ဒုုိင္ယာရီအပုုိင္းအစေလးမ်ား (၃၂) ဤျမိဳ ႔ကုုိ (Amsterdam) အမ္စတာဒမ္ဟုုေခၚသည္

ဒကာဆက္မ်ိဴးဦးႏွင့္အတူတြဲ၍ နယ္သာလန္အေၾကာင္းကုုိေလ့လာျပီးေသာအခါ 

အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔အေၾကာင္းကုုိဆက္လက္၍စူးစမ္းလုုိက္သည္။ “ အရွင္ဘုုရား 

အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔ဟာ ပယ္လင္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ “၁၄” မီတာနိမ့္တဲ့ျမိဳ ႔ျဖစ္ပါတယ္။ 

လူငယ္အမ်ားစုု ေပ်ာ္ၾကတဲ့ေနရာလဲျဖစ္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုုိေတာ့ မေကာင္းတဲ့မူးယစ္ေဆးဝါးေတြေပါမ်ားတယ္။ အထူးသျဖင့္ေဆးေျခာက္အရမ္းေပါတယ္။ သုံးစြဲဖုုိ႔အတြက္ဝယ္ယူရတာအရမ္းလြယ္ကူတယ္။ ဒါ့အျပင္ လိင္ေဖ်ာ္ေဖ်ေရးလုုပ္ငန္းကလည္းအားေကာင္းတယ္။ ေပါတယ္။ ေ

ဖ်ာ္ေျဖသူေရာေဖ်ာ္ေျဖခံပါ ႏွစ္ဦးလုုံးအတြက္လုုံျခံဳမႈအျပည့္အဝရွိတယ္။

 ဒါေၾကာင့္လူငယ္အမ်ားစုုဟာ ဒီအမ္စတာဒမ္ကုုိလာျပီးေတာ့ေပ်ာ္ၾကတယ္။ အခ်ိဳ ႔အဂၤလန္ကလူငယ္ေတြဆုုိရင္ အားတဲ့စေန တနဂၤေႏြေလးမွာေတာင္လာျပီးေပ်ာ္ၾကတယ္။ 

ဒါေတြအားလုုံးကုုိ အစုုိးရကတရားဝင္ခြင့္ျပဳထားလုုိ႔လဲခုလုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔

သုုံးစြဲေပ်ာ္ပါးႏုုိင္တာျဖစ္ပါတယ္ဘုုရား..” ဟုု ဒကာဆက္မ်ိဴးဦးက 

အမ္စတာဒမ္အေၾကာင္းေသာင္းေျပာင္းေထြလာကုုိေဖာက္သည္ခ်ေလသည္။

မိမိကုုိယ္တုုိင္သည္လည္း “A short history of Amsterdan” ဟူေသာစာအုုပ္ငယ္ကုုိဝယ္၍ဖတ္ၾကည့္သည့္အခါ “ အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔သည္

လူငယ္မ်ားအတြက္အရာအားလုုံးရႏုုိင္သည့္ေနရာျဖစ္သည္။ လူတုုိင္းကုိေမးၾကည့္လွ်င္ 

အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔သည္ နယ္သာလန္၏ျမိဳ ႔ေတာ္ျဖစ္သည္ဟုမဆုုိင္းမတြ

ေျပာၾကမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း အမွန္စင္စစ္ အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔ေတာ္တြင္ စာတုုိက္ရုုံး၊ 

မီးရထားရုုံး၊ ႏုုိင္ငံပုုိင္ေရဒီယုုိ တယ္လီဗီးရွင္းစေသာရုုံးမ်ားမရွိပါ။ သုုိ႔ေသာ္လည္း 

ဤျမိဳ ႔သည္ ေၾကာ္ျငာမ်ား၊ စာေပလက္ရာမ်ားႏွင့္အႏုုပညာမ်ားကုုိ စုုစည္းရာ 

ဖန္တီးရာျမိဳ ႔ျဖစ္သည္။ အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔ကုုိ (၁၃) ရာစုုတြင္မွစတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။

 ေရေျမွာင္းမ်ား ေရကန္မ်ားတုုိ႔ျဖင့္ဝန္းရံေနသည့္ျပင္

ရႊံ ႔ႏြံမ်ားထူထပ္ေနေသာေျမေနရာကုုိ ျမိဳ ႔တျမိဳ ႔ျဖစ္ေအာင္

တည္ေဆာက္ႏုုိင္လိမ့္မည္ဟုု မည္သူမွ်မေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ေခ်။ 

ယေန႔ကား ဤျမိဳ ႔သည္ကမ ၻာတြင္ထင္ရွားေသာျမိဳ ႔ၾကီးတျမိဳ ႔ပင္ျဖစ္ေနေပျပီ။

အမ္စတာဒမ္၏ပထမဦးဆုုံးေသာ ခရစ္ယန္ဘုုရားရွိခုုိးေက်ာင္းကုုိ ခရစ္ႏွစ္ (၁၃၀၀) ခုုႏွစ္ဝန္းက်င္၌ေျမအမာဆုုံးျဖစ္ေသာေနရာတြင္ စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္” 

ဟုတိတိက်က်သိရေလသည္။ မိမိတုုိ႔ေရႊျပည္မွ အေနာ္ရထာေခတ္သည္ (၁၀၄၄) 

တြင္စတင္သျဖင့္ အေနာ္ရထာေခတ္ထက္ေနာက္က်သည္။ အေနာ္ရထာေခတ္

 ပုုဂံေစတီပုုထုုိးဘုုမ်ားထက္ အမ္စတာဒမ္ခရစ္ယန္ဘုုရားရိွခုုိးေက်ာင္းက

ေနာက္က်သည္ဟုုဆုုိရေပမည္။

၂၀၁၄ ခုုႏွစ္၏ႏွစ္သစ္ကူးည ဒီဇင္ဘာလ ၃၁ ရက္ေန႔ညတြင္ ဒကာကုုိထြန္းေအာင္ႏွင့္ဇနီးေဒၚေအးေအးစုုိးတုုိ႔မွ အမ္စတာဒမ္ညရႈခင္းၾကည့္ရႈရန္ႏွင့္

ဗဟုသုုတရေစရန္အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔တြင္းသုုိ႔လုုိက္ပုုိ႔ၾကသည္။ တုုိက္တုုိက္ဆုုိင္ဆုုိင္ပင္

 အမ္စတာဒမ္၏ ႏွစ္သစ္ကူးညႏွင့္ၾကံဳဆုုံခြင့္ရသည့္အတြက္ေက်နပ္မိသည္။ ႏွစ္သစ္ကူးည၏ အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔ထဲတြင္ လူမ်ားသည္ၾကိတ္ၾကိတ္တုုိးစည္ကားလွသည္။ 

လမ္းတုုိင္း ေနရာတုုိင္းတြင္လူမ်ားျပည့္ေနၾကသည္။ အမ်ားစုုမွာ လူငယ္ႏွင့္လူလတ္ပုုိင္းအရြယ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ဒကာကုုိထြန္းေအာင္က

ေျပာသည္မွာ “ အရွင္ဘုုရား အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔ဟာ ဒီလုုိႏွစ္သစ္ကူးညမွာမွ ခုုလုုိစည္ကားေနတာမဟုုတ္ပါဘူး။ ေန႔ရာညပါ ရာသီမေရြးအခ်ိန္မေရြးစည္ကား

ေနတဲ့ျမိဳ ႔ပါဘုုရား” တဲ့။ သူေျပာသည့္အတုုိင္းဟုုတ္ပါေပသည္။

ေနာက္ရက္မ်ားတြင္ျမိဳ ႔ထဲသုုိ႔သြားသည့္အခါလည္း လူမ်ားကား

စည္ကားျမဲစည္ကားေနသည္ကုုိသာေတြ႔ရသည္။ ရာသီဥတုုသည္

 မိမိတုုိ႔ေရႊျပည္ႏွင့္ႏႈိင္းစာလွ်င္ ေတာ္ေတာ္ေအးသည္ဟုုဆုုိႏုုိင္ေသာ္လည္း

 ဖင္လန္ႏုုိင္ငံႏွင့္ႏႈိင္းစာလွ်င္ေတာ့ အေတာ္ပင္သက္သာသည္ကုုိေတြ ႔ရသည္။ 

သုုိ႔ျဖစ္သျဖင့္ ျမိဳ ႔ထဲအႏွံ ႔ေျခက်င္ေလွ်ာက္၍ သက္သက္သာသာပင္လည္ပတ္ျဖစ္ခဲ့သည္။

 ယေန႔ညဆုုိလွ်င္ ဖင္လန္ႏုုိင္ငံတြင္ကား လူအမ်ားစုုသည္ မိမိတုုိ႔အိမ္ထဲတြင္သာ

ေဆာင္းရိပ္ကုုိခုုိလႈံရင္း ေသာက္ၾကစားၾက ေပ်ာ္ပါးေနၾကမည္ကုုိမွန္းဆမိသည္။ လမ္းမေပၚထြက္၍ေပ်ာ္ရႊင္ရန္အတြက္ေဆာင္းရာသီကမ်က္ႏွသာမေပးေပ။

ျမိဳ ႔ထဲတြင္လမ္းေလွ်ာက္ရင္းျဖင့္ အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔ႏွင့္ပတ္သက္၍

သိစရာဗဟုုသုုတမ်ားကုုိ ဒကာကုုိထြန္းေအာင္မွ အလ်ဥ္းသင့္သလုုိ

ရွင္းျပေပးသည္။ မိမိကလည္း စြမ္းႏုုိင္သမွ်စိတ္ဝင္စားစြာၾကိဳးစား၍မွတ္သည္။ 

သုုိ႔ေသာ္ မွတ္စုုေရးထားျခင္းမဟုုတ္ဘဲ ေခါင္းထဲမွေျပာင္းလဲေမ့ေပ်ာက္တတ္ေသာ

အုုံးေႏွာက္ေဒတာထဲတြင္သာသိမ္းထားသျဖင့္ အခ်ိဳ ႔အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ အလုုိအေလ်ာက္ေမ့ေပ်ာက္ကုုန္ၾကသည္။ မတတ္ႏုုိင္ေတာ့ျပီ။ 

မွတ္မိသမွ်ကုုိသာစာဖတ္သူတုုိ႔အား စုုစည္း၍ေဝငွရေပေတာ့မည္။ အမ္စတာဒမ္၏လြတ္လပ္ေတာက္ပစြာအလွၾကြယ္ေနေသာလမ္းမမ်ားေပၚတြင္

ဆက္လက္ေလွ်ာက္လာၾကစဥ္ “ အရွင္ဘုုရား အနံ႔ရလား ” ဟုု 

ဒကာကုုိထြန္းေအာင္ကေမးသည္။ “မရပါဘူး” ဟုု မိမိက သတိမျပဳမိဘဲ

သာမန္ပင္ေျဖလုုိက္သည္။ သတိထား၍ရႈရႈိက္ၾကည့္လုုိက္သည့္အခါတြင္မွ 

စိမ္းေရႊေရႊအနံ႔က သူစိမ္းဆန္ဆန္ျဖင့္မိမိႏွာေခါင္းတြင္းသုုိ႔ဝင္ေရာက္ေနသည္မွာ ၾကာျပီျဖစ္သည္ကုုိသိရေတာ့သည္။ ျမန္မာစကားပုုံတြင္ “သတိမမူ ဂူမျမင္၊ 

သတိမူေတာ့ ျမဴေတာင္ျမင္တယ္” ဟူေသာေရွးဆုုိရုုိးစကားကုုိ

ယခင္ကမွတ္သားနားလည္ထားခဲ့သည္။

ဤစကားသည္မ်က္စိ (စကၡဳပသာဒ)၊ ရူပါရုုံႏွင့္အလင္းေရာင္တုုိ႔၏ေပါင္းဆုုံထိေတြ႔မႈ

ရွိေသာ္လည္း သတိမမူမိပါကေၾကာင္ေတာင္ကန္းျဖစ္ရေၾကာင္းကုုိ

ဆုုိထားျခင္းျဖစ္သည္ကုုိသိေသာ္ျငား ႏွာေခါင္းႏွင့္အနံ႔အေၾကာင္းကုုိ

မေတြးမိခဲ့။ ယခုုမွပင္သတိျပဳမိကာ ဆုုိရုုိးစကားတခုုလုုိပင္မိမိတဦးတည္းစိတ္ထဲတြင္

 “ သတိမပန္ဆင္ေတာ့ အနံ႔မနံ၊ သတိပန္ဆင္မွ အနံ႔နံသည္ ” ဟုုေျပာဆုုိလုုိက္သည္။ 

“ ဟုုတ္တယ္။ ဒီအနံ႔က တမ်ိဴးၾကီးပဲ” ဟုု မိမိကေျပာလုုိက္ရာ “အဲဒါ ေဆးေျခာက္နံ႔ဘုုရား။ 

ဒီမွာ ေဆးေျခာက္ကုုိတရားဝင္ရႈခြင့္ေပးထားတာ။ လူတေယာက္ကုုိ 

(၅) ဂရမ္အထိဝယ္ခြင့္ေပးတယ္။ ခုု ရႈရႈိက္ေနၾကတာေတြက ေဆးေျခာက္ေတြဘုုရား ” ဟုုဒကာကုုိထြန္းေအာင္ကေျပာျပသည္။ အားပါး…ပါး...ပါး…ဟု အ့ံၾသမင္သက္စြာအာေမဋိတ္စကားကုုိစိတ္တြင္းမွဆုုိမိေတာ့သည္။

ျမိဳ ႔လယ္ေခါင္ဝယ္ လမ္းမၾကီးလမ္းငယ္ လမ္းအသြယ္သြယ္ေပၚတြင္လူအမ်ားစုုသည္ ျပံဳးေပ်ာ္ေသာမ်က္ႏွာမ်ားျဖင့္လြတ္လပ္စြာ ရႈရႈိက္ေနၾကသည္ကုုိေတြ႔ရသည္။ လမ္းေပၚတြင္အမ်ားစုုမွာလူငယ္မ်ားသာျဖစ္ၾကသည္။မိမိကလည္း 

လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ စီးကရက္အရမ္းေသာက္ၾကသည္

ဟုုသာထင္မိခဲ့သည္။

အမ္စတာဒမ္၏ထုုိညတြင္ ေယာက်ာ္းေလးေရာ မိန္းကေလးမ်ားပါေပ်ာ္ရႊင္စြာျဖင့္

ေဆးေျခာက္လိပ္မ်ားရႈရႈိက္ေနသည္တုုိ႔ကုုိျမင္ရရုုံသာမဟုုတ္ဘဲ

 ေဆးေျခာက္၏စိမ္းေရႊေရႊရနံ႔ကုုိပါ အဆက္မျပတ္ရႈရႈိက္ရသည္မွာလည္း 

အေတြ႔အၾကံဳတခုုျဖစ္ေစသည္။ မရႈခ်င္၍လည္းမရ၊ ႏွစ္သစ္ကူးည၏ 

တျမိဳ ႔လုုံးသည္ ေဆးေျခာက္နံ႔ျဖင့္လႈိင္လႈိင္ေဝေနခဲ့သည္။ မိမိသည္လည္း 

သြားရင္းလာရင္း အသက္ရႈရင္းျဖင့္ မူယစ္ေဆးဝါးကုုိအလုုိအေလ်ာက္

သုုံးစြဲဖူးသြားေတာ့သည္။ “ေအာ္ ေဆးေျခာက္အနံ႔ဆုုိတာ ဒါပါလား” ဟုုလည္း 

ပထမဆုုံးသိရျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္၏ ဒီဇင္ဘာ (၃၁) ရက္ညသည္ 

အမ္စတာဒမ္ျမိဳ ႔မွ မိမိအားေဆးေျခာက္ရနံ႔ႏွင့္ ၾကိဳဆုုိဧည့္ခံလုုိက္ျခင္းပင္

ျဖစ္ေတာ့သည္။ လမ္းမ်ားေပၚတြင္လည္းသုုံးစြဲျပီး၍ပစ္လႊင့္ထားေသာ

ေဆးေျခာက္လိပ္မွအမိႈက္မ်ားက ေနရာအႏွံ႔ပ်ံ ႔က်ဲေနသည္ကုုိေတြ႔ရသည္။ 

သုုိ႔ေသာ္ နံနက္မလင္းမီစည္ပင္သာယာမွအားလုုံးကုုိသန္႔ရွင္းပစ္သည္ဟုု သိရသည္။

အေပၚကုုိေမာ့ၾကည့္လုုိက္သည့္အခါတြင္ကား လွ်ပ္စစ္မီးမ်ားျဖင့္လမ္းတုုိင္းလုုိလုုိတြင္ ခရစ္စမတ္မီးအလွဆင္ထားၾကသည္ကုုိေတြ႔ရသည္။ “ အရွင္ဘုုရား 

လူငယ္တေယာက္ဟာ အမ္စတာဒမ္ရဲ့အေတြ႔အၾကံဳကုုိမရဘူးရင္ 

လူငယ္ဘဝျဖတ္သန္းရက်ိဴးမနပ္ဘူးလုိ႔ ေျပာစမွတ္ရွိၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ 

တပည့္ေတာ္က ဒီကုုိေရာက္ေအာင္လာတယ္။ ေရာက္ေတာ့လဲ ဟုုတ္တယ္။ 

လူငယ္တေယာက္အေနနဲ႔ အေတြ႔အၾကံဳအမ်ိဴးမ်ိဴးကုုိရဖုုိ႔

 ျဖတ္သန္းသင့္တဲ့ေနရာတခုုပါပဲဘုုရား ” ဟုု ဒကာဆက္မ်ိဳးဦးက

သူ၏အေတြ႔အၾကံဳႏွင့္ထင္ျမင္ခ်က္ကုုိေျပာျပသည္။ ဟုုတ္ေပမည္။

 မေကာင္းမႈမွန္သမွ် တရားဝင္ ရယူသုုံးစြဲႏုုိင္ေသာျမိဳ ႔တျမိဳ ႔ျဖစ္ျခင္းကပင္ 

ကမ ၻာ့လူငယ္မ်ားစြာကုုိ ဆြဲေဆာင္ႏုုိင္ေနေလသည္ဟုု ထင္သည္။

 (ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္)