ဗုဒၶဓမၼႏွင့္လူ႔အခြင့္အေရး (၁၁) ဗုဒၶ၏ တန္းတူအခြင့္အေရးစံ သတ္မွတ္ခ်က္ (က)

အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း အပုိဒ္ (၁)တြင္ All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood. ဟုျပ႒ာန္း၍ အပုိဒ္ (၃)တြင္ Everyone has the right of life, liberty and security of person. ဟု (ဘာသာျပန္ကုိ အထက္တြင္ေဖၚျပျပီး) ျပ႒ာန္းထား၏။ ဤအခ်က္တုိ႔ကုိ ဗုဒၶဓမၼက ျပည့္ျပည့္ဝဝ တံဆိပ္ခပ္ႏွိပ္ကာ ေထာက္ခံပါ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ ျဗဟၼစုိရ္ေမတၱာတရားသည္ in a spirit of brotherhood ဟုဆုိသည့္ ညီရင္းအစ္ကုိစိတ္ထားထက္ေက်ာ္လြန္၍ လူသားသာမက တိရစၦာန္မ်ားအပါအဝင္ သက္ရွိသတၱဝါအားလုံးကုိ ညီညီမွ်မွ်ခ်စ္ျမတ္ႏုိးေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရွင္းရွင္းေျပာရလွ်င္ Human Rights ဟူေသာ စကားလုံးႏွင့္ in a spirit of brotherhood ဟူေသာစကားလုံးတုိ႔၏ အဓိပၸါယ္ထက္ ဗုဒၶဓမၼေမတၱာတရားသည္ မ်ားစြာသာလြန္ေန၏။ ထုိ႔ျပင္ လူသားတုိ႔၏ တန္းတူရည္တူျဖစ္မႈကုိ ဗုဒၶဓမၼက က်ိဴးေၾကာင္းမွ်တ ခုိင္လုံေသာ မႏုႆေဗဒဆုိင္ရာအခ်က္အလက္မ်ား၊ ဇီဝေဗဒဆုိင္ရာအခ်က္အလက္မ်ား၊ လူမႈက်င့္ဝတ္ေရးရာ၊ ဥပေဒေရးရာ၊ ကုိယ္က်င့္တရား၊ ဘာသာတရားကုိးကြယ္ဆည္းကပ္မႈ၊ လူမႈေဗဒဆုိင္ရာအခ်က္အလက္မ်ားတုိ႔ျဖင့္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္းကုိလည္းခြင့္ျပဳလက္ခံပါ၏။ ထုိ႔အခ်က္အလက္မ်ားတုိ႔တြင္ မႏုႆေဗဒဆုိင္ရာတုိ႔ကုိ ဦးစြာစဥ္းစားၾကည့္ၾကစုိ႔။ အာဖရိကတုိက္မွ အာဖရိကန္လူမ်ိဴးသည္ အာရွတုိက္မွ လူမ်ိဴးမ်ားႏွင့္ အသားအေရာင္ ရုပ္ရည္ အေနအထုိင္ ယဥ္ေက်းမႈ အစားအစာ ရာသီဥတု စသည္စသည္ကြဲျပားမည္ျဖစ္သလုိ အျခားေသာသက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံ ေဒသတုိ႔ႏွင့္လည္း ကြဲျပားေနမည္မွာအမွန္ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ဤကြဲျပားမႈသည္ အစားအစာႏွင့္ ရာသီဥတုစသည္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အေပၚယံကြဲျပားျခားနားမႈသာျဖစ္၏။ လူလူခ်င္းကား မျခား၊ တစ္သားတည္းအတူတူသာတည္း။
     တစ္ဖန္ အာဖရိကမွ လူမည္းမိန္းမတစ္ေယာက္ႏွင့္ အေမရိကားမွ လူျဖဴေယာက်ာ္းတစ္ေယာက္တုိ႔ လက္ထပ္၍ ကေလးေမြးလွ်င္ ထုိကေလးသည္ လူစင္စစ္သာျဖစ္မည္တည္း။ အျခားထူးျခားေသာ သတၱဝါမျဖစ္ႏုိ္င္ေခ်။
   ထုိ႔ျပင္ ဇီဝေဗဒအားျဖင့္ၾကည့္လွ်င္ လူသား၏ကုိယ္အဂၤါအစိတ္အပုိင္းမ်ားသည္ အတူတူသာျဖစ္၏။ နီဂရုိးလူမ်ိဴးတြင္လည္း ဆံပင္ ေခါင္း ပါးစပ္ လည္ပင္း မ်က္စိ နား ႏွာေခါင္း ရင္ဘတ္ ဝမ္းဗုိက္ ေက်ာျပင္ ေျခေထာက္ ေျခသည္း လက္သည္း ေမြႊးညွင္း အေသြး အသား အရည္ အူသိမ္ အူမၾကီး အစာအိမ္ အသဲ ေက်ာက္ကပ္စသည့္စသည္ျဖင့္ ၃၂ ေကာ႒ာသ ရွိသလုိ ျမန္မာလူမ်ိဴးတြင္လည္း အတူတူပင္ျဖစ္၏။ အျခားအျခားေသာလူမ်ိဴးမ်ားတြင္လည္း အတူတူပင္ျဖစ္၏။ အသဲခ်င္းလည္း အစားထုိးကုသ၍ရ၏။ ေသြးအစားသြင္း၍ ကုသလွ်င္လည္းရႏုိင္၏။ ဇီဝျဖစ္စဥ္အားျဖင့္ျခားနားျခင္းမရွိပါေခ်။ မ်ိဴးစိတ္ မ်ိဴးႏြယ္အားျဖင့္လုံးဝမျခားနားေပ။ ကြဲျပားေသာ မ်ိဴးစိတ္ မ်ိဴးႏြယ္အမွတ္လကၡဏာမ်ားလည္းမရွိေခ်။ ဆုိလုိသည္မွာ လူသား၏ မူလပဓာနဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ႏွင့္ အဂါၤအစိတ္အပုိင္းတုိ႔သည္ အတူတူသာျဖစ္၏။ ဘာမွကဲြျပားျခားနားျခင္းမရွိ ဟုေျပာလုိရင္းျဖစ္ပါ၏။

          သုိ႔ေသာ္ အျခားေသာ ပုိးေတာင္မာႏွင့္ပုိးဖလံမ်ား၊ ပုရြက္ဆိတ္ႏွင့္ျခေကာင္တုိ႔သည္ ျခားနားၾက၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ မ်ိဴးႏြယ္ မ်ိဴးစိတ္ အမွတ္လကၡဏာမ်ား ျခားနားျခင္းေၾကာင့္တည္း။ ထုိ႔ျပင္ ေျခေလးေခ်ာင္း သတၱဝါမ်ားလည္း အခ်င္းခ်င္းျခားနားၾကသလုိ ငွက္မ်ားအခ်င္းခ်င္းလည္းျခားနားၾက၏။ ေျမြအခ်င္းခ်င္းလည္းျခားနားၾကသလုိ ငါးအခ်င္းခ်င္းလည္း ျခားနားၾကျပန္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ မ်ိဴးစိတ္မ်ိဴးႏြယ္၏ အမွတ္လကၡဏာကုိက ျခားနားေနေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ လူသားတြင္ မည္သည့္လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် ဤကဲ့သုိ႔ျခားနားျခင္းမရွိေခ်။ ထုိတိရစၦာန္သတၱဝါတုိ႔သည္ အသံ အျပဳအမူ ေနထုိင္ရွင္သန္ပုံ စားေသာက္ပုံအားလုံးျခားၾက၏။ လူသည္ လူအသံသာထြက္၏။ လူစာစား၏။ လူလုိသာေနထုိင္၏။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ၊ အရပ္ေဒသ၊ ယဥ္ေက်းမႈစသည္တုိ႔ကြာဟမႈအရ အနိမ့္အျမင့္သာ ကြာေပမည္။ လူမည္းမိန္းမတစ္ေယာက္သည္ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္၍သားဖြားသလုိ လူျဖဴမိန္းမတစ္ေယာက္သည္လည္း ကုိယ္ဝန္ေဆာင္၍သာ သားဖြား၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မႏုႆေဗဒႏွင့္ ဇီဝေဗဒရႈေထာင့္အရ ဘာမ်ားကြာျခားပါသနည္း။ အရာရာအတူတူသာျဖစ္၏။

    ထုိ႔ျပင္ ဗုဒၶေခတ္မတုိင္မီမွစ၍ ယေန႔ေခတ္တုိင္ေအာင္ အိႏၵိယတြင္ ဇာတ္စံနစ္က်င့္သုံးမႈသည္ ရွိေသး၏။ ဟိႏၵဴဘာသာၾကီးစုိးေသာ အိႏၵိယတြင္ ဟိႏၵဴဘာသာရွိေနသ၍ ဇာတ္စံနစ္သည္ဆက္လက္ရွိေနမည္သာျဖစ္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ ဟိႏၵဴဘာသာသည္ လူတန္းစားခြဲျခား၍ တည္ေဆာက္ထားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ျဗဟၼဏ (ပုဏၰား)မ်ိဴးဇာတ္၊ ခတၱိယ မင္းမ်ိဴးဇာတ္၊ ေဝႆ ကုန္္သည္မ်ိဴးရုိးဇာတ္ႏွင့္ သုဒၶ သူဆင္းရဲ ေက်ာ္မြဲဇာတ္ဟူ၍ ေလးမ်ိဴးပုိင္းျခားကာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းကုိ တည္ေဆာက္ထား၏။ ထုိမ်ိဴးဇာတ္ေလးမ်ိဴးတြင္ ပုဏၰားမ်ိဴးဇာတ္သည္ အျမဲတန္းျမင့္ျမတ္၏။ မည္သည့္မေကာင္းမႈကုိက်ဴးလြန္သည္ျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္ ဥပေဒကုိခ်ိဴးေဖာက္သည္ျဖစ္ေစ သူသည္ျမင့္ျမတ္သူ အျဖစ္မွ ေလွ်ာက်သြားျခင္းအလ်ဥ္းမရွိေခ်။ အေၾကာင္းကား သူသည္ ထာဝရဘုရား ျဗဟၼာၾကီး၏ အာခံတြင္းမွ စတင္ေမြးဖြားလာသည့္ မ်ိဴးႏြယ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္တည္း။ တစ္ဖန္ အနိမ္႔ဆုံးဇာတ္ျဖစ္သည့္ သုဒၶဟုေခၚေသာ သူဆင္းရဲဇာတ္သည္ အျမဲတန္းယုတ္ညံ့၏။ ေအာက္တန္း ေနာက္တန္းက်၏။ မည့္သုိ႔ေသာ အက်င့္ေကာင္းကုိက်င့္သည္ျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္ဥပေဒကုိမွ်မခ်ိဴးေဖါက္ေသာ ႏုိင္ငံသားေကာင္းျဖစ္ေနသည္ျဖစ္ေစ သူသည္ ယုံည့ံသူသာတည္း။ နိမ့္က်သူသာတည္း။ အေၾကာင္းမွာ သူသည္ ထာဝရဘုရား ျဗဟၼာၾကီး၏ ေျခဖမုိးမွစတင္ေမြးဖြားလာသည့္ မ်ိဴးႏြယ္ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္တည္း။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သုဒၶဇာတ္တုိ႔သည္ အေပၚလႊာ ဇာတ္သုံးမ်ိဴးတုိ႔၏ အျမဲတန္းအဖိႏွိပ္ခံလူတန္းစား အလုပ္အေကြ်းလူတန္းစားျဖစ္ေနေလေတာ့၏။ ယေန႔ေခတ္ အိႏၵိယသုိ႔ ဘုရားဖူးေရာက္ဖူးသူမ်ား သိၾကေပမည္။ ရာဇျဂိဳဟ္ျမိဳ႔ သတၱပဏၰိေတာင္ေျခတြင္ ဇာတ္ျမင့္မ်ားေရခ်ိဴး သြားတုိက္ အဝတ္ေလွ်ာ္၍ က်လာေသာေရကုိ ဇာတ္လတ္အဆင့္ရွိသူမ်ားက ခ်ိဴးၾကရ ေလွ်ာ္ဖြတ္ၾကရ သြားတုိက္ၾကရ၏။ တစ္ဖန္ ထုိဇာတ္လတ္မ်ား ေရခ်ိဴးဖြတ္ေလွ်ာ္ျပီးမွ က်လာေသာ ညစ္ေထးေနေသာ ေရမ်ားကုိသာ ဇာတ္နိမ့္မ်ားက ေလွ်ာ္ဖြတ္ၾက ေရခ်ိဴးၾက သြားတုိက္ၾကရ၏။ ဒီမုိကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးျပည့္ဝေသာ ကမၻာ့အၾကီးဆုံး ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံေတာ္ၾကီးဟု က်ယ္ေလာင္စြာ ေၾကြးေၾကာ္ဂုဏ္ယူေနေသာ္လည္း ဘာသာတရား၏ တည္ေဆာက္ပုံသြင္းထားေသာ ဥပေဒႏွင့္ထုံးတမ္းစဥ္လာအရ လူလူခ်င္းခြဲျခားမႈကား ၾကီးမားလွေလစြ။ ေနာင္ ဘယ္ေခတ္ ဘယ္အခါတုိင္ေအာင္ ႏွစ္သန္းေပါင္းဘယ္ေလာက္မ်ား ခြဲျခားဆက္ဆံကာ ဆက္လက္ဖိႏွိပ္ခံၾကရဦးမည္လည္းမသိ။ အလြန္ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းေသာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းၾကီးျဖစ္ေပသည္။

     အမွန္စင္စစ္ ဇာတ္ျမင့္သူႏွင့္ ဇာတ္နိမ့္သူတုိ႔ တူညီေသာ ထင္းတစ္ေခ်ာင္းကုိ မီးရႈိ႔လွ်င္လည္း ထုိမီး၏ အပူရွိန္ႏွင့္ အေရာင္အလင္းသည္ အတူတူပင္ျဖစ္ေပမည္။ ထုိ႔အတူ တူညီေသာ ျမစ္တစ္ခုဝယ္ တူညီေသာ ဆပ္ျပာကုိတုိက္၍ ေရခ်ိဴးၾကလွ်င္ ထုိေရႏွင့္ဆပ္ျပာသည္ အတူတူပင္ ေျပာင္စင္ေစလိမ့္မည္တည္း။ ဇာတ္ျမင့္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပုိ၍လွပေစမည္မဟုတ္ေပ။ သုိ႔ျဖစ္၍ အရာရာသည္ လူသားအတြက္ တစ္ေျပးညီသာျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ သက္ဆုိင္သူတုိ႔၏ အရည္အခ်င္းအလုိက္ ျခားနားမႈေတာ့ရွိ၏။ အရည္အခ်င္းကြဲျပားမႈေၾကာင့္ လူတန္းစားကြဲျပားမႈကုိေတာ့ လုံးဝ ဇြတ္အတင္း ညွိ၍ မရႏုိင္ပါေခ်။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္း။ လူ႔အခြင့္အေရးဟူသည္ အရည္အခ်င္းေပၚမွာသာ မူတည္ေသာေၾကာင့္တည္း။ အရည္အခ်င္းျမင့္သူသည္ အဆင့္အတန္းျမင့္မည္ျဖစ္သလုိ အရည္အခ်င္းနိမ့္ပါကလည္း အဆင့္အတန္းနိမ့္ေပမည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ ထုိအရည္အခ်င္းဟူသည္ အဘယ္နည္း။