေနသည့္ လိပ္တစ္ေကာင္သည္ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာၾကာမွ ေကာင္းကင္ကုိၾကည့္ဘုိ႔ရန္ အေပၚသုိ႔တက္လာသည့္အခါ သမုဒၵရာတြင္ေမ်ာေနေသာ ထမ္းပုိးတုံးမွ အေပါက္ႏွင့္စြပ္မိဘုိ႔ရန္ ခက္ခဲသကဲ့သုိ႔ ထုိ႔အတူ လူသားအျဖစ္ကုိလည္း ရရွိဘုိ႔ရန္မွာ အလြန္ပင္ခက္ခဲေၾကာင္း ျမတ္ဗုဒၶေဟာေတာ္မူပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထုံးစံ ေနရာေဒသ ႏုိင္ငံ အသားအေရာင္ ေယာက်ာ္းမိန္းမ စသည္ျဖင့္ အေပၚယံအသြင္သဏၭာန္အားျဖင့္ မည္မွ်ပင္ မ်ားျပားစြာကြဲျပားျခားနားေနေစကာမူ လူသားအားလုံးကုိ တန္းတူရည္တူ တန္ဘုိးထားလွ်က္ ကရုဏာထားေမတၱာပြါးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သင္ၾကားဆုံးမေတာ္မူ၏။ ထုိ႔ျပင္ ေမတၱသုတ္၌လည္း မာတာ ယထာ နိယံ ပုတၱ၊ မာယုသာ ဧကပုတၱ မႏုရေကၡ။ ဧဝံပိ သဗၺဘူေတသု မာနသံ ဘာဝေယ အပရိမာဏံ ဟုေဟာ္ေတာ္မူ၏။ အဓိပၸါယ္မွာ မိခင္သည္ မိမိ၏တစ္ဦးတည္းေသာသားကုိ အသက္တမွ် တန္ဘုိးထားေစာင့္ေရွာက္သကဲ့သုိ႔ ထုိ႔အတူ လူသားအားလုံးသည္လည္း တစ္ဦးေပၚတစ္ဦး ေလးစားတန္ဘုိးထားကာ သက္ရွိသတၱဝါ အားလုံးကုိေမတၱာပြါးမ်ားၾကရမည္ဟု ဆုိလုိ၏။ ထုိ႔ျပင္ ေမတၱာမပြါးႏုိင္ဘဲ ေဒါသအေလ်ာက္ သတ္ျဖတ္မိပါကလည္း သတၱဝါတုိ႔၏ တန္ဘုိးအသီးသီးအလုိက္ အျပစ္ရွိေၾကာင္းျမတ္ဗုဒၶ သင္ၾကားေပးေတာ္မူ၏။ သတၱဝါတုိ႔ကုိ သတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ရရွိေသာအျပစ္ဒဏ္မ်ားတြင္ လူကုိသတ္သည့္ အျပစ္သည္ အၾကီးေလးဆုံးျဖစ္ပါ၏။ အထင္ရွား အလြယ္ကူဆုံးေသာသာဓက တစ္ခုကုိျပရလွ်င္ ရဟန္းတစ္ပါးသည္ ေသေစလုိေသာ ၾကံရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လူကုိသတ္မိပါက ရဟန္းအျဖစ္မွေလွ်ာက်ေလေတာ့၏။ ပါရာဇိကက်ေလ၏။ ရဟန္းဘဝျဖင့္ ဆက္လက္၍ေနခြင့္မရွိေတာ့ေပ။ အယုတ္ဆုံးအားျဖင့္ လူရုပ္အသြင္သဏၭာန္မပီျပင္ေသးေသာ သေႏၶသားကုိ ပ်က္က်ေစရန္ ကုိယ္ဝန္ဖ်က္ေဆးေပးလွ်င္ပင္ ပါရာဇိကက်ေလေတာ့၏။ ရဟန္းတစ္ပါးအေနျဖင့္ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္မွ် လူကုိသတ္ခြင့္မရွိ၊ သတ္ဘုိ႔ရန္ နည္းလမ္းလည္းေပးခြင့္မရွိ၊ လူသားတစ္ေယာက္ ေသေစရန္ရည္ရြယ္၍ မည္သုိ႔ေသာ နည္းပရိယာယ္ကုိမွ် အသုံးျပဳခြင့္မရွိေပ။ အကယ္၍ လူကုိေသေစရန္ တနည္းနည္းျဖင့္ က်ဴးလြန္မိပါက ေနာက္ထပ္တစ္ဖန္ ရဟန္းျဖစ္ခ်င္၍ အၾကိမ္တစ္ရာ ကမၼဝါဖတ္၍ ရဟန္းခံေသာ္လည္း ရဟန္းအျဖစ္ကုိ မရႏုိင္ေတာ့။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ အလြန္တန္ဘုိးၾကီးလွေသာ လူသားဘဝကုိ ဆုံးရႈံးေအာင္ ျပဳမူျခင္းေၾကာင့္ပင္တည္း။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ဓမၼသည္ လူသားကုိဤမွ်အထိတန္ဘုိးထား၏။ ေလးစား၏။
 
          ထုိ႔ျပင္ အသိဥာဏ္ပုိင္းအဆင့္အတန္းကုိ စဥ္းစားၾကည့္လွ်င္လည္း နိဗၺာန္ကုိ ဦးစြာ မ်က္ေမွာက္ျပဳလွ်က္ သိႏုိင္ နားလည္ႏုိင္သည္မွာ ဤကမၻာဝယ္ လူသားသာလွ်င္ျဖစ္၏။ နတ္လည္းမဟုတ္၊ ျဗဟၼာလည္းမဟုတ္၊ တိရစၦာန္ဆုိလွ်င္ ပုိလုိ႔ပင္ေဝးေလစြ။ နိဗၺာန္ဟူသည္ ဒႆနဆုိင္ရာရုပ္လြန္ပညာရပ္မဟုတ္ေခ်။ ျမတ္ဗုဒၶသင္ၾကားေတာ္မူသည့္အတုိင္း အမွန္တကယ္လုိက္နာက်င့္သုံးလွ်င္ ကုိယ္တုိင္ကုိယ္က် မဂ္ပညာ ဖုိလ္ပညာတုိ႔ျဖင့္ သိႏုိင္ေသာ ဧကန္အရွိတရား ျဖစ္၏။ ထုိနိဗၺာန္တရားကုိ မေရမတြက္ႏုိင္ေသာသက္ရွိသတၱဝါမ်ားထဲတြင္ လူသားသည္သာ အဦးဆုံးသိခဲ့၏။  ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဓမၼအရ လူသားသည္ ေမြးရာပါအားျဖင့္ ဂုဏ္သိကၡာျမင့္၏၊ တင့္၏။ အျခားသတၱဝါမ်ားထက္ အသိဥာဏ္လည္းျမင့္၏။ ေမြးရာပါ အျပစ္ကင္းစင္၏။ ဘာအျပစ္မွမပါဝင္။ တစ္ခ်ိဳ႔ဘာသာမ်ား၏ အဆုိအရ လူသားသည္ ေမြးရာပါအားျဖင့္ အျပစ္ပါလာ၏။ အျပစ္သားျဖစ္၏။ ထုိအျပစ္ကုိ ေျဖေဖ်ာက္၍ ကယ္တင္ေပးရန္ သက္ဆုိင္ရာ ဘုရားကုိ မ်က္ႏွာခ်ိဴေသြးကာ ဆုေတာင္းၾကရ၏။ ဗုဒၶဓမၼအရ လူသားသည္ ေမြးရာပါအားျဖင့္ပင္ ဂုဏ္တင့္၏။ ျမင့္၏။ ဥာဏ္ထက္၏။ အျပစ္ကင္းစင္၏။ မည္သုိ႔ေသာပုဂၢိဳလ္ကုိမွ် ဒူးေထာက္လက္ေျမွာက္၍ မ်က္ႏွာခ်ိဴေသြးကာ ဆုေတာင္းေနရန္မလုိေပ။ ထုိ႔ျပင္ လူသားသည္ အရာရာကုိ ဖန္တီးႏုိင္၏။ လူ႔ေလာကၾကီးတစ္ခုလုံးကုိ လူသားမ်ားသာ စိတ္တုိင္းက်ခ်ယ္လွယ္ေနႏုိင္ၾက၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ လူသားသည္ မူလေမြးရာပါ အစြမ္းရွိေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။  လူသားသည္သာ ကုိးကြယ္ရာ ဘုရားျဖစ္ႏုိင္၏။ လူသားမွတစ္ပါး မည္သည့္သက္ရွိသတၱဝါမွ် ဘုရားမျဖစ္ႏုိင္ေခ်။ ဗုဒၶဓမၼအရ လူသားသည္ အက်င့္ျမတ္ကုိ အမွန္တကယ္က်င့္လွ်င္ စာလုံးၾကီးျဖင့္ေပါင္းေသာ God ကလည္း လူသားကုိ ေလးစားရုိေသရွိခုိးရ၏။ စာလုံးေသးျဖင့္ေပါင္းေသာ gods မ်ားစြာတုိ႔သည္လည္း လူသားကုိ ေလးစားၾကရ၏။ လူသားသည္ God ႏွင့္ gods အားလုံးကုိ ရွိခုိးစရာမလုိ၊ သူတုိ႔ထံသုိ႔ဆုေတာင္းခံစရာမလုိ၊ ေမတၱာပြါးရန္သာလုိ႔၏။ လူသား၏တန္ဘုိးသည္ ဤမွ်အထိျမင့္မားလွ၏။  ဤကဲ့သုိ႔ ေမြးရာပါ လူသား၏ဂုဏ္သိကၡာကုိ အရွိအတုိင္း သဘာဝအတုိင္း ေဖၚထုတ္တင္ျပေပးေသာ ဘာသာတရား အဘယ္မွာလွ်င္ ရွိပါမည္နည္း။ ရွိလွ်င္လည္း ျပစမ္းပါေလာ့။ သိခ်င္လွပါ၏။
         
               အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း အပုိဒ္ (၁) တြင္ လူတုိင္းသည္ တူညီလြတ္လပ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေမြးဖြားလာသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထုိသူတုိ႔၌ ပုိင္းျခားေဝဘန္တတ္ေသာဥာဏ္ႏွင့္ က်င့္ဝတ္သိတတ္ေသာ စိတ္တုိ႔ရွိၾက၍ ထုိသူတုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္း ေမတၱာထား၍ ဆက္ဆံက်င့္သုံးသင့္၏ ဟု ျပ႒ာန္းထား၏။ ဤျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္ ဗုဒၶဓမၼကုိ အသင္စာဖတ္သူ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ သုံးသပ္ၾကည့္စမ္းပါေလာ့။ ဤေၾကျငာစာတမ္းသည္ ယေန႔ကမၻာ့လူသားမ်ားအတြက္ က်င့္သုံးထုိက္သည့္ အေျခခံမူတစ္ခုျဖစ္ပါ၏။ သုိ႔ေသာ္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ဤေၾကျငာစာတမ္းထက္ လူသား၏တန္ဘုိးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကုိ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ေစာ၍ ၾကိဳတင္ကာ ေဖၚထုတ္တင္ျပခဲ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဓမၼအရ လူသားသည္ တန္ဘုိးအျမင့္ဆုံးျဖစ္၏။ ဂုဏ္သိကၡာအျမင့္ဆုံးျဖစ္၏။ အလြတ္လပ္ဆုံးျဖစ္၏။ အသိဥာဏ္အျမင့္ဆုံးျဖစ္၏။ လူသားထက္ျမင့္ေသာ လူသားကကုိးကြယ္ရေသာ သက္ရွိသတၱဝါဟူ၍မရွိေခ်။ လူသားသည္ သက္ရွိသတၱဝါအားလုံးကုိ ေမတၱာတရား ကရုဏာတရား ကုိယ္က်င့္တရား တာဝန္ဝတၱရားတုိ႔ျဖင့္ ခ်ီးေျမွာက္ရန္သာတာဝန္ရွိေလ၏။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး (၆) အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းအပုိင္း (၃)

အပုိဒ္ ( ၂၁ )
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိႏုိင္ငံ၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၌ ကုိယ္တုိင္ျဖစ္ေစ၊ လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္လုိက္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွတစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္ မိမိ၏ႏုိင္ငံရွိ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအဖြဲ႔၌ ဝင္ေရာက္ႏုိင္ရန္ တူညီသည့္အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၃) ျပည္သူျပည္သားတုိ႔၏ဆႏၵသည္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာ၏ အေျခခံျဖစ္ရမည္။ အဆုိပါဆႏၵကုိ အခ်ိန္ကာလပုိင္းျခားလွ်က္ စစ္မွန္ေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားျဖင့္ ထင္ရွားေစရမည္။ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္လည္း လူတုိင္းအညီအမွ် ဆႏၵမဲေပးႏုိင္ခြင့္ရွိရမည့္အျပင္ ထုိေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကုိ လွ်ိဳ႔ဝွက္မဲေပးစံနစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူလြတ္လပ္ေသာ မဲေပးစံနစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ က်င္းပရမည္။

အပုိဒ္ ( ၂၂ )
လူတုိင္းတြင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ အဖြဲ႔ဝင္တစ္ဦးအေနႏွင့္ လူမႈေရးလုံျခံဳခြင့္ ရယူပုိင္ခြင့္ရွိသည့္အျပင္ ႏုိင္ငံေရးၾကိဴးပမ္းမႈျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ႏုိင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ႏုိင္ငံအသီးသီး၏ ဖြဲ႔စည္းပုံႏွင့္လည္းေကာင္း၊ သယံဇာတအင္အားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ထုိလူ၏ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္စရုိက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ တုိးတက္ျမင့္မားေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ေသာ စီးပြါးေရး လူမႈေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈအခြင့္အေရးမ်ားကုိ သုံးစြဲပုိင္ခြင့္ရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၂၃ )
(၁) လူတုိင္းတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္လည္းေကာင္း၊ မိမိႏွစ္သက္ရာ အသက္ေမြးမႈအလုပ္အကုိင္ကုိ လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ရန္လည္းေကာင္း၊ တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္ေသာအလုပ္ခြင္၏ အေျခအေနကုိရရွိရန္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ရျခင္းမွ အကာအကြယ္ရရွိရန္လည္းေကာင္း အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္ခြဲျခားျခင္းမခံရေစဘဲ တူညီေသာအလုပ္အတြက္ တူညီေသာအခေၾကးေငြ ရႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၃) အလုပ္လုပ္ကုိင္သည့္လူတုိင္းတြင္ မိမိႏွင့္မိမိ၏မိသားစုအတြက္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ညီေအာင္ ေနထုိင္စားေသာက္ႏုိင္ရန္ စိတ္ခ်ေလာက္သည့္အျပင္ တရားမွ်တ၍လုပ္ေပ်ာ္သည့္ လစာေၾကးေငြရပုိင္ခြင့္ရွိသည္။ လုိအပ္ခဲ့လွ်င္ အျခားနည္းလမ္းမ်ားမွ လူမႈေရးအေထာက္အပံ့ကုိလည္း ထပ္မံ၍ရႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၄) လူတုိင္းတြင္ မိမိအက်ိဴးခံစားခြင့္ကုိ ကာကြယ္ရန္ အလုပ္သမားအစည္းအရုံးမ်ား ဖြဲ႔စည္းခြင့္၊ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၂၄ )
လူတုိင္းတြင္ သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္စြာ ကန္႔သတ္ထားသည့္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္အျပင္ လစာႏွင့္တကြအခါအားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ထားသည့္ အလုပ္အားလပ္ရက္မ်ားပါဝင္သည့္ အနားယူခြင့္ႏွင့္အားလပ္ခြင့္ ခံစားပုိင္ခြင့္ရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၂၅ )
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိႏွင့္တကြ မိမိ၏မိသားစုက်မၼာေရးႏွင့္တကြ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ေအးခ်မ္းစြာေနထုိင္ႏုိင္ေရးအတြက္ အစာအာဟာရ အဝတ္အထည္ ေနအိမ္ ေဆးဝါးအကူအညီႏွင့္ လုိအပ္သည့္လူမႈအေထာက္အပံ့မ်ားပါဝင္ေသာ သင့္ေတာ္ေလ်ာက္ပတ္သည့္လူမႈအဆင့္အတန္းကုိ ရယူခံစားခြင့္ရွိသည္။ ထုိ႔ျပင္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မက်န္းမမာျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုိယ္အဂၤါမစြမ္းမသန္ျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မုဆုိးမျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အသက္အရြယ္အုိးမင္းေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကုိယ္တုိင္က မတတ္ႏုိင္ေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ဝမ္းစာရွာမွီးႏုိင္ေသာနည္းလမ္း မရွိေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း ေနထုိင္စားေသာက္ေရးအတြက္ လုံျခံဳစိတ္ခ်ရမႈအခြင့္အေရးရွိသည္။
(၂) သားသည္မိခင္မ်ားႏွင့္ကေလးမ်ားသည္ အထူးေစာင့္ေရွာက္ျခင္းႏွင့္အကူအညီေပးျခင္းကုိ ရခြင့္ရွိသည္။ ဥပေဒအရ ထိမ္းျမားျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခားနည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ေမြးဖြားေသာကေလးအားလုံးသည္ တူညီေသာလူမႈကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးကုိ ရယူခံစားၾကရမည္။

အပုိဒ္ ( ၂၆ )
(၁) လူတုိင္းသည္ ပညာသင္ယူႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အနည္းဆုံး မူလတန္းႏွင့္အေျခခံအဆင့္အတန္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားေရးသည္အခမဲ့ျဖစ္ရမည္။ မူလတန္းပညာသည္ မသင္မေနရ ပညာျဖစ္ရမည္။ စက္မႈလက္မႈပညာႏွင့္ အသက္ေမြးမႈပညာမ်ားကုိ ေယဘုယ်အားျဖင့္ သင္ၾကားရယူႏုိင္ေစရမည္။ ထုိ႔ျပင္ အထက္တန္းပညာအတြက္ အရည္အခ်င္းကုိအေျခခံျပဳ၍ တူညီေသာအခြင့္အေရးရရွိေစရမည္။
(၂) ပညာသင္ၾကားေရးကုိ လူသားတုိ႔၏စရုိက္လကၡဏာ အျပည့္အဝတုိးတက္မႈအျပင္ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ ရုိေသေလးစားမႈတုိ႔ကုိ ရွင္သန္ဖြံ႔ျဖိဴးလာေစရန္ရည္ရြယ္၍ သင္ၾကားေစရမည္။ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ ႏုိင္ငံအားလုံးတုိ႔တြင္လည္းေကာင္း၊ လူမ်ိဴးစုမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈသည္းခံမႈႏွင့္ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈတုိ႔ကုိ အားေပးရမည္။ ထုိ႔ျပင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္တ့ံေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္အလုိ႔ငွာ ကုလသမဂၢ၏ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကုိလည္း ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္အားေပးရမည္။
(၃) မိဘတုိ႔တြင္ မိမိတုိ႔၏ ကေလးမ်ားသင္ယူရမည့္ ပညာအမ်ိဴးအစားကုိေရြးခ်ယ္ႏုိင္ေသာ လက္ဦးအခြင့္အေရးရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၂၇ )
(၁) လူတုိင္းတြင္ သက္ဆုိင္ရာယဥ္ေက်းမႈေလာက၌ လြတ္လပ္စြာပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခြင့္ သုခုမပညာရပ္မ်ားကုိ လြတ္လပ္စြာလုိက္စားေမြ႔ေလ်ာ္ႏုိင္ခြင့္ သိပၸံပညာထြန္းကားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာဝင္ေရာက္လုပ္ကုိင္ႏုိင္ခြင့္ႏွင့္ ထုိပညာ၏အက်ိဴးအာနိသင္မ်ားကုိ လြတ္လပ္စြာ ခံစားသုံးစြဲႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္ သိပၸံမွျဖစ္ေစ၊ စာေပမွျဖစ္ေစ၊ သုခုမပညာမွျဖစ္ေစ၊ မိမိကုိယ္ပုိင္ဥာဏ္ျဖင့္ ၾကံစည္ဖန္တီးမႈမွျဖစ္ထြန္းလာသည့္ ဂုဏ္ႏွင့္ေငြေၾကးအက်ိဴးအျမတ္မ်ားကုိ ခံစားရယူႏုိင္ရန္ အခြင့္အေရးအတြက္ ကာကြယ္မႈကုိ ရရွိရန္အခြင့္အေရးရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၂၈ )
လူတုိင္းသည္ ဤေၾကျငာစာတမ္းတြင္ ေဖၚျပထားသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကုိိ အျပည့္အစုံရယူႏုိင္ေသာ လူမႈဆက္ဆံေရးအေျခအေနႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာဆက္ဆံေရး အေျခအေနတုိ႔၏ အက်ိဴးေက်းဇူးကုိခံစားႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၂၉ )
(၁) မိမိ၏စရုိက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ ဖြ႔ံျဖိဴးတုိးတက္ႏုိင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာလူ႔အသုိက္အဝန္းအတြက္ လူတုိင္း၌တာဝန္ရွိသည္။
(၂) မိမိ၏အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကုိသုံးစြဲရာတြင္ လူတုိင္းသည္ အျခားသူမ်ား၏အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကုိအသိအမွတ္ျပဳ၍ ရုိေသေလးစားေစရန္အလုိ႔ငွာလည္းေကာင္း၊ ဒီမုိကေရစီက်င့္သုံးေသာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္ ကုိယ္က်င့္တရားအျပင္ ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အက်ိဴးစီးပြါးျဖစ္ထြန္းေရးတုိ႔အတြက္ တရားမွ်တစြာက်င့္ေဆာင္ရန္အလုိ႔ငွာလည္းေကာင္း ဥပေဒကျပ႒ာန္းထားသည့္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားျဖင့္သာ ကန္႔သတ္ျခင္းခံရမည္။
(၃) အဆုိပါအခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကုိ မည္သည့္အမႈကိစၥတြင္မွ် ကုလသမဂၢ၏ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ အေျခခံမူမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း ဆန္႔က်င္၍မသုံးစြဲရ။

အပုိဒ္ ( ၃၀ )
ဤေၾကျငာစာတမ္းပါအခြင့္အေရးႏွင့္တကြ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား၊ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းတုိ႔ကုိရည္ရြယ္၍ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံအတြက္ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္စုအတြက္ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ျဖစ္ေစ၊ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ရန္အခြင့္ရွိသည္ဟု ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုိယ္တုိင္ေဆာင္ရြက္ရန္အခြင့္ရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း အဓိပၸါယ္ ပုိင္းျခားေကာက္ယူျခင္းမရွိေစရ။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး (၅) အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း အပုိင္း (၂ )

အပုိဒ္ (၁၁)
(၁) လူအမ်ားေရွ႔ေမွာက္၌ ဥပေဒအတုိင္းစစ္ေဆး၍ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သည္ဟု ထင္ရွားစီရင္ျခင္းခံရသည့္ အခ်ိန္အထိ ျပစ္မႈႏွင့္တရားစြဲဆုိျခင္း ခံရသူတုိင္းသည္ အျပစ္မဲ့သူဟူ၍ ယူဆျခင္းခံထုိက္သည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။ ထုိအမႈကုိၾကားနာစစ္ေဆးရာဝယ္ စြပ္စြဲခံရသည့္ျပစ္မႈအတြက္ ခုခံေခ်ပႏုိင္ရန္ လုိအပ္ေသာအခြင့္အေရးအမ်ားကုိ ထုိသူအားေပးျပီးျဖစ္ေစရမည္။
(၂) လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား ႏုိင္ငံဥပေဒအရျဖစ္ေစ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာဥပေဒအရျဖစ္ေစ ျပစ္မႈမေျမာက္ေသာလုပ္ရပ္ သုိ႔မဟုတ္ ပ်က္ကြက္မႈအရ ဆြဲဆုိအျပစ္ေပးျခင္းမျပဳရ။ ထုိ႔အျပင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္စဥ္အခါက ထုိက္သင့္ေစႏုိင္ေသာ အျပစ္ဒဏ္ထက္ပုိမုိၾကီးေလးေသာ အျပစ္ဒဏ္ကုိ ထုိက္သင့္ျခင္းမရွိေစရ။

အပုိဒ္ ( ၁၂ )
မည္သူမွ် မိမိသေဘာအတုိင္း ေအးခ်မ္းလြတ္လပ္စြာေနထုိင္ျခင္းကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏မိသားစုကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ေနအိမ္ အသုိက္အဝန္းကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ စာေပးစာယူကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအရမဟုတ္ေသာ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမခံေစရ။ ထုိ႔ျပင္မိမိ၏ဂုဏ္သိကၡာကုိလည္း အထက္ပါအတုိင္းပုတ္ခတ္ျခင္းမခံေစရ။ လူတုိင္းတြင္ ထုိသုိ႔ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမွေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပုတ္ခတ္ျခင္းမွေသာ္လည္းေကာင္း ဥပေဒအရ ကာကြယ္ပုိင္ခြင့္ရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၁၃ )
(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိ၏ႏုိင္ငံ နယ္နိမိတ္အတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာ သြားလာေရႊ႔ေျပာင္းႏုိင္ခြင့္၊ ေနထုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) လူတုိင္းတြင္ မိမိေနထုိင္ရာ တုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း၊ အျခားတုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း ထြက္ခြာသြားပုိင္ခြင့္ရွိသည့္အျပင္ မိမိ၏တုိင္းျပည္သုိ႔ ျပန္လာပုိင္ခြင့္လည္းရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၁၄ )
(၁) လူတုိင္းသည္ ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ ခံေနရျခင္းမွ လြတ္ကင္းရန္ အျခားတုိင္းျပည္မ်ား၌ ေအးခ်မ္းစြာ ခုိလႈံေနႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) ႏုိင္ငံေရးႏွင့္မပတ္သက္သည့္ ျပစ္မႈမ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢ၏ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ သေဘာတရားမ်ားကုိ ဖီဆန္ေသာအမႈမ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမွန္ေပၚေပါက္လာေသာျပစ္မႈေၾကာင့္ တရားစြဲဆုိျခင္းခံရသည့္ အမႈအခင္းမ်ားတြင္ အထက္ပါအခြင့္အေရးကုိ အသုံးမျပဳႏုိင္ေစရ။

အပုိဒ္ ( ၁၅ )
(၁) လူတုိင္းသည္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင့္ရွိသည္။
(၂) ဥပေဒအရမဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ကုိ စြန္႔လႊတ္ျခင္းမခံေစရ၊ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏုိင္ေသာ အခြင့္အေရးကုိလည္း ျငင္းပယ္ျခင္းမခံေစရ။

အပုိဒ္ ( ၁၆ )
(၁) အရြယ္ေရာက္ျပီးေသာ ေယာက်ာ္းႏွင့္မိန္းမတုိ႔တြင္ လူမ်ိဴးကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုိးကြယ္သည့္ဘာသာကုိုေသာ္လည္းေကာင္း အေၾကာင္းျပဳ၍ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္ျခင္းမရွိဘဲ ထိမ္းျမားႏုိင္ခြင့္ႏွင့္ မိသားစုထူေထာင္ႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆုိပါေယာက်ာ္းႏွင့္မိန္းမတုိ႔သည္ လင္မယားအျဖစ္ေပါင္းသင္းေနစဥ္ အခ်ိန္အတြင္း၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကုိဖ်က္သိမ္း၍ ကြာရွင္းၾကသည့္အခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း လက္ထပ္ ေပါင္းသင္း အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္းေသာ တူညီသည့္အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ရရွိထုိက္သည္။
(၂) သတုိ႔သားႏွင့္သတုိ႔သမီး ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္၏ လြတ္လပ္ေသာသေဘာဆႏၵရွိမွသာလွ်င္ ထိမ္းျမားျခင္းကုိျပဳရမည္။
(၃) မိသားစုတစ္ခုသည္  လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ သဘာဝက်ေသာ အေျခခံအဖြဲ႔တစ္ရပ္ျဖစ္သည္၊ ထုိမိသားစုသည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ အစုိးရတုိ႔၏ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကုိ ခံယူခြင့္ရွိသည္။

အပုိဒ္ ( ၁၇ )
လူတုိင္းတြင္ မိမိတစ္ဦးခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္ဖက္စပ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပစၥည္းဥစၥာတုိ႔ကုိ ပုိင္ဆုိင္ရန္အခြင့္အေရးရွိရမည္။ ဥပေဒအရမဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏ပစၥည္းဥစၥာပုိင္ဆုိင္ခြင့္ကုိ  စြန္႔လႊတ္ျခင္းမခံေစရ။

အပုိဒ္ ( ၁၈ )
လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚၾကံဆႏုိင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာခံယူရပ္တည္ႏုိင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာသက္ဝင္ကုိးကြယ္ႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆုိပါအခြင့္အေရးမ်ား၌ မိမိကုိးကြယ္သည့္ဘာသာကုိ သုိ႔တည္းမဟုတ္ သက္ဝင္ယုံၾကည္ခ်က္ကုိ လြတ္လပ္စြာေျပာင္းလဲႏုိင္ခြင့္ပါဝင္သည့္အျပင္ မိမိတစ္ေယာက္ခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္စုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူအမ်ားေရွ႔ေမွာက္တြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွ႔ေမွာက္တြင္ မဟုတ္ဘဲေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကုိးကြယ္ေသာ ဘာသာကုိ သုိ႔တည္းမဟုတ္ သက္ဝင္ယုံၾကည္ခ်က္ကုိ လြတ္လပ္စြာသင္ျပႏုိင္ခြင့္၊ က်င့္သုံးႏုိင္ခြင့္၊ ဝတ္ျပဳကုိးကြယ္ႏုိင္ခြင့္ႏွင့္ ေဆာက္တည္ႏုိင္ခြင့္တုိ႔လည္းပါဝင္သည္။

အပုိဒ္ ( ၁၉ )
လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာထင္ျမင္ယူဆႏုိင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာဖြင့္ဟ ေဖၚျပႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆုိပါအခြင့္အေရးမ်ား၌ အေႏွာက္အယွက္မရိွဘဲ လြတ္လပ္စြာထင္ျမင္ယူဆႏုိင္ခြင့္ပါဝင္သည့္အျပင္ ႏုိင္ငံနယ္နိမိတ္မ်ားကုိ ေထာက္ထားရန္မလုိဘဲ သတင္းအေၾကာင္းအရာႏွင့္ သေဘာတရားမ်ားကုိ တနည္းနည္းျဖင့္လြတ္လပ္စြာ ရွာယူဆည္းပူးႏုိင္ခြင့္၊ လက္ခံႏုိင္ခြင့္ႏွင့္ ေဝငွျဖန္႔ခ်ီခြင့္တုိ႔လည္း ပါဝင္သည္။

အပုိဒ္ ( ၂၀ )
(၁) လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္ေအးခ်မ္းစြာ စုေဝးႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ခြင့္တုိ႔ရွိသည္။
(၂) မည္သူ႔ကုိမွ် အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုသုိ႔ ဝင္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္မျပဳရ။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး (၄) အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း အပုိင္း ( ၁ )

  အပုိဒ္ ( ၁ ) 

လူတုိင္းသည္ တူညီလြတ္လပ္ေသာဂုဏ္သိကၡာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာအခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း ေမြးဖြားလာသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထုိသူတုိ႔၌ ပုိင္းျခားေဝဘန္တတ္ေသာဥာဏ္ႏွင့္ က်င့္ဝတ္ကုိသိတတ္ေသာစိတ္တုိ႔ရွိၾက၍ ထုိသူတုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းေမတၱာထား၍ ညီရင္းအကုိစိတ္ထားျဖင့္ ဆက္ဆံက်င့္သုံးသင့္၏။

အပိုဒ္ (၂)
လူတိုင္းသည္လူ ့အခႊင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းတြင္ေဖၚျပထားသည့္
အခႊင့္ေရးအားလံုး လြတ္လပ္ခႊင့္အားလံုးတို ့ကိုပိုင္ဆိုင္ခံစားခႊင့္ရွိသည္။ လူမ်ိဳးႏြယ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊
အသားအေရာင္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ က်ား၊ မ၊ သဘာ၀အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ဘာသာစကားအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊
ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နိဳင္ငံေရးယူဆခ်က္၊ သို ့တည္းမဟုတ္ အျခားယူဆခ်က္အားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ နိဳင္ငံနွင့္ဆိုင္ေသာ သို ့တည္းမဟုတ္ လူမူ ့အဆင့္တန္းနွင့္ဆိုင္ေသာ
ဇစ္ျမစ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းဥစၥာ ဂုဏ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ မ်ိဳးရိုးဇာတိအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခားအဆင့္အတန္း
အားျဖင့္ျဖစ္ေစ ခြဲျခားျခင္းမရွိေစရ။
ထို ့ျပင္ လူတဦးတေယာက္ေနထိုင္ရာ နိဳင္ငံ၏ သို ့တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမေဒသ၏နိဳင္ငံေရးဆိုင္ရာ
ျဖစ္ေစ စီရင္ပိုင္ခႊင့္ဆိုင္ရာျဖစ္ေစ တိုင္းျပည္အခ်င္းခ်င္းဆိုင္ရာျဖစ္ေစ၊ အဆင့္အတန္းတခုခုကို
အေျချပဳ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ေဒသနယ္ေျမတခုသည္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ လြတ္လပ္သည့္နယ္ေျမ
သို ့တည္းမဟုတ္  ကုလသမဂၢ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားရသည့္နယ္ေျမ၊ သို ့တည္းမဟုတ္
ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခႊင့္အာဏာတို ့တစိတ္တေဒသေလာက္သာရရွိသည့္ နယ္ေျမစသည္ျဖင့္ ယင္းသို ့ေသာ
နယ္ေျမမ်ားျဖစ္သည္ ဟူေသာအေၾကာင္းကို အေထာက္အထားျပဳ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ခြဲျခားျခင္းလံုး၀
မရွိေစရ။

အပိုဒ္(၃)
လူတိုင္း၌ အသက္ရွင္ရန္လြတ္လပ္မူ ့ခႊင့္နွင့္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ခႊင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္(၄)
မည္သူ ့ကိုမွ်ေက်းကြ်န္အျဖစ္ သို ့တည္းမဟုတ္ အေစအပါးအျဖစ္၊ နိဳင္ထက္စီးနင္း ေစခိုင္း ျခင္းမျပဳရ။
လူကိုေက်းကြ်န္သဖြယ္ အဓၶမေစခိုင္းျခင္း၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳျခင္းႏွင့္ ထိုသေဘာသက္ေရာက္ေသာ
လုပ္ငန္းဟူသမွ်ကိုပိတ္ပင္တားျမစ္ရမည္။

အပိုဒ္(၅)
မည္သူ ့ကိုမွ် ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ သို ့တည္းမဟုတ္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ လူမဆန္စြာ
ဂုဏ္ငယ္ေစေသာဆက္ဆံမူ ့မျပဳရ၊ သို ့တည္းမဟုတ္အျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းမျပဳရ။

အပိုဒ္(၆)
လူတိုင္းတြင္ ဥပေဒအရာ၌ လူပုဂၢိဳလ္တဦးအျဖစ္ျဖင့္ အရာခပ္သိမ္းတြင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကို
ခံယူပိုင္ခႊင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္(၇)
လူအားလံုးတို ့သည္ ဥပေဒအရာ၌တူညီၾကသည့္အျပင္၊ ဥပေဒ၏အကာအကြယ္ကို ျခားနားျခင္း
မခံရေစပဲ တူညီစြာခံစားပိုင္ခႊင့္ရွိသည္။ ဤေၾကျငာစာတမ္းပါသေဘာတရားမ်ားကို ဖီဆန္၍
ခြဲျခားျခင္းမွလည္းေကာင္း၊ ထိုသို ့ခြဲျခားျခင္းကိုလွဳံေဆာ္ျခင္းမွလည္းေကာင္း၊ ကင္းလြတ္ေစရန္
အကာအကြယ္ကို တူညီစြာခံစားပိုင္ခႊင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္(၈)
ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားဥပေဒကေသာ္လည္းေကာင္း၊
လူတိုင္းအတြက္ေပးထားသည့္ အေျခခံအခႊင့္အေရးမ်ားသည္ ခ်ိဳးေဖါက္ဖ်က္ဆီးျခင္းခံခဲ့ရလွ်င္
ထိုသို ့ခ်ိဳးေဖါက္ဖ်က္ဆီးေသာျပဳလုပ္မူ ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာနစ္နာခ်က္အတြက္
ထိုသူသည္ နိဳင္ငံဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္တရားရံုးတြင္ထိေရာက္စြာသက္သာခႊင့္ရနိဳင္ေစရမည္။

အပိုဒ္(၉)
မည္သူမွ် ဥပေဒအရမဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးျခင္းကိုျဖစ္ေစ၊ ခ်ဳပ္ေနွာင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစ၊
ျပည္ႏွင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစမခံေစရ။

အပိုဒ္(၁၀)
အခႊင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားကို အဆံုးအျဖတ္ခံရာတြင္လည္းေကာင္း၊
ျပစ္မူ ့ေၾကာင့္တရားစြဲဆိုစီရင္ ဆံုးျဖတ္ခံရာတြင္လည္းေကာင္း၊ လူတိုင္းသည္ လြတ္လပ္၍
ဘက္မလိုက္ေသာ တရားရံုးေတာ္၏ လူအမ်ားေရွ ့ေမွာက္တြင္ မွ်တစြာၾကားနာစစ္ေဆးျခင္းကို
တူညီစြာခံစားပိုင္ခႊင့္ရွိသည္။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး ( ၃ ) အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း

လူသားသည္ မိမိ၏သမုိင္းကုိ မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္သာေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ ဖန္တီးခဲ့ရေၾကာင္း၊ ယခုလည္းလူသားကုိယ္တုိင္သာ ဖန္တီးေနရ ေလွ်ာက္လွမ္းေနရေၾကာင္း၊ ေနာက္ေနာင္တြင္လည္း လူသားကုိယ္တုိင္သာ ဆက္လက္ေလွ်ာက္လွမ္းဖန္တီးရမည္သာျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူသားမဟုတ္သည့္ ဘယ္လုိတန္ခိုးရွင္ကမွ ဝင္ေရာက္၍ ကူညီေျဖရွင္းေပးျခင္း အလ်ဥ္းမရွိေၾကာင္း၊  လူသား၏အသိဥာဏ္၊ လူသား၏ကုိယ္က်င့္တရားႏွင့္ လူသား၏ ေမတၱာ ကရုဏာစေသာသူေတာ္ေကာင္း တရားတုိ႔သည္သာ လူသားအားျမွင့္တင္ေပးႏုိင္ေၾကာင္း၊ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္တန္ဘုိးကုိ လူသားကသာျမွင့္တင္ႏုိင္ျပီးလွ်င္ လူသားကသာ ႏွိမ့္ခ်နုိင္ေၾကာင္းတုိ႔ကုိ ေစ့ေစ့ေတြးက ထင္းထင္းၾကီးေပၚလြင္လွပါ၏။

     ထုိ႔ေၾကာင့္လူသားအခ်င္းခ်င္း ေလးစားတန္ဘုိးထားကာ လူသားတန္ဘုိးမ်ား လူသား၏အခြင့္အေရးမ်ား ဂုဏ္သိကၡာမ်ားျမွင့္တင္ေရးအတြက္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံၾကီးသည္ အခ်က္အလက္စာပုိဒ္ (၃၀) ပါဝင္သည့္ ကမၻာလုံးဆုိင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းၾကီးကုိ တညီတညြတ္တည္း ေၾကျငာခဲ့ေလသည္။ ဤေၾကျငာစာတမ္းတြင္ လူသားမ်ားအားလုံး တေျပးညီရပုိင္ခြင့္ရွိသည့္

 ျပည္သူ႔အခြင့္အေရးမ်ား၊ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာအခြင့္အေရးမ်ား၊ စီးပြါးေရး လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာအခြင့္အေရးမ်ားအားလုံးပါဝင္၏။ ဤအခြင့္အေရးမ်ားသည္ လူမ်ိဴး၊ အသားအေရာင္၊ အရပ္ေဒသ၊ ႏုိင္ငံ၊ ဘာသာစကား၊ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာတရား၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ရုိးရာဓေလ့ထုံစံမ်ား စသည္တု႔ိကုိ တဖက္ေစာင္းနင္းျဖစ္စြာ အေလးေပးထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း အလ်ဥ္းလုံးဝမရွိ၊ လူသားအခ်င္းခ်င္း တန္းတူရည္တူရွိမႈသေဘာတရားအေပၚတြင္သာ အေျချပဳထားေလ၏။ လူသား၏တန္ဘုိးႏွင့္ဂုဏ္သိကၡာကုိသာ အေလးထား၍ေဖၚျပထား၏။

            တစ္ဖန္ မိမိတုိ႔၏ လူ႔သမုိင္းကုိ ျပန္လည္၍ အနည္းငယ္ေစ့ငုၾကည့္ပါက ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ဆုိးမ်ားႏွင့္ကပ္ဆုိးမ်ား၊ လူသားတုိ႔ဖန္တီးျခင္းေၾကာင့္ က်ေရာက္ခဲ့ရေသာ ေဘးရန္အႏၱရာယ္ႏွင့္ကပ္ဆုိးမ်ားစြာတုိ႔သည္ အတိတ္တြင္လဲ ေတြ႔ၾကံဳခဲ့ရ၏။ ယေန႔မ်က္ေမွာက္တြင္လည္း ေတြ႔ၾကံဳေနရဆဲျဖစ္၏။ ေနာင္အနာဂတ္တြင္လည္း

 ေတြ႔ၾကံဳရင္ဆုိင္ေနၾကရေပအုံးမည္မွာ အေသအခ်ာပင္ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ကာလႏွင့္ေခတ္ကာလသတ္မွတ္ခ်က္မရွိဘဲ အခ်ိန္မေရြးျဖစ္ပြါးႏုိင္ေသာ အေၾကာင္းအမ်ိဴးမ်ိဴးေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာရေသာ စစ္ပြဲမ်ားသည္ ကမၻာေပၚဝယ္ သဘာဝ၏သရုပ္သကန္ ပုံရိပ္မ်ားလုိျဖစ္ေနသည္။ အထူးအဆန္းျဖစ္ရပ္ဆန္းမ်ားမဟုတ္ၾကေတာ့။ ထုိစစ္ပြဲမ်ားသည္ ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ား၊ အနိ႒ာရုံျဖစ္ရပ္ဆုိးမ်ားႏွင့္ ၾကီးမားလွစြာေသာ ကမၻာ့အပ်က္အစီးမ်ားကုိ လူသား၏ပခုံးေပၚသုိ႔ အၾကင္နာမဲ့စြာ က်ေရာက္ေစေလေတာ့၏။ ဤဆင္းရဲဒုကၡမ်ားအျပင္ မုန္တုိင္းတုိက္ခတ္ျခင္း၊ ေရတုိက္စားျခင္း၊ မီးေတာင္ေပါက္ကြဲျခင္း၊ ေျမျပိဳျခင္း၊ အေအးလြန္ကဲျခင္းႏွင့္ အပူလြန္ကဲျခင္းစေသာ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္မ်ား၊ မျဖစ္သင့္မျဖစ္ထုိက္ေသာ က်မၼာေရး ထိခုိက္ေစမႈမ်ား သို႔မဟုတ္ က်မၼာေရးအတြက္ ထိတ္လန္႔စုိးရိမ္ေစမႈမ်ားႏွင့္လူသား၏ ျငိမ္းခ်မ္းေသာေနထုိင္မႈဘဝကုိ ေျခာက္လွန္႔မႈမ်ားတုိ႔သည္လည္း အျမဲတေစရင္ဆုိင္ေနရေသာ ျပႆနာၾကီးမ်ားျဖစ္ၾကေလ၏။

                ဤဆုိခဲ့ျပီးေသာ ကပ္ဆုိးမ်ားႏွင့္ အႏၱရာယ္မ်ားမွကင္းေဝးႏုိင္ရန္ သုိ႔မဟုတ္ ကမ႔ၻာႏုိင္ငံသားမ်ားအားလုံး၊ အဖြဲ႔စည္းမွန္သမွ်အားလုံးႏွင့္ လူသားမွန္သမွ်အားလုံး ေအးခ်မ္းစြာ တန္းတူရည္တူရွိစြာ ဂုဏ္သိကၡာရွိစြာျဖင့္

 ေနထုိင္ႏုိင္ရန္အတြက္လည္းေကာင္း၊ ႏုိင္ငံေရးကိစၥ၊ ႏုိင္ငံတကာအေရးကိစၥ၊ ႏုိင္ငံနယ္နိမိတ္ျပႆနာအေရးကိစၥမ်ားတြင္ အျပန္အလွန္နားလည္မႈ၊ တန္ဘုိးထားေလးစားမႈမ်ား တည္ရွိလာေစရန္ အတြက္လည္းေကာင္း

 ကုလသမဂၢေၾကျငာစာတမ္းကုိ တညီတညြတ္တည္း ေၾကျငာခဲ့ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ထုိကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းကုိ စာဖတ္သူမ်ား အျပည့္အစုံသိေစရန္အတြက္လည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶဓမၼႏွင့္ႏႈိင္းယွဥ္သုံးသပ္သည့္အခါ ပုိ၍ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေစရန္ႏွင့္ ပုိ၍ထင္ရွားစြာနားလည္ေစရန္အတြက္လည္းေကာင္း စာပုိဒ္ ၃၀ လုံးကုိ ေဖၚျပလုိက္ပါသည္။

                         

                       အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း

                                             စကားခ်ီး

   လူခပ္သိမ္းတုိ႔၏ မ်ိဴးရုိးဂုဏ္သိကၡာႏွင့္တကြ လူတုိင္းအညီအမွ်ခံစားခြင့္ရွိသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈ၊ ျငိမ္းခ်မ္းမႈတုိ႔၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ အေရးမထား မထီေလးစားျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏ အက်င့္သိကၡာကုိ ခ်ိဴးေဖာက္ဖ်က္ဆီးတတ္သည့္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ အျပဳအမူမ်ားကုိ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္စြာဖြင့္ဟ ေျပာဆုိႏုိင္မႈ၊ လြတ္လပ္စြာ သက္ဝင္ယုံၾကည္ႏုိင္မႈ၊ ေၾကာက္ရြံ႔ျခင္း ခ်ိဳ႔ငဲ့ျခင္းတုိ႔မွ ကင္းလြတ္စြာအသက္ေမြးႏုိင္မႈတုိ႔ကုိ ခံစားရယူေစႏုိင္မည့္ ေလာကတစ္ခုေပၚေပါက္လာရန္အေရးကုိ လူခပ္သိမ္းတုိ႔က မိမိတုိ႔၏အထက္သန္ဆုံးေသာ လုိလားခ်က္ဆႏၵၾကီးအျဖစ္ျဖင့္

 ေၾကြးေၾကာ္ေၾကျငာျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ လူခပ္သိမ္းတုိ႔သည္ တရားလက္လြတ္ ႏွိပ္စက္ကလူျပဳမႈ၊ အုပ္စုိးမႈႏွင့္ ဖိစီးညွင္းပန္းမႈတုိ႔ကုိ ေနာက္ဆုံးတြင္ မလႊဲသာမေရွာင္သာ လက္နက္စြဲကုိင္ကာ ေတာ္လွန္ျခင္း ပုန္ကန္ျခင္းမျပဳေစရန္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ဥပေဒျဖင့္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေပးရမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံေရးကုိ ပုိမုိတုိးတက္ေစရန္ ၾကံေဆာင္ရမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ဝင္တုိ႔သည္ မူလလူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိလည္ေကာင္း၊ လူ၏ဂုဏ္သိကၡာကုိလည္းေကာင္း၊ ေယာက်္ားမိန္းမတုိ႔၏ တူညီသည့္အခြင့္အေရးမ်ားကုိ

လည္းေကာင္း၊ ေလးစားယုံၾကည္ပါသည္ဟု ကုလသမဂၢတြင္ထပ္မံ၍အတည္ျပဳျပီးသည့္ျပင္ လူမႈၾကီးပြါးတုိးတက္ေရးႏွင့္တကြ ပုိမုိလြတ္လပ္ေကာင္းမြန္ေသာ လူ႔ဘဝအဆင့္အတန္းတုိ႔ကုိ ျမွင့္တင္ရန္ သံႏၷိ႒ာန္ခ်ထားျပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံတုိ႔သည္

ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ႏွင့္ပူးေပါင္း၍ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိလည္းေကာင္း၊ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္အခြင့္အေရးမ်ားကုိလည္းေကာင္း၊ ကမၻာတဝွမ္းလုံးတြင္ ရုိေသေလးစားက်င့္သုံးေစာင့္စည္းၾကျခင္းကုိ အားေပးမည္ဟု ကတိျပဳျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ထုိအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ အေထြေထြညီလာခံက အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းကုိ လူတုိင္း အဖြဲ႔အစည္းတုိင္းသည္ အစဥ္ႏွလုံးသြင္းလွ်က္ ကမၻာတစ္ဝွမ္းလုံးတြင္ အဆုိပါအခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကုိ ရုိေသေလးစားၾကေစရန္ ဆုံးမသြန္သင္ျခင္းျဖင့္ အားထုတ္ၾကရမည္ဟုလည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ထုိႏုိင္ငံတုိ႔၏ အာဏာပုိင္နယ္နိမိတ္အတြင္းရွိ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအား အဆုိပါအခြင့္အေရးႏွင့္လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ထိေရာက္စြာ သိမွတ္က်င့္သုံးေစာင့္စည္းၾကေစရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပဆုိင္ရာ တုိးတက္ေသာေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အားထုတ္ၾကရမည္ဟုလည္းေကာင္း ရည္ရြယ္ျပီးလွ်င္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းကုိ ႏုိင္ငံခပ္သိမ္း လူခပ္သိမ္းတုိ႔ တေျပးညီစြာ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကစိမ့္ေသာငွာ ယခုထုတ္ျပန္ေၾကျငာလုိက္သည္။

   

             အပုိဒ္ ( ၁ ) 

လူတုိင္းသည္ တူညီလြတ္လပ္ေသာဂုဏ္သိကၡာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာအခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း ေမြးဖြားလာသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထုိသူတုိ႔၌ ပုိင္းျခားေဝဘန္တတ္ေသာဥာဏ္ႏွင့္ က်င့္ဝတ္ကုိသိတတ္ေသာစိတ္တုိ႔ရွိၾက၍ ထုိသူတုိ႔သည္ အခ်င္းခ်င္းေမတၱာထား၍ ညီရင္းအကုိစိတ္ထားျဖင့္ ဆက္ဆံက်င့္သုံးသင့္၏။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး ( ၂ ) လူ႔အခြင့္အေရး၏ သမုိင္းပုံရိပ္

ယေန႔ တစ္ကမၻာလုံးတြင္ လႈပ္ရွားရုန္းကန္ေျဖရွင္းေနၾကေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာသည္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္မွစတင္ျပီး ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ျပီးဆုံးေသာ ၆ ႏွစ္ၾကာျမင့္သည့္ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီး၏ ေနာက္ပုိင္းတြင္မွေပၚထြက္လာေသာ ျပႆနာတစ္ရပ္ျဖစ္၏။ ဤလူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈ အေရးေတာ္ပုံသည္ သမုိင္းေၾကာင္းအရၾကည့္လွ်င္ ကာလအားျဖင့္ၾကာျမင့္လွသည္မဟုတ္ေသးေခ်။ တိတိက်က်ေျပာရလွ်င္ လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ျပႆနာတစ္ခုအျဖစ္လက္ခံလာခဲ့ၾကသည္မွာ ယခုစာေရးေနခ်ိန္အထိဆုိလွ်င္ ၆၇ ႏွစ္သက္တမ္းမွ်သာရွိေသး၏။ အရြယ္ရလာျပီဟုဆုိႏုိင္ေသာ္လည္း ျပီိးဆုံးေအာင္ျမင္စြာ ေအးခ်မ္းမွ်တသည္အထိေျဖရွင္းႏုိင္ေသာ အေျခအေနသုိ႔မေရာက္ေသးေၾကာင္းမွာ ယေန႔ကမ႔ၻာျဖစ္ရပ္မ်ားက အထင္အရွားသက္ေသပင္ျဖစ္ေလ၏။ ဤလူ႔အခြင့္အေရးကိစၥကုိ အားလုံးစုေပါင္းေျဖရွင္းရမည့္ ျပႆနာတစ္ရပ္အျဖစ္လက္ခံလာခဲ့သည္မွာ မၾကာျမင့္လွေသးေသာ္လည္း အေတြးအေခၚအေနျဖင့္တည္ရွိလာခဲ့သည္မွာ ၾကာျမင့္ခဲ့ျပီဟုဆုိႏုိင္ပါ၏။ သုိ႔ေသာ္ လူ႔အခြင့္အေရး Human Rights ဟူေသာစကားလုံးျဖင့္တုိက္ရုိက္သေႏၶတည္ကာ ေပၚထြက္လာသည္ေတာ့မဟုတ္ေခ်။ အမွန္စင္စစ္ "Natural Rights or Rights of Man" မူလသဘာဝရပုိင္ခြင့္မ်ား သုိ႔မဟုတ္ လူသား၏ ရပုိင္ခြင့္မ်ား ဟူေသာစကားလုံးမ်ားျဖင့္ သေႏၶတည္လာခဲ့၏။ တနည္းဆုိေသာ္ လူ႔အခြင့္အေရး 'Human Rights' ဟူေသာစကားလုံးသည္ မူလသဘာဝရပုိင္ခြင့္မ်ား 'Natural Rights' ဟူေသာ က်ယ္ျပန္႔လြတ္လပ္သည့္အေတြးအေခၚ၏ ရင္ေသြးသားရတနာျဖစ္သည္ဟုဆုိကဆုိႏုိင္ေလ၏။ ဤလူ႔အခြင့္အေရး ဟူေသာစကားလုံးကုိ ေရွးေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ ပုိင္ဆုိင္မႈ သုံးစြဲမႈမရွိေၾကာင္း စာဖတ္သူသိေပျပီ။ သုိ႔ေသာ္ မည္သူကစတင္ေဖၚထုတ္ခဲ့သနည္းဟူမူ ဤအခြင့္အေရးဟူေသာ စိတ္ကူးအယူအဆတစ္ခုကုိ က်ိဴးေၾကာင္းမွ်တသည့္စံနစ္ကုိ က်င့္သုံးခဲ့ၾကေသာ ေရွးေဟာင္းဂရိမ်ား သုိ႔မဟုတ္ ေရာမမ်ားတုိ႔သည္ က်ယ္ျပန္႔ေသာ အသိဥာဏ္ျဖင့္ဆင္ျခင္ကာ ေဖၚထုတ္ခဲ့ၾက၏။ ေရွးေဟာင္း ဂရိႏွင့္ေရာမတုိ႔က ေဖၚထုတ္ခဲ့သည္ဟု ဆုိေသာ္လည္း ဤအခြင့္အေရးဟူေသာ စိတ္ကူးအယူအဆသည္ ဥေရာပတုိက္တြင္ ၁၂ ရာစုကုန္ဆုံးသည့္တုိင္ ေပၚထြက္လာျခင္းမရွိေသးေပ။ သို႔ေသာ္ ေအဒီ ၁၄ ရာစုႏွစ္အကုန္တြင္ 'Natural Rights' မူလသဘာဝရပုိင္ခြင့္မ်ားဟူေသာ အယူအဆတစ္ရပ္သည္ ျပည့္စုံစြာေပၚထြက္လာျပီးလွ်င္ ဆက္လက္၍လည္း ဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္လာခဲ့သည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ 'Natural Rights' ဟူေသာအယူအဆႏွင့္ပတ္သက္၍ အဂၤလိပ္ဒႆနိကေဗဒပညာရွင္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေသာမတ္စ္ေဟာ့ဘ္စ္ ( ၁၅၈၈- ၁၆၇၉ )ႏွင့္ ဂြ်န္ေလာ့ခ္ ( ၁၆၃၂-၁၇၀၄)တုိ႔၏ အျမင္ျခားနားမႈမ်ားကုိအေျခခံကာ ဂုိဏ္းႏွစ္ခုျခားနားစြာေပၚထြက္ခဲ့သည္။ သူတုိ႔ႏွစ္ဦး၏ အယူအဆတုိ႔သည္ ၁၆၄၀ခုႏွစ္တြင္အဂၤလိပ္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ၁၆၈၈ ခုႏွစ္တြင္ဖိႏွိပ္သည့္အစုိးရကုိ ပုန္ကန္မႈမ်ားေပၚေပါက္ေစခဲ့သည္။ တနည္းဆုိေသာ္ မူလသဘာဝအခြင့္အေရးမ်ားကုိ နားလည္လာၾကေသာေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားအား မတရားဖိႏွိပ္သည့္အစုိးရကုိ အာခံေတာ္လွန္ျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ မွန္၏။ လူသားသည္ မိမိ၏မူလေမြးရာပါ အခြင့္အေရးမ်ားကုိမသိလွ်င္ ရပုိင္ခြင့္မ်ားကုိလည္းနားမလည္ေတာ့၊ ဆုံးရႈံးမႈမ်ားကုိလည္း မစဥ္းစားမေဝဘန္တတ္ေတာ့ေခ်။ မိမိအသက္ရွင္သန္လာရျခင္း၏ သုိ႔မဟုတ္ လူျဖစ္လာရျခင္း၏ အဓိပၸါယ္ကုိလည္းမေဖၚတတ္ေတာ့ေခ်။ ထုိအခါ အာဏာရွိသူ စည္းစိမ္ရွိသူတုိ႔က ပစၥည္းမဲ့သူမ်ားႏွင့္ အသိဥာဏ္ပညာအားနဲသူမ်ားအား လူသားအခ်င္းခ်င္း လူမဆန္စြာရက္ရက္စက္စက္ ျပဳမူဆက္ဆံ အုပ္စုိးဖိႏွိပ္ ခ်ဴပ္ခ်ယ္ခဲ့ၾကရာမွ လူ႔အဆင့္အလႊာတုိ႔သည္လည္း ကြာျခင္တုိင္းကြာျခားလွသည့္အေျခအေနသုိ႔ေရာက္ခဲ့ရေတာ့၏။ ေနာက္ပုိင္းတြင္လူသားမ်ားသည္ အသိဥာဏ္တစ္စထက္တစ္စ ရင့္သန္လာသည့္အတြက္ေၾကာင့္ မိမိတုိ႔၏ အခြင့္အေရးမ်ား ရပုိင္ခြင့္မ်ား ဆုံးရႈံးမႈမ်ား တာဝန္မ်ား စည္းကမ္းမ်ားကုိ တစ္ဆင့္ခ်င္းနားလည္လာခဲ့ၾက၏။ ထုိ႔ေနာက္ ၁၇၇၆ ခု အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရးေၾကျငာစာတမ္းသည္ လူသားအားလုံး မူလသဘာဝအရ တန္းတူရည္တူအခြင့္အေရးရွိသည္မွာ အထင္အရွားျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူသားအားလုံးသည္ အျမဲတေစခုိင္မာေသာ သဘာဝအခြင့္အေရးရွိမႈႏွင့္အတူ ဖန္တီးႏုိင္မႈအခြင့္အေရးမ်ားလည္း ျပည့္ဝေၾကာင္း၊ ဘဝတြင္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈႏွင့္ လြတ္လပ္မႈကုိ အျပည့္အဝရွာေဖြရယူႏုိင္ေၾကာင္း ခုိင္မာစြာေၾကျငာခဲ့သည္။ ၎ေနာက္ ၁၃ ႏွစ္အၾကာ ၁၇၈၉ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံသည္ လူ႔သားအခြင့္အေရးနွင့္ ႏုိင္ငံသားအခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းတုိ႔ကုိ အေမရိကန္တုိ႔ႏွင့္တူညီစြာ ထပ္ေလာင္းေၾကျငာခဲ့သည္။ ၎ေနာက္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံၾကီးသည္ လူသား၏ ေမြးရာပါ ဂုဏ္သိကၡာရွိမႈ၊ တန္းတူရည္တူရွိမႈ၊ လူသားမိသားစု၏အဖြဲ႔ဝင္မ်ားအတြင္း ထာဝရအခြင့္အေရးမ်ားရွိမႈ၊ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈႏွင့္ ေအးခ်မ္းမႈတုိ႔ကုိ တေျပးညီရယူႏုိင္ေသာအခြင့္အေရးမ်ားရွိေၾကာင္းေၾကျငာခဲ့သည္။ ထုိ႔ျပင္ အာဏာရွင္စလာဇာကုိ ေဝဘန္္ခဲ့သည့္အတြက္ တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့စြာ အက်ဥ္းက်ခံေနရေသာ ေပၚတူဂီေက်ာင္းသားမ်ားအေရးကုိ ၾကားဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည့္ အဂၤလိပ္ေရွ႔ေန ပီတာဘင္နီဆင္သည္ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္အဖြဲ႔အစည္းကုိ လန္ဒန္တြင္ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ျပန္သည္။ ထုိ႔ေနာက္တစ္ဖန္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ျပည္သူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာအခြင့္အေရးမ်ား ပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ စီးပြါးေရး လူမႈေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားပဋိညာဥ္စာခ်ဳပ္တုိ႔ကုိလည္း ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ကုလသမဂၢ၌ ခ်ဴပ္ဆုိႏုိင္ခဲ့သည္။ အထက္ပါ အေတြးအေခၚမ်ားတုိးတက္ေျပာင္းလဲလာမႈႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားအားလုံးသည္ ကမၻာၾကီးကုိေျပာင္းလဲေစခဲ့သည္။ မမွ်မတဘဲ အရုပ္ဆုိးအက်ည္းတန္စြာ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းျဖစ္ေနခဲ့ေသာ ဤကမၻာကုိ အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ တည့္မတ္ေပးႏုိင္ခဲ့သည္။ အလုံးစုံျပည့္စုံေအာင္ျမင္စြာေျဖရွင္းႏုိင္မႈကားမရွိေသးေခ်။ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟမ်ားထူေျပာလွေသာ ဤကမၻာကုိ လုံးဝသန္႔စင္ေသာ အျပစ္ကင္းေသာ ဘုံဗိမာန္ၾကီးတစ္ခုအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းဘုိ႔ရန္မွာ မျဖစ္ႏုိင္ေသာ ကိစၥျဖစ္ေခ်သည္။ သို႔ေသာ္ အျပစ္နဲႏုိင္သမွ်နဲျပီး တရားမွ်တေသာအခြင့္အေရးမ်ား ရယူႏုိင္ေရးအတြက္ ဆက္လက္ၾကိဴးစားၾကရန္မွာ လူသားမ်ား၏ မူလတာဝန္ပင္ျဖစ္ေပသည္။ မိမိတုိ႔၏ မူလရပုိင္ခြင့္မ်ားကုိ ရရွိႏုိင္ရန္ ၾကိဴးစားဘု႔ိအေရးသည္ မိမိတုိ႔လူသားမ်ား၏ မူလတာဝန္ပင္ျဖစ္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း လူသား၏ဘဝကုိ လူသားကုိယ္တုိင္သာဖန္တီးႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ လူ႔သမုိင္းခရီးကုိလူသားကုိယ္တုိင္သာႏွင္ရမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။

ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး ( ၁ )

ယေန႔ေခတ္ဝယ္ လူ႔အခြင့္အေရး ဟူေသာစကားလုံးသည္ တစ္ကမၻာလုံးတြင္ ေရပန္းစားလွ၏။ ထုိသည့္စကားလုံးကုိ တြင္တြင္ၾကီးသုံးႏႈန္းေျပာဆုိေနၾကေလ၏။ ကုလသမဂၢတြင္လည္းသုံး၏။ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္လည္းသုံး၏။ ႏုိင္ငံေရးအဝန္းအဝုိင္းနယ္ပယ္တြင္လည္းသုံး၏။ သာမန္လႈမႈဝန္းက်င္တြင္လည္းသုံး၏။ အေရွ႔တုိင္း အေနာက္တုိင္း ကမၻာ့ေနရာတုိင္းတြင္ ေနရာေဒသမေရြး ႏုိင္ငံမေရြး ဘာသာမေရြး လူမ်ိဴးမေရြး သုံးႏႈန္းေျပာဆုိေနၾကသည္ကုိ လူသားတုိင္း သိေနၾက ၾကားေနၾကသည္သာျဖစ္၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ ထုိစကားလုံးကုိ ဤမွ်အတုိင္းအတာအထိ သုံးႏႈန္း၍ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားၾကိဴးပမ္းမႈမ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္ေနၾကဘိသနည္း။ ဆန္းစစ္ဘုိ႔လုိအပ္လာ၏။ အေျဖကားရွင္းပါ၏။ လူသားအခ်င္းခ်င္းအေပၚ တရားမွ်တျခင္းကင္းမဲ့ကာ မတရားျပဳက်င့္ေနၾကေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ တနည္းဆုိေသာ္ လူသား၏မူလက်င့္ဝတ္ႏွင့္တာဝန္တုိ႔ကုိ မက်င့္ျခင္း မေစာင့္ထိန္းျခင္း တာဝန္မယူျခင္းေၾကာင့္ပင္တည္း။ မွန္၏။ လူအသီးသီးတြင္ ကိုယ္စီကုိယ္စီ က်င့္ၾကရမည့္ က်င့္ဝတ္မ်ား၊ ေစာင့္ထိန္းလုိက္နာရမည့္ စည္းကမ္းမ်ား၊ ျဖည့္ဆည္းေပးရမည့္တာဝန္မ်ား၊ တစ္ဦးေပၚတစ္ဦးထားရွိရမည့္ စိတ္ထားမ်ား၊ ပြါးမ်ားရမည့္ ေမတၱာ ကရုဏာစသည့္ ျဗဟၼစုိရ္တရားမ်ားသည္ရွိ၏။ ထုိထုိသက္ဆုိင္ရာ က်င့္ဝတ္မ်ား စည္းကမ္းမ်ား တာဝန္မ်ား စိတ္ထားမ်ားကင္းမဲ့သြားေသာအခါ လူ႔မႈအဖြဲ႔အစည္းၾကီးသည္ လူသားတုိ႔ေမွ်ာ္မွန္းထားေသာ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈ ၾကြယ္ဝမႈ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ေအးခ်မ္းမႈ ပန္းတုိင္ဆီသုိ႔မေရာက္ဘဲ ခုတ္ရာတစ္ျခား ရွရာတလြဲျဖစ္ကာ မလုိလားမႏွစ္သက္ႏုိင္ေသာ အနိ႒လူ႔အဖြဲ႔အစည္းၾကီးအျဖစ္သုိ႔ က်ေရာက္ေလေတာ့၏။ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားျဖစ္သည့္ အစုိးရတုိ႔သည္ သူတုိ႔က်င့္အပ္သည့္ က်င့္ဝတ္မ်ားကုိမက်င့္လွ်င္ သို႔မဟုတ္ က်င့္သေယာင္ေယာင္ သရုပ္သေယာင္မ်ားျဖင့္လွည့္စားေနလွ်င္၊ တစ္ဖန္ အျပန္အားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံ ျပည္သူျပည္သားမ်ားသည္လည္း သူတုိ႔က်င့္အပ္သည့္ က်င့္ဝတ္မ်ားကုိ မက်င့္လွ်င္ သုိ႔မဟုတ္ အစုိးရႏွင့္ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္းကုိ လွည့္စားၾကလွ်င္ ထုိတုိင္းျပည္သည္ တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့ကာ လူ႔အလႊာမ်ားကဲြျပား၍ မေအးခ်မ္းရုံမွ်မဟုတ္ တေျပးညီ သာတူညီမွ် မဖြဲ႔ျဖိဳး မတုိးတက္္ဘဲ  လူမႈေသာကႏွင့္ဒုကၡတုိ႔ အတိျပည့္ေနသည့္ ဒုစရုိက္ထူေျပာလွေသာတုိင္းျပည္သာျဖစ္ေပမည္။ ထုိမွတစ္ဆင့္ တုိင္းေဒသ ခရုိင္ ျမိဳ႔နယ္ ရပ္ကြက္ ေက်းရြာ ဟူေသာ ေအာက္ေျခအဆင့္တုိင္းတြင္လည္း အသီးအသီး က်င့္ရမည့္က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားကုိ မထိန္းသိမ္းမလုိက္နာပါက မိမိတုိ႔ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ႏွင့္ေဝးေနဦးမည္သာပင္ျဖစ္သည္။ လူသား၏စစ္မွန္ေသာ မူလဘူတ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ားမွ ေဝးေနဦးမည္သာပင္ျဖစ္သည္။  အနီးစပ္ဆုံး အေျခအေနကုိၾကည့္ရလွ်င္ မိသားစုတစ္စုတြင္လည္း လင့္က်င့္ဝတ္ႏွင့္မယားက်င့္ဝတ္တုိ႔ကုိ ေက်ပြန္စြာ မက်င့္ၾကပါက ေအးခ်မ္းမည္မဟုတ္သည္မွာ လက္ေတြ႔ပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ မိဘႏွင့္သားသမီးအၾကားတြင္လည္း ကုိယ္စီျဖည့္က်င့္ရမည့္က်င့္ဝတ္မ်ားကုိ မက်င့္ပါက မိဘႏွင့္သားသမီးသည္ ေက်လည္သည့္ ဆက္ဆံေရးကုိလည္းရႏုိင္မည္မဟုတ္သည့္အျပင္ မိသားစု ေအးခ်မ္းဖြံ႔ျဖိဴးေရးအတြက္လည္း ခက္ခဲေနမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ျပင္ ဆရာႏွင့္တပည့္ အလုပ္ရွင္ႏွင့္ အလုပ္သမား မိမိႏွင့္ မိတ္ေဆြသဂၤဟမ်ားအၾကားတြင္ က်င့္ရမည့္ကုိယ္စီက်င့္ဝတ္မ်ား၊ အျပန္အလွန္ျဖည့္ဆည္းေပးၾကရမည့္ တာဝန္မ်ား၊ ေစာင့္ထိန္းအပ္သည့္စည္းကမ္းမ်ားစသည္တု႔ိ အသီးသီးရွိၾကပါ၏။ အမွန္စင္စစ္ ထုိထုိလူသား၏မူလဘူတ က်င့္ရမည့္ လုိက္နာရမည့္ က်င့္ဝတ္စည္းကမ္းမ်ားသည္ လူမ်ိဴး အသားအေရာင္ ကုိးကြယ္ရာဘာသာ ႏုိ္င္ငံစသည္တုိ႔ႏွင့္မသက္ဆုိင္ဘဲ မည္သူမဆုိ က်င့္သုံးပါက လက္ေတြ႔ဒိ႒ ေကာင္းက်ိဴးရသည့္ လူသားအားလုံး၏ မူလဘူတ က်င့္ဝတ္တု႔ိသာျဖစ္ၾက၏။ အထက္ပါဆုိခဲ့သည့္အတုိင္း လူသား၏ မူလဘူတက်င့္ဝတ္တုိ႔ကုိ မက်င့္ဘဲ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းစြာ ဖားႏုိ္င္ဖားစား ငါးႏုိင္ငါးစား တိရစၦာန္စိတ္ထားမ်ားျဖင့္ လူသားအခ်င္းခ်င္း က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကျခင္းေၾကာင့္ ခံရသူမ်ားမွ မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္ကာ လူ႔အခြင့္အေရး Human Rights ဟူေသာစကားလုံးသည္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ရေတာ့၏။ ထုိ Human Rights လူ႔အခြင့္အေရး  ဟူေသာေဝါဟာရသည္ ဘယ္ေခတ္တြင္ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့သနည္း။ ဘယ္ႏုိင္ငံဘယ္ေဒသတြင္ အစပ်ိဴးခဲ့ေလသနည္း၊ မည္သည့္ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာစာေပ ယဥ္ေက်းမႈတြင္ ပါဝင္ခဲ့သနည္း၊ မည့္သည္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ သို႔မဟုတ္ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ သုိ႔မဟုတ္ အေတြးအေခၚရွင္က စတင္ေဖၚထုတ္ခဲ့ေလသနည္း၊ ဤသုိ႔စေသာ အခ်က္အလက္တုိ႔ကုိ သိသင့္လွ၏။ နားလည္သင့္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ မိမိတုိ႔သည္ လူသားျဖစ္၍ လူသား၏ လက္ေတြ႔က်ေသာ ျဖစ္စဥ္ကုိ ယခင္ႏွင့္ယခုဟူသာ ကာလႏွစ္မ်ိဴးကုုိႏႈိင္းယွဥ္၍ မျဖစ္မေနသိသင့္ သိထုိက္လွေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔သိမွသာလွ်င္ မိမိတုိ႔ေနထုိင္ရာ ဝန္းက်င္၊ မိမိတုိ႔ေမြးဖြားရာ နုိင္ငံ၊ မိမိတုိ႔ကုိးကြယ္ရာဘာသာအယူဝါဒ၊ မိမိတုိ႔ လက္ခံက်င့္သုံးေနၾကေသာ ယဥ္ေက်းမႈအသီးသီးတုိင္းတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးဟူေသာ လူသား၏မူလဗီဇ ေမြးရာပါ ရပုိင္ခြင့္မ်ား၊ ေမြးရာပါ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာမ်ားႏွင့္တန္ဘုိးမ်ား၊ လူသား၏အဆင့္အတန္းႏွင့္စြမ္းရည္မ်ား၊ ရွိသလား မရွိဘူးလား၊ ရသလား မရဘူးလား၊ မိမိတုိ႔ဘယ္မွ်အတုိင္းအတာအထိ အခြင့္အေရးႏွင့္ တန္ဘုိးမ်ား၊ အဆင့္အတန္းမ်ား၊ ဆုံးရႈံးေနၾကသနည္း၊ သို႔မဟုတ္ ဘယ္မွ်အတုိင္းအတာအထိ ရရွိေနၾကသနည္း စသည္တုိ႔ကုိ နားလည္ႏုိင္ၾကေပလိမ့္မည္။ ထုိသုိ႔နားလည္၍ ပယ္သင့္သည္တုိ႔ကုိ ပယ္ႏုိင္ေအာင္အားထုတ္၍ ရသင့္သည္တုိ႔ကုိလည္း ရႏုိင္ေအာင္အားထုတ္ႏုိင္ၾကပါမွ မိမိတုိ႔၏ မူလအခြင့္အေရးႏွင့္တန္ဘုိးမ်ားကုိ အျပည့္အဝရရွိႏုိင္ၾကေပမည္။ ခံစားႏိုင္ၾကေပမည္။ အထူးေမတၱာရပ္ခံလုိသည္မွာ  မိမိနားလည္သေလာက္ ေလ့လာမိသေလာက္ ခံစားမိသေလာက္ စာဖတ္သူမ်ားအား မွ်ေဝခ်င္ေသာ ကုသလေစတနာႏွင့္ဆႏၵေၾကာင့္ ဤ ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး ဟူေသာ ေခါင္းစည္းကုိ ေရြးခ်ယ္တင္ျပလုိက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အကယ္၍ မိမိ၏ တင္ျပခ်က္ ေရးသားခ်က္ႏွင့္ အယူအဆတုိ႔သည္ မွားယြင္းေနပါလွ်င္ သုိ႔မဟုတ္ အားနည္းေနပါလွ်င္ စာဖတ္သူမ်ားအေနျဖင့္ ကရုဏာေရွ႔ထား၍ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္အၾကံေပးၾကပါရန္လည္း ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါသည္။     သုခိတာ ေဟာထ။ (ဘုန္းသူရိန္)

ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ( ၂၉ ) နိဂုံးပုိင္း ၊ ပါရမီဆယ္ပါး အျပားသုံးဆယ္

မိမိသည္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေပၚလာျခင္း၏ အေၾကာင္းတရားတုိ႔ကုိ ဇစ္ဇစ္ျမစ္ျမစ္ ဂဃနဏ တိက်စြာသိရွိနိဳင္ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ မိမိဥာဏ္စြမ္းမီသမွ်ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္၍တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ထုိသုိ႔တင္ျပရာတြင္လည္း စာဖတ္သူအေနျဖင့္ ဆက္လက္၍ ရိပ္စားမိဘုိ႔ စဥ္းစားမိေစဘုိ႔
 ေခတ္၏အျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ယွဥ္တြဲ၍တင္ျပခဲ့ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာသည္ လူသား၏ၾကိဴးစားအားထုတ္မႈေၾကာင့္သာျဖစ္ေပၚလာျပီးလွ်င္ လူ႔အျဖစ္အပ်က္မ်ား၊ လူသား၏ေန႔စဥ္ဘဝျဖစ္စဥ္မ်ား အားလုံးတုိ႔ႏွင့္တုိက္ရုိက္ထိေတြ႔ပတ္သက္ေသာ ဘာသာျဖစ္ေၾကာင္းသိေစလုိေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏။ လူ႔ေလာကတြင္ျဖစ္ျဖစ္သမွ် ပ်က္ပ်က္သမွ် အရာရာအားလုံးသည္ လူသားတြင္သာ အဓိကအားျဖင့္တာဝန္ရွိ၏။ လူသားမ်ားသည္သာတာဝန္ယူၾကရမည္ျဖစ္၏။ တာဝန္ခံၾကရမည္ျဖစ္၏။ လူ႔စြမ္းအား လူ႔တန္ခုိး လူ႔တန္ဘုိးႏွင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ကုိ အျမင့္ဆုံးအဆင့္ထိေရာက္ေအာင္ အသုံးခ်ႏုိင္ရန္ နည္းလမ္းေပးခဲ့ေသာဘာသာသည္ ဗုဒၶဘာသာပင္ျဖစ္၏။ အဘယ္အတုိင္းအတာထိ ေရာက္ေအာင္အသုံးျပဳႏုိင္သနည္းဆုိလွ်င္ ေလာကီအဆင့္အေနျဖင့္ ယေန႔ကမၻာတြင္ အင္အားအၾကီးဆုံးႏုိင္ငံၾကီးမ်ား အဖြဲ႔အစည္းၾကီးမ်ားထက္ သာလြန္ျမင့္မားေသာ စၾကၤာဝေတးမင္းျဖစ္သည္အထိ အသုံးခ်ႏုိင္၏။ ေလာကုတၱရာအေနျဖင့္ ဘုရားျဖစ္သည့္အဆင့္အထိေရာက္ေအာင္ အသုံးျပဳႏုိင္၏။ က်န္ေသာ အတုိင္းအတာ အဆင့္အတန္းမ်ားထိကုိကား ေျပာဖြယ္ရာအထူးမရွိေတာ့။ မိမိတုိ႔ဆႏၵရွိသလုိ အသုံးျပဳႏုိင္ က်င့္ႏုိင္ပါ၏။ ယေန႔ကမၻာဝယ္ လူသားအရင္းအျမစ္ကုိ မည္သည့္အတုိင္းအတာထိ အသုံးခ်ၾကသနည္း။ မည္သည့္နယ္ပယ္တြင္ အသုံးျပဳၾကသနည္း။ အဘယ္ေၾကာင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ကုိ လုိအပ္သနည္း စသည့္စသည့္ လူမႈျပႆနာမ်ား၏ အေျဖကုိ ဗုဒၶဘာသာက တိက်ေသခ်ာေရရာစြာေပးပါသည္။ (ဤအေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ေနာက္ပုိင္းတြင္ အခန္းဆက္ျဖင့္ အက်ယ္ေရးပါမည္)။ ဤသုိ႔စသည္ျဖင့္ ဆက္လက္စဥ္းစားႏုိင္ေစရန္ ဤ ဗုဒၶဘာသာ ဇစ္ျမစ္ ဟူေသာ စာတမ္းငယ္ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္၍တင္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ယခုတင္ျပလုိသည္မွာ ပါရမီဆယ္ပါး အျပားသုံးဆယ္အေၾကာင္းႏွင့္ နိဂုံးပုိင္းျဖစ္ပါသည္။ ပါရမီဆယ္ပါးအေၾကာင္းကုိေတာ့ စာဖတ္သူနားလည္သေဘာေပါက္ခဲ့ျပီးျဖစ္မည္ဟု မိမိယုံၾကည္ပါသည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ အျပားသုံးဆယ္ ဟူသည္အဘယ္နည္း။ စင္စစ္ဤသုိ႔.......။ ဒါနပါရမီကုိ ထပ္မံပုိင္းျခားၾကည့္လုိ္က္ပါက သုံးမ်ိဴးေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။
          (၁) ဒါနပါရမီ၊ (၂) ဒါနဥပပါရမီ၊ (၃) ဒါနပရမတၳပါရမီ ဟူ၍။ ထုိထြင္ (၁)အရ ဒါနပါရမီဟူသည္ ခႏၶာကုိယ္ႏွင့္မသက္ဆုိင္ေသာ ျပင္ပအရာဝတၳဳမ်ားကုိ လႈဒါန္းျခင္းျဖစ္၏။ အေသးစားပုိင္ဆုိင္ပစၥည္းမ်ားကုိလႈသည္မွစ၍ တုိင္းျပည္ကုိလႈျခင္း သားမယားကုိလႈျခင္းတုိ႔သည္ ဒါနပါရမီျဖစ္၏။ (၂) အရ ဒါနဥပပါရမီဟူသည္ မိမိ၏ မ်က္စိ နား ႏွာ ေခ် လက္ အသဲ ေက်ာက္ကပ္စသည့္စသည့္ ခႏၶာကုိယ္၏ အစိတ္အပုိင္းမ်ားကုိ ေလာကအတြက္ စြန္႔လႈျခင္းျဖစ္၏။ (၃)အရ ဒါနပရမတၳပါရမီဟူသည္ လုိအပ္ပါက ေလာကအတြက္ မိမိ၏အသက္ကုိပင္စြန္႔လႈျခင္းျဖစ္၏။ ဤေနရာ၌ အသက္ကုိစြန္႔တုိင္း ဒါနပရမတၳပါရမီမဟုတ္ေခ်။ ဝါဒဆုိးတစ္ခုခု၏ မႈိင္းမိမႈေၾကာင့္ ေဒါသကုိအေျခခံ၍ အသက္ေသခံ၍ ဗုံးခြဲျခင္း တုိက္ပဲြဝင္ျခင္းစသည္တုိ႔သည္ ေလာကကုိ ထိခုိက္ေစေသာေၾကာင့္ ဒါနပရမတၳပါရမီမဟုတ္ေၾကာင္း အထူးသတိျပဳရမည္ျဖစ္၏။ ေလာက၏ ေကာင္းက်ိဴးအတြက္ မည္သူ႔ကုိမွ်မထိခုိက္မနစ္နာေစဘဲ ေဒါသစိတ္ မာနစိတ္ ငါ့ႏုိင္ငံ ငါ့လူမ်ိဴး ဟူေသာ ငါ ငါ ငါ စိတ္မ်ားလုံးဝမပါဘဲ ေလာကအတြက္ ေမတၱာသက္သက္ျဖင့္ အသက္ေပးစြန္႔လႊတ္ျခင္းသည္သာ ဒါနပရမတၳပါရမီျဖစ္ပါ၏။ ဤသုိ႔ ဒါနႏွင္႔ပတ္သက္၍ သုံးမ်ိဴးသုံးစားထြက္လာ၏။ ထုိ႔အတူ သီလႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း သုံးမ်ိဴးသုံးစားပင္ထြက္လာ၏။ (၁) သီလပါရမီ၊ (၂) သီလဥပပါရမီ၊ (၃) သီလပရမတၳပါရမီ ဟူ၍ျဖစ္၏။ (၁)အရ သီလပါရမီဟူသည္ အထက္သီလပါရမီခန္းတြင္ရွင္းျပခဲ့သည့္အတုိင္းပင္ျဖစ္၏။ (၂)အရ သီလဥပပါရမီဟူသည္ မိမိ၏ ခႏၶာကုိယ္ကုိ အထိခုိက္ခံ၍ သီလကုိေစာင့္သုံးျခင္းျဖစ္၏။ သီလေစာင့္ျခင္းေၾကာင့္ က်မၼာေရးထိခုိက္မည္ဆုိလွ်င္ ထိခုိက္ပါေစ၊ နားထုိင္းသြားမည္ဆုိိလွ်င္ ထုိင္းပါေစ သီလကုိေတာ့ လုံးဝအပ်က္မခံ၊ မေပါက္ၾကားေအာင္ ေစာင့္ထိန္းေသာသီလမ်ိဴးျဖစ္၏။ (၃)အရ သီလပရမတၳပါရမီဟူသည္ အသက္ေသခံရဲသည္အထိ သီလေစာင့္ထိန္းျခင္းတည္း။ ဤသုိ႔သီလႏွင့္စပ္သျဖင့္လည္း သုံးမ်ိဴးသုံးစားအျပားထြက္လာ၏။ က်န္ေသာပါရမီတုိ႔ကုိ စာဖတ္သူခ်ဲ႔ထြင္နားလည္ႏုိင္ေလာက္ျပီျဖစ္၍မေရးေတာ့ပါ။ ဤသုိ႔ ပါရမီဆယ္ပါးကုိတည္၍ အျပားသုံးပါးႏွင့္ေျမွာက္ပြါးပါက ပါရမီဆယ္ပါးသည္ အျပားသုံးဆယ္ျဖစ္လာ၏။ ဤသည္ကုိပင္ ပါရမီဆယ္ပါး အျပားသုံးဆယ္ ဟူ၍ေခၚဆုိပါ၏။ အထက္ပါဆုိခဲ့ျပီးသည့္ ပါရမီဆယ္ပါးျပည့္စုံရုံမွ်ျဖင့္ ဘုရားျဖစ္ျပီေလာ။ မျဖစ္ေသးေခ်။ လုံးဝမျဖစ္ႏုိင္ေသးေခ်။ မည္သည့္အလုပ္ကုိဆက္လုပ္ရေသးသနည္းဟူမူ မစၨ်ိမပဋိပဒါေခၚ ႏွစ္ဘက္စြန္းလြတ္လမ္းစဥ္ကုိအေျခခံ၍ အာနာပါနကမၼ႒ာန္းကုိ စီးျဖန္းပြါးမ်ားရ၏။ ထုိမွတစ္ဆင့္တက္၍ ဝိပႆနာကုိ ပြါးမ်ားရျပန္၏။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ကပိလဝတၳဳျပည့္ရွင္ ဘုရင္သုေဒၶါဓန၏သား၊ သိဒၶတၳမင္းသားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၆၀၀ က အိႏၵိယႏုိင္ငံ ဘီဟာျပည္နယ္ ဗုဒၶဂယာအရပ္ရွိ မဟာေဗာဓိေညာင္ပင္ေအာက္ဝယ္ သိစရာမွန္သမွ် ၾကြင္းမဲ့ဥႆံု အကုန္အစင္သိျမင္ေတာ္မူေသာ သဗၺညဳတဥာဏ္ရွင္ဘုရားအျဖစ္သုိ႔ေရာက္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ယခုႏွစ္လာမည့္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔သည္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း၂၆၀၀ တိတိျပည့္ေသာႏွစ္ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ မိမိ၏စာတမ္းငယ္ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကာ သုံးသပ္ၾကည့္လွ်င္
ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေပၚလာျခင္း၏ အေၾကာင္းမ်ားမွာ
၁။လူသား၏ရင္တြင္း၌ရွိေသာ မဟာကရုဏာ
၂။ ပါရမီဆယ္ပါး၊ (ထုိပါရမီဆယ္ပါးကုိထပ္မံ၍ခ်ဳပ္လွ်င္ ကရုဏာႏွင့္ပညာ ႏွစ္မ်ိဴးသာျဖစ္၏)
၃။မစၨ်ိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္ကုိအေျခခံေသာ အာနာပါနကမၼ႒ာန္း
၄။မစၨ်ိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္ကုိအေျခခံေသာ ဝိပႆနာကမၼ႒ာန္းတုိ႔ျဖစ္၏။ ဤမွ်ဆုိလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာသည္ လူသား၏ စစ္မွန္ေသာ ကရုဏာႏွင့္ပညာတုိ႔ကုိ အရင္းခံ၍ျဖစ္ေပၚလာေၾကာင္း စာဖတ္သူ ေကာင္းေကာင္းသိႏုိင္ေပျပီ။ ထုိ႔ျပင္ ဖန္ဆင္းျခင္းျဖင့္ ေပၚေပါက္လာေသာဘာသာမဟုတ္ဘဲ လူသားေကာင္းက်ိဴးျပဳလုပ္ငန္းျဖစ္သည့္ပါရမီလုပ္ငန္းတုိ႔ကုိ အဟုတ္တန္းက်င့္ၾကံ အားထုတ္ ျဖည့္ဆည္းခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းအထူးသတိျပဳဘုိ႔လုိ၏။ တန္ခုိးအဓိကေၾကာင့္ဘုရားျဖစ္လာသည္လည္းမဟုတ္။ အရဟတၱမဂ္ ဖုိလ္ဟူေသာ ပညာပဓာနေၾကာင့္သာ ဘုရားျဖစ္လာျခင္းျဖစ္၏။ လူျပိန္းၾကိဳက္ျဖစ္ေသာ တန္ခုိးကုိအသုံးျပဳ၍လည္း ဘာသာဝင္ျဖစ္ေအာင္မဲဆြယ္စည္းရုံးျခင္း လုံးဝမရွိခဲ့သလုိ လာဘ္လာဘမ်ားျဖင့္ ေပးကမ္းဖ်ားေယာင္းျခင္းျဖင့္လည္း ဘာသာဝင္အျဖစ္ဘယ္ေသာအခါကမွ် မသိ္မ္းသြင္းခဲ့။ စစ္အင္အားကုိအသုံးျပဳ၍ တစ္ျခားဘာသာမ်ားကုိ အဓမၼႏွိပ္ကြပ္ဖ်က္ဆီးျခင္းျဖင့္လည္း အဘယ္မည္ေသာအခါကမွ် သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ားမလုပ္ခဲ့။ ထု႔ိျပင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ ကရုဏာႏွင့္ပညာတုိ႔ကုိအေျခခံ၍ ေလာကၾကီးအတြက္စတင္စြန္႔လႊတ္က်င့္ၾကံခဲ့၍ ေလာက၏ အရာရာအားလုံးတုိ႔ထက္သာလြန္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဖုိလ္ပညာျဖင့္နိဂုံးခ်ဳပ္၏။ ေကာင္းကင္ဘုံဟူသည္ ဗုဒၶဘာသာအလုိအရ တမ္းတမက္ေမာအပ္ေသာအရာမဟုတ္။ ေကာင္းကင္ဘုံထက္ျမင့္ျမတ္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဖုိလ္ဟူေသာဥာဏ္ပညာကုိရရွိေရးကုိသာ လမ္းညႊန္၏။ အထက္ဆုိခဲ့ပါ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္ေၾကာင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္ အခ်က္ေလးခ်က္တြင္ ပါရမီဟူသည္ စူပါမင္း တန္ခုိးရွင္တုိ႔ႏွင့္သာသက္ဆုိင္သည့္သေဘာတရား က်င့္စဥ္မဟုတ္။ မည္သူမဆုိ က်င့္ႏုိင္၏။ မည္သူမဆုိပါရမီရွင္ျဖစ္ႏုိင္၏။ တစ္ဖန္ ပါရမီဟူသည္ ယေန႔တြင္က်ယ္ေနေသာ Social Welfare Activities ဟုေခၚဆုိသည့္  လူမႈသာယာဝေျပာေရးလုပ္ငန္းတုိ႔ကုိ ကရုဏာႏွင့္ပညာတုိ႔ျဖင့္အရင္းတည္၍ စြန္႔လႊတ္လုပ္ေဆာင္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ပါရမီဆယ္ပါးကုိ ေသခ်ာစြာသုံးသပ္ၾကည့္ပါက လူမႈသာယာဝေျပာေရးလုပ္ငန္းမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းၾကီးသိႏုိင္ေပမည္။ ကမၼ႒ာန္းတရားတုိ႔ကား အမ်ားနားလည္ထားၾကသည့္ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈျဖစ္သည့္ လႈမႈသာယာဝေျပာေရးထက္ေက်ာ္လြန္သြားေသာ စိတ္ပုိင္းသာယာဝေျပာေရးလုပ္ငန္းျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၏ဇစ္ျမစ္သည္ ကရုဏာႏွင့္ပညာႏွစ္ပါးကုိအေျခခံ၍ ေလာက၏ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာဖြံ႔ျဖိဴးမႈႏွင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဖြ႔ံျဖိဴးမႈတုိ႔ကုိ ကုိယ္က်ိဴးမဖက္ ေမတၱာသက္သက္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏ဟုလည္း တနည္းမွတ္ယူႏုိင္ပါ၏။ ဖန္ဆင္းျခင္းကုိ အေၾကာင္းျပ၍ အေၾကာက္တရားျဖင့္ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္ခုိင္းေသာဘာသာမဟုတ္။ ဘာကုိမွ် ဘယ္သူ႔ကုိမွ် ေၾကာက္စရာမလုိဘဲ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ယုံၾကည္စိတ္ အားကုိးစိတ္ ေမတၱာစိတ္မ်ားတုိးပြါးရင့္က်က္လာေအာင္ သင္ၾကားေပးေသာဘာသာျဖစ္၏။ ေလာက၏အရာရာကုိ အမွန္အတုိ္င္း အေၾကာက္တရားကင္းမဲ့စြာ ေဝဘန္ဆန္းစစ္သုံးသပ္တတ္ေအာင္သင္ၾကားေပးေသာ ပညာေရးစံနစ္တစ္ခုလည္းျဖစ္၏။  ေလာက၏ ပညာရပ္အားလုံးထက္ ေက်ာ္လြန္ေသာ အျမင့္ဆုံးေသာဥာဏ္ပညာကုိရရွိရန္ သင္ၾကားေပးေသာ ဘာသာလည္းျဖစ္၏။ လူသားအဓိကဘာသာျဖစ္၏။ လူသားသည္သာပဓာနျဖစ္၏။ အခရာျဖစ္၏။ လူသားသည္သာ သဘာဝေလာကၾကီးကုိ မိမိတုိ႔အလုိရွိသလုိ ဖန္တီး၏။ လူသားကုိ စၾကၤာဝေတးမင္းျဖစ္သည္အထိလည္းျမွင့္တင္၏။ ဘုရားျဖစ္သည္အထိလည္းလမ္းညႊန္၏။ ယေန႔ေျပာေနေသာ လူ႔အခြင့္အေရးအျပည့္အဝရွိေသာဘာသာျဖစ္ေခ်၏တကား။ ဤကဲ့သုိ႔ စၾကၤာဝေတးမင္းျဖစ္သည္အထိ၊ ဘုရားျဖစ္သည္အထိ လမ္းညြန္သင္ၾကားေပးခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးရွိသည့္ဘာသာမ်ား ဝါဒမ်ား ဤကမၻာဤစၾကၤာဝဠာဝယ္ အဘယ္မည္ေသာေနရာတြင္ရွိႏုိင္ပါမည္နည္း။ အဘိဓမၼာတရားကဲ့သုိ႔ သဘာဝတရား၏အရာရာကုိ ရွင္းလင္းစြာေဖၚထုတ္ေပးခဲ့ေသာ ပညာရပ္မ်ားပါဝင္သည့္ဘာသာကုိ ဤကမၻာဝယ္ ရွာေဖြၾကည့္စမ္းပါေလာ့။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ဓမၼမ်ားမွတပါး အျခားတြင္ လုံးဝေတြ႔ႏုိင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း မိမိရဲရဲၾကီး ေျပာလုိက္ပါ၏။ လူသားကုိ ပဓာနျပဳ၍ စၾကၤာဝေတးမင္းအဆင့္၊ ထုိ႔ထက္ ဘုရားအဆင့္ထိ လူသားတန္ဘုိုးကုိ ညႊန္ျပခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးကုိထိုမွ်အထိေပးေသာ ပြင့္လင္းေသာဘာသာႏွင့္ဝါဒမ်ား ဤကမၻာ ဤစၾကၤာဝဠာဝယ္ ဗုဒၶဘာသာမွတစ္ပါး ဘယ္ေနရာမွ် ရွာ၍ေတြ႔ႏုိင္မည္မဟုတ္ေတာ့။ သုိ႔ျဖစ္၍ မိမိတုိ႔ကုိးကြယ္ေနေသာဗုဒၶဘာသာသည္ သာမန္ဆုေတာင္းဝတ္ျပဳရုံ အေပၚယံလုပ္ငန္းသက္သက္မွ်မဟုတ္၊ လူ႔ေလာကအတြက္ အမွန္တကယ္ျဖည့္က်င့္ရေသာ ေန႔စဥ္ဘဝတြင္ အျမဲက်င့္သုံးသင့္ေသာ လူမႈဘဝအတြက္အျမဲအသုံးခ်သင့္ေသာ က်င့္သုံးသေလာက္လည္း လက္ေတြ႔အက်ိဴးရွိေသာ စစ္မွန္သည့္ ဘာသာျဖစ္ေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းၾကီးသတိျပဳနားလည္ထုိက္၏။  သုိ႔ျဖစ္၍ ဗုဒၶဘာသာပီပီ ဗုဒၶလမ္းစဥ္ကုိ တတ္စြမ္းသေလာက္လုိက္ၾကပါစုိ႔၊ ျမတ္ဗုဒၶ၏လမ္းစဥ္ကုိလိုက္ရင္းျဖင့္ ေလာကေကာင္းက်ိဴးကုိ သယ္ပုိးႏုိင္ၾကပါေစဟု တုိက္တြန္းဆုေတာင္းရင္း ဤစာတမ္းကုိနိဂုံးကမၸတ္အဆုံးသတ္လုိက္ပါသည္။
အားလုံးက်မၼာခ်မ္းသာၾကပါေစ။
                                                     ေမတၱာျဖင့္
                                                    အရွင္ပညာသာမိ (ဘုန္းသူရိန္)

     က်မ္းကုိးစာရင္း။ ေလာေကာ သတၱာန မာေစေရာ ဟူေသာ စကားအရ ေလာကတြင္ရွိရွိသမွ်ေသာ သင္ဆရာ ျမင္ဆရာ ၾကားဆရာမ်ားႏွင့္ သက္ရွိသက္မဲ့ အရာရာတုိ႔သည္ မိမိ၏က်မ္းကုိးစာရင္းပင္ျဖစ္ပါ၏။